Malulen Emekli Nasıl Olunur?
Malulen Emekli Nasıl Olunur? 4A, 4B, 4C ve diğer kapsamlarda çalışan işçilerin uzun süre çalışmanın sonucunda güçlerini yitirmeleri mümkündür.
İşte bu durumda malulen emeklilik adı verilen durum ortaya çıkar. Malulen emekli olmak için, kişinin çalışma hayatı sırasında bu durumu yaşaması gerekir. Eğer ki doğuştan gelen ya da çalışma hayatına başlamadan önce oluşmuş bir güç kaybı varsa, bu durumda malulen emeklilikten değil engelli emeklilikten bahsedilecektir.
Malulen Emekliliğin Şartları
Hangi hastalıklarda malulen emekli olunur sorusu merak konusudur. Malulen emekli olmak isteyen kişilerin taşıması gereken bazı şartlar bulunmaktadır.
Bu şartlar prim günü, çalışma süresi ve güç kayıp oranı gibi çeşitli kriterlere göre belirlenmektedir. Malulen emeklilik şartları genel olarak şu şekilde sıralanabilir:
- 4A, 4B, 4C kapsamında ve diğer bölümlerde ilk defa çalışmanın üzerine 10 yıl boyunca sigortalı çalışmak
- Sigortalı çalışma süresi içinde 1800 gün hizmet süresini doldurmuş olmak
- Sağlık Kurulu tarafından %60 engellilik oranının belirlenmiş olması
- Sağlık Kurulunun söz konusu engelin işe başladıktan sonra meydana geldiğini tespit etmesi
- 4A kapsamında çalışan kişilerin işten ayrılması
- 4B kapsamında çalışan kişilerin ticari işlerini sonlandırmış ve ek prim borçlarını ödemiş olması
- 4C kapsamında çalışanların görevden ayrılması
Tüm bu şartların sağlanması halinde, malulen emekli olunabilecektir.
Malulen Emekli Olmada Kabul Edilen Hastalıklar
Malulen emekli olmak isteyen kişilerin, daha önceden belirlenmiş hastalıklardan birini taşıyor olması gerekir. Bu hastalığa sahip olan kişi, durumu doktorlar tarafından raporla tespit ettirecektir. Bunun üzerine gerekli yerlere başvuru ile malulen emekli olmak mümkün hale gelecektir. Malulen emekli olunan hastalıklar şu şekilde sıralanabilir:
- İleri dereceye ulaşmış şeker hastalığı
- Serebral parsi
- Epilepsi, konvülsif epilepsi
- Genetik bozukluklar
- Organ nakli ihtiyacı olan hastalıklar
- Parkinson sendromu
- Travma sonrası gelişen stres ve obsesif bozukluklar
- Santral sinir sistemi hastalıkları
- Kanser hastalığı
Bu hastalıklardan birine sahip olan çalışan, hastalığa sahip olduğunu raporlarla tespit ettirdiği takdirde malulen emekli olabilecektir.
Malulen Emekli Olmak İçin Başvuru
Malulen emekli olmak isteyen kişilerin başvuruda bulunurken belli şartları taşıması gerekmektedir. Malulen emekli nasıl olunur 2019 yılında şartları değişmeyen bir sorudur. Her ne kadar yönetmelikle ufak tefek değişiklikler getirilse de, çalışanlardan istenen belgeler ve şartlar halen varlığını sürdürmektedir. Malulen emekli olmak isteyen kişilerin 10 yıl boyunca sigortalı olarak çalışması gerekmektedir. Bu süre içerisinde 1800 günlük primi de doldurmak gerekir. Tüm bu belgeler ve bilgilerle birlikte, malulen emekliliğe sebebiyet verecek hastalığın raporu da ibraz edilecektir. Tüm bu dilekçelerle birlikte Sosyal Güvenlik merkezine ya da Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğüne başvuru yapılacaktır.
Başvuru sonucunda Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından belirlenen sağlık kurumlarına sevk gerçekleştirilecektir. Bu sevk tam teşekkülü kurullara yapılmaktadır. Sevk edilen yerler genel olarak şu şekilde sıralanır:
- Devlet üniversiteleri hastaneleri
- Türk Silahlı Kuvvetlerine bağlı araştırma hastaneleri
- Sağlık Bakanlığı eğitim ve araştırma hastaneleri
Neden SGK Tekrardan Sağlık Raporu İster?
Daha önceden hastalığını kendince raporlamış olan kişilerin malulen emeklilik için başvuru yapması durumunda, Sosyal Güvenlik Kurumunun bir daha rapor istediği görülmektedir.
Bu durumun çeşitli sebepleri vardır. En çok karşılaşılan sebep, malulen emeklilik için gereken %60’lık engel oranının hastalar tarafından alınan raporla farklı sonuçlar vermesidir. Bu yüzden SGK kendi kurullarına hastayı sevk ederek objektif bir rapor alma amacı gütmektedir.
Başkasının Bakımına Muhtaç Kişiler İçin Malulen Emeklilik
Malulen emeklilik için gereken şartlar arasında 10 yıl sigortalı çalışmak ve 1800 günlük primin dolması gibi şartlar vardır. Ancak malulen emekli olmak isteyen kişinin bu şartların bazılarından muaf tutulması mümkündür.
Eğer ki kişi, başkasının bakımın muhtaç olduğunu tespit ettirirse, 1800 gün şartını sağlaması yeterli sayılır. Ayrıca 10 yıl sigortalı çalışma şartının sağlanmasına gerek yoktur. Ancak prim günü şartı için herhangi bir istisna öngörülmemiştir. Bu şartın mutlaka sağlanıyor olması gerekmektedir.
Malullük Aylığı Ne Zaman Ödenmeye Başlar?
Malullük şartını taşıyan kişilerin, malullük aylığı alması beklenmektedir. Bunun için tüm şartların taşınmış, malullük oranının belirlenmiş ve işlemlere başlanmış olması gerekmektedir. Bunun sonucunda malullük aylığı almaya hak kazanılacaktır. Bu aylığın alınmasında 2 farklı dönem önem arz etmektedir. Bu dönemler şu şekildedir:
- Malul sayılmaya esas tutan rapora tarihi talep tarihinden önce
- Malul sayılmaya esas tutan rapora tarihi talep tarihinden sonra
Eğer ki talep tarihinden önce ise yazılı istek tarihi dikkate alınacaktır. Ancak talep tarihinden sonraki işlemler için rapor tarihi göz önünde bulundurulacaktır. Bu tarihti takip eden ay başından itibaren malulen aylık ödemesi başlayacaktır.
Malulen Emeklilik Maaşları Ne Kadar?
Malulen emeklilik maaşına hak kazanan kişilerin ne kadar maaş alacağı da önemlidir. Bu maaşın hesaplanmasında çeşitli yöntemler kullanılmaktadır. Çalışanın 4A, 4B ya da 4C olmasına göre de bu hesaplar değişiklik gösterecektir.
4A SSK kapsamında çalışan kişileri için prim günü 7200 olmalıdır. 4B Bağkur’da çalışan kişiler için 9000 gün, 4C emekli sandığı kapsamında çalışan kişiler için de yine 9000 gün prim sayısı gerekmektedir.
Yıllık belirlenen kazancın %60’nın on ikide birinin aylık olarak verileceği yasada belirtilmiştir. Eğer başkasının bakımına muhtaç bir kişi söz konusuysa, bu halde oran %70 olacaktır.
Daha Önce Reddedilenler Tekrar Başvurabilir Mi?
1 Eylül 2013 tarihinden önce malulen emeklilik talebinde bulunmuş olan kişilerin, tekrardan talepte bulunma hakkı vardır.
Ancak bu tarihten sonra malulen emekliliğe başvurmuş ve reddetmiş kişilerin malulen emekliliğe başvurması konusunda herhangi bir düzenleme yapılmamıştır.
