Bedelli Askerlik Nedeniyle İstifa Edenler İşe İade Edilir Mi?

Bedelli Askerlik Nedeniyle İstifa Edenler, İşe İade Davası Açılamayacakğına dair karar verildi.

Bedelli askerlik konusunda geçtiğimiz ay müjdeli haber gelmiş ve bedelli askerlik bekleyen yüz binlerce vatandaşın yüzü gülmüştü.

15 bin TL ve 21 gün temel askerlik eğitimine katılım şartıyla bu imkândan yararlanacak olan çalışanların, iş süreçleriyle ilgili Yargıtay’dan kötü haber geldi.

Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun aldığı emsal niteliği taşıyan karara göre, askerlik nedeniyle istifa edenler askerlik dönüşü eski işverenine işe iade davası açamayacak.

Askerlik Kanunu ile Diğer Bazı Kanunlarda ve 663 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, Resmi Gazete ’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Yayımlanan kanunla birlikte

1 Ocak 1994 tarihinden önce doğanlar 15 bin TL ödemeleri ve 21 gün temel askerlik eğitimini yerine getirmeleri şartıyla askerlik hizmetini yerine getirmiş sayılacak. Bu düzenlemeyle birlikte 21 günlük temel eğitim nedeniyle çalışan bireyler, askerlik nedeniyle işten ayrılmaları durumunda, askerlik dönüşü işe iade davası açmaları söz konusu olamayacak.

İş Mahkemesi Kararı Yargıtay’dan Döndü

Ankara’da kısa dönem askerlik sonrası istifa ettiği eski işyerinde yeniden çalışmak isteyen genci aldığı ret cevabını adli mercilere taşımasıyla bu konu gündeme geldi.

Ankara 10. İş Mahkemesi’nin genci haklı bularak, işe iade kararını temyize götüren işveren, Yargıtay’ın kararı bozmasıyla süreç farklı bir boyuta taşındı ve devreye Yargıtay Hukuk Genel Kurulu girdi. Kurul, İş Kanunu’nun 18 vd. hükümlerini gerekçe göstererek, çalışanın işe iade edilemeyeceğine hükmetti.

Askerlik sebebiyle işten ayrılanların iş güvencesinden faydalanamayacağını belirten Kurul, kararında çalışanın askerlik nedeniyle istifa ettiğini ve kendisine kıdem tazminatı ödendiğine vurgu yaptı. Kurul, işçinin talebini reddeyken kararda şu ifadelere yer verildi:

4857 Sayılı İş Kanunu’nun 31/4. maddesi askeri veya kanuni bir ödev nedeni ile işten ayrılan işçiye, işe alınması konusunda bir dava açma imkânı tanımayıp işverenin kanunla getirilen yükümlülüğe uymamasının yaptırımı tazminat olarak belirlendiğine göre davacının işe iade talebiyle dava açması mümkün değildir.

Yargıtay’ın aldığı bu kararla birlikte, bedelli askerlik nedeniyle işçilerin kendilerine tanınan idari izin süresinden faydalanmak yerine istifa etmeleri durumunda işe iade davası açamayacak.

Yargıtay Genel Kurulu’nun emsal niteliğindeki kararın tam metni şöyle:

“Davacının davalı şirkete ait iş yerinde 09.03.2010 tarihinde başlayan çalışması, 31.07.2012 tarihinde birliğine sevk edilmesine dair yazı üzerine 31.07.2012 tarihi mesai bitimi itibari ile istifa ederek ayrılmak istediğine dair dilekçesi üzerine sona ermiştir.

Bunun üzerine davalı işverence davacıya 2012 yılı Temmuz ayı bordrosunda tahakkuk ettirilmek sureti ile kıdem tazminatı ödenmiştir.

Bu şekilde taraflar arasındaki iş sözleşmesinin sona ermesinden sonra muvazzaf askerlik hizmetini tamamlayan davacı işçi 01.02.2013 tarihinde terhis edilmiş.

21.01.2013 tarihli olup 23.01.2013 tarihinde işveren kayıtlarına giren dilekçesinde 31.01.2013 tarihi itibari ile askerlik hizmetini tamamlayacak olması nedeni ile görevine geri dönmesi konusunda gereğinin yapılmasını istemiştir.

Davacının sözü edilen dilekçesi üzerine ‘uygun değildir’ şerhi yazılmak sureti ile davalı işverence işe alınmamıştır.

Şu hâlde 4857 Sayılı İş Kanunu’nun 31/4. maddesi askeri veya kanuni bir ödev nedeni ile işten ayrılan işçiyi Kanunda öngörülen süre içinde başvurması hâlinde tekrar işe alması konusunda işverene bir yükümlülük getirmiş ise de,

Bu yükümlülüğün yerine getirilmemesi hâlinde işçiye işe alınması konusunda bir dava açma imkânı tanımayıp işverenin kanunla getirilen yükümlülüğe uymamasının yaptırımı tazminat olarak belirlendiğine göre davacının işe iade talebiyle dava açması mümkün değildir.

Kaldı ki mahkemenin 6100 Sayılı HMK’nın 26. maddesinde hükme bağlanan ‘taleple bağlılık’ ilkesine aykırı biçimde işe iade talebiyle açılan davayı tespit davası olarak kabul edip davalı işverenin askerlik dönüşü davacı işçiyi işe başlatmamasının hukuka aykırı olduğunun tespitine karar vermesi de olanaklı değildir.