Yıllık izin parası ne zaman hak edilir? Yıllık izin kullanmayan parasını alabilir mi?
Yıllık izin ücreti işçinin en son aldığı brüt ücret esas alınarak hesaplanır. Bu ücret, işçinin son aldığı brüt ücreti günlere bölünerek kaç gün yıllık izin hakkı varsa o sayıyla çarpılarak bulunur. Bu ücret üzerinden damga vergisi, gelir vergisi ve SGK (Sosyal Güvenlik Kurumu) payı kesilerek hesaplanır.
Yıllık izin parası ne zaman hak edilir?
Yıllık ücretli izin hakkı çalışan işçilere tanınan bir dinlenme hakkıdır ve işçinin yıllık izin hakkından feragat etmesi, kullanmaktan vazgeçmesi, ya da yerine çalışması karşılığında ücret alması söz konusu değildir.
Yıllık izin ücreti, işçinin çalıştığı sürelerde aldığı ücretlerin toplamı üzerinden hesaplanır ve işçi bu ücreti yıllık izin parasını işten ayrılması halinde ücret olarak alabilir. Yıllık izin süresi içerisinde işçi çalışmaz ve işyerine gidemez, ancak işyerinden ayrılması halinde yıllık izin ücreti nakit para olarak ödenir.
Yıllık izin kullanmayan parasını alabilir mi?
İşçi iş sözleşmesi devam ederken kullanmadığı yıllık izin günlerinin karşılığında ücret talep edemez. Aynı şekilde işveren de işçisine yıllık izin kullanmamasının karşılığında ücret ödeyemez.
Yıllık ücretli izin hakkı, işçinin çalıştığı süre içinde bir hak olarak kazandığı bir dinlenme hakkıdır. İşçi yıllık ücretli izin hakkını kullanmak istemiyor diyemez ve bunu içinde çalıştığı süre boyunca yıllık izin ücreti alamaz, talep edemez.
Kendi isteği ile işten ayrılan kişi yıllık izin parası alabilir mi?
Kendi isteği ile işten ayrılan bir işçi, iş sözleşmesinin feshi halinde kullanılmayan yıllık izin sürelerine ait ücreti alabilir. Böylece, iş sözleşmesinin feshinde kullanılmayan yıllık ücretli izin hakkı izin alacağına dönüşür.
Bu nedenle zamanaşımı da, iş sözleşmesinin feshinden itibaren işlemeye başlar. Örneğin, bir işçi iş sözleşmesinin feshi nedeniyle işyerinden ayrılır ve kullanılmayan yıllık ücretli izin hakkı varsa, bu hakkının karşılığı olarak ücret alabilir.
Yargıtay Emsal Karar: Yıllık İzin Parasını Alabilmek İçin İşten Çıkmak Mecburi!
Türkiye'de yaşayan milyonlarca çalışanı direkt olarak ilgilendiren bir karar Yargıtay 22. Hukuk Dairesi'nden geldi. Yüksek mahkeme, bir işçinin yıllık izin ücretini işverenden tahsil edebilmesi için ya istifa etmesi ya da kovulmasının şart olduğuna hükmetti.
Birkaç gün önce bir işçi ile işveren arasındaki yıllık izin anlaşmazlığıyla ilgili karar veren Yargıtay 22. Hukuk Dairesi bu kararla birlikte çalışanların en çok sorduğu sorulardan birine yanıt vermiş oldu.
Yargıtay 22. Hukuk Dairesi, yıllık izin ücretinin işverenden tahsil edilebilmesi için iş akdinin herhangi bir sebeple tek taraflı işçi ya da işveren tarafından feshedilmesinin zorunlu olduğunu açıkladı.
Bu açıklanan emsal kararla birlikte iş sözleşmesinin sebep ne olursa olsun sonlandırılması durumunda, işçinin kullanmadığı yıllık izin süreleriyle ilgili olarak ücretlerin son ücret üzerinden ödenmesi gerektiği de karara eklendi.
Yargıtay tarafından paylaşılan karar açık olarak şöyle: 4857 Sayılı İş Kanunu'nda yer alan 59. madde de, iş sözleşmesinin tek taraflı bir şekilde sonlandırılması ya da işçiyle, işverenin ortak bir karar alıp işin sonlandırılması durumunda, işçiye kullandırılmayan yıllık izin sürelerine yönelik her bir kuruşun son ücret üzerinden ödeneceği hükme bağlanmıştır.
Yıllık izin ücretinin son ücret üzerinden ödenmesi için aranan şart "iş akdinin fesh edilmiş olmasıdır." Bu kapsamda sözleşmesinin sona erme şeklinin, haklı olup, olunmamasının herhangi bir önemi yoktur.
Yıllık İzin Alacağında İspat Yükü Kimdedir?
Yıllık izinlerin kullandırıldığıyla ilgili ispat yükünün, yani ispatlaması gereken kişinin işverene ait olduğunu da ekleyen Yargıtay, İşveren yıllık izinlerinin kullandırıldığını imzalı izin defteri ya da eşdeğer bir belgeyle ispatlamak zorundadır dedi. Bu konuyla ilgili ispat yükünün üzerinde bulunduğu işverenin, işçiye yemin teklif edebileceğini de aktardı.
Söz konusu davada davalı tarafça yıllık izin defteri ya da herhangi bir eşdeğere belge sunulmadığının altını çizen Yargıtay, bilirkişi raporunda davacının 6 seneden uzun zamandır çalışmasından dolayı hak kazandığı yıllık ücretin toplam 90 gün üzerinden hesaplandığını ve işveren tarafından gerçekleştirilen ödemelerin hesaplanan alacaktan mahsup edildiği yer aldı.
Mahsup işlemi her ne kadar yerinde olsa da, davacının 6 yıllık çalışma süresi boyunca herhangi bir şekilde yıllık izin kullanmamasının kabulünün hayatın olağan akışına aykırı olduğu, Hukuk Muhakemeleri Kanunu kapsamında hakimin davayı aydınlatma ödevi çerçevesi dahilinde yıllık izin kullanıp kullanmadığı konusunun açıklattırıldığı, davacının beyanı ve tüm deliller ele alınıp karar verilmesi gerekirken, eksik incelemeyle yazılı bir şekilde karar verilmesinin hatalı olduğu, bu yüzden oy birliğiyle kararın bozulduğu belirtildi .
