Çocuk Ceza Hukuku Hakkında Merak edilenler? Yaş küçüklüğü ve ceza ehliyeti çocuk ceza hukuku tarafından belirlenmiş olan kurallar çerçevesinde oluşturulmaktadır.

Türk ceza kanununun 31.maddesinde belirtildiği üzere çocuklarda uygulanan ceza ehliyetleri 3 farklı gruba ayrılmış olarak belirlenmiştir. Buna göre çocuklarda ceza yaşı kaç olduğunun gruplandırmaları şu şekildedir;

• 0 ile 12 yaş aralığında olan çocuklar (sağır ve dilsiz çocuklarda 0 ile 15 yaş)
• 12 ile 15 yaş aralığında olan çocuklar (sağır ve dilsiz çocuklarda 15 ile 18 yaş)
• 15 ile 18 yaş aralığında olan çocuklar (sağır ve dilsiz çocuklarda 18 ile 21 yaş)

0 ile 12 Yaş Aralığındaki Çocukların Ceza Ehliyetleri

Çocuk suçlarını azaltmak için yapılacak olan mücadelelerde disiplinli ve sistemli eğitimlere ihtiyaç duyulmaktadır. Çocuk suçluluğunu en aza indirgemek için yapılacak olanlar koruma gözetme, rehabilite ve tedavi yanı sıra bunların tamamlayıcısı olarak Çocuk ceza hukuku devreye girmektedir.

Ceza hukuku çerçevesinde 0 ile 12 yaş aralığında bulunan çocukların ceza ehliyetlerinin olmadığı kabul görmektedir. Bu yaş gurubundaki çocuklar işledikleri suçlar nedeni ile haklarında güvenlik tedbirleri uygulanabilir.

Bu güvenlik tedbirleri çocuklara özgü olmaktadır. Sağır ve dilsiz çocuklar için ise yaş aralığı biraz daha esnek tutulmuş 0 ile 15 yaş aralığındaki çocukları kapsamına almıştır.

12 ile 15 Yaş Aralığındaki Çocukların Ceza Ehliyetleri

Bu yaş gurubundaki çocukların suç işlemeleri durumunda çocuğun yaptığı suçun bir cezai yaptırımı doğurduğunu bilmesi gerekir. Bu yaş gurubundaki çocuklara uygulanacak ceza ehliyetinin araştırılması gerekir.

Çocuk işlediği suçun niteliğini anlayamayacak durumda ise ceza ehliyeti olmaz ancak güvenlik tedbirine karar verilir.

Çocuğun işlediği suçu anlayacak durumda olması ise işlediği fiile göre cezası indirilerek verilmektedir. Sağır ve dilsiz çocuklar için ise bu yaş gurubu biraz daha esnek olarak 15 ile 18 yaş arasında olan çocukları kapsar.

15 ile 18 Yaş Aralığındaki Çocukların Ceza Ehliyetleri

15 yaşını doldurmuş olup 18 yaş altı ceza kanununa göre bu guruptaki çocukların ceza ehliyetleri bulunur. Bu yaş urubundaki çocuklar için ayrı bir ceza ehliyeti araştırmasına gidilmez ancak kanun çerçevesinde bu yaş gurubundaki çocuklar için ceza indirimleri bulunur.

Sağır ve dilsiz çocuklar için ise bu yaş gurubu biraz daha esnek olarak 18 ile 21 yaş arasında olan çocukları kapsar.

Çocuk Ceza Hukuku

Çocuk ceza hukuku yargılamaları, ceza indirim ve ceza hesaplanması örnek kararlar ile açıklanmıştır.

1. Örnek kararda hırsızlık suçu nedeniyle verilen kararın incelenmesinde, 6763 nolu Ceza Muhakemesi Kanunu ile Kanunlarda düzenlemensi ile yürülüğe giren Kanun’un 34. kısımda değişikliğin 5271 sayılı CMK’nın 253. maddesinin 1. fıkrasına eklenen (c) bendi uyarınca ”Mağdurun veya suçtan zarar görenin gerçek veya özel hukuk tüzel kişisi olması koşuluyla, suça sürüklenen çocuklar bakımından ayrıca, üst sınırı üç yılı geçmeyen hapis veya adli para karşılığı olan ceza suçlarında ” uzlaşma kapsamına alındığı, suça sürüklenen çocuğa yüklenen ve 5237 sayılı TCK’nın 165. maddesinde düzenlenen suç eşyasının satın alınması veya kabul edilmesi suçunun üst sınırının ise üç yıl hapis cezası ile birlikte adli para cezası olduğunun anlaşılması karşısında;

Ceza Muhakemesi Kanununda düzenlenen ve usul hukuku müessesesi olan uyuşma yolunun ceza muhakemesi hukukunda olası olan sanık yararına yorum ve kıyas ile …. hakkında uygulama uç sınırı üç yılı geçmeyen hapis cezaları yanında adli para cezalarına da karar verilmesi durumunda, suçun uzlaşma kapsamı içerisinde ise kalmaya devam edecektir.

Hapis cezası ile birlikte karar verilen adli para cezalarının suçun üst sınırına tesir etmeyeceği ve suçu uzlaşma kapsamından hariç tutulmayacağı incelenerek karar verilmelidir.

5237 sayılı TCK’nın 7/2. maddesi uyarınca; ”Suçun işlendiği zaman yürürlükte bulunan kanun ile sonradan yürürlüğe giren kanunların hükümleri farklı ise, failin lehine olan kanun uygulanır ve infaz olunur.” hükmü de gözetilerek suça sürüklenen çocuğun eylemine uyan 5237 sayılı TCK’nın Kısmında eylemi düzenlenen suç malzemesini satın alınması veya kabul edilmesi suçunun uzlaşma içinde olması nedeniyle 6763 esas Kanun’un 35 kısmında değişik CMK’nın 254. maddesi uyarınca aynı Kanun’un 253. maddesinde belirtilen esas ve usûle göre uzlaştırma işlemleri yerine getirildikten sonra sonucuna göre suça sürüklenen çocuğun hukuki durumunun yeniden değerlendirilmesinde zorunluluk bulunması, Bozmayı gerektirmiştir.

2. Örnek Kararda, hakkında işyeri dokunulmazlığının ve  ihlali suçlarından çocuk için kurulan kararın incelenmesinde, 5237 sayılı TCK’nın 50/3. Kısmında, önceden hapis ile cezalandırılması karar verilmeyen 18 yaşını doldurmamış çocukların, bir yıl ya da daha az süreli hapis kararı olan maddenin 1. fıkrasında bulunan yaptırımın birine çevrileceği belirtilmiş, 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun’un 106/4. maddesinde “Çocuklar hakkında hükmedilen adli para cezasının ödenmemesi halinde bu ceza hapse çevrilemez, bu takdirde on birinci fıkra hükmü uygulanır.” şeklinde düzenleme yapılmıştır.

Her ne kadar 5237 sayılı TCK’nın 50/6. maddesinde seçenek tedbirin yerine getirilmemesi halinde tedbire çevrilen kısa süreli hapis cezasının tamamen veya kısmen infazına karar verileceği belirtilmiş ise de, yukarıda açıklanan düzenlemeler karşısında 5237 sayılı TCK’nın 50/6. maddesinin çocuklar yönünden uygulanamayacağı, hükmolunan seçenek tedbirin yerine getirilmemesi halinde diğer seçenek tedbirlerden birine veya adli para cezasına çevrilmesine karar verilebileceği sonucuna varılmaktadır. Bu itibarla kısa süreli hapis cezasından çevrilen seçenek tedbirin yerine getirilmemesi halinde hapis cezasının tamamen veya kısmen infaz edileceği ihtarı yapılamayacağı gözetilmeden yazılı şekilde karar verilmesi,

3. Örnek kararda hırsızlık suçu nedeniyle verilen kararın incelenmesinde, 12 yaşını doldurmuş olup da 15 yaşını bitirmemiş suça itilenn çocukların eylemlerine denk gelen 5237 sayılı TCK’nın 142/1-b, 143. ve 31/2. maddelerinde tariflenen hırsızlık suçu içersinde öngörülen cezanın türü ve üst hududuna göre, aynı Yasa’nın 66/1-d ve 66/2 maddelerine göre hesaplanan 7 sene 6 ay zamanaşımının, suça sürüklenen çocuklar ile ilgili ceza verildiği 14/05/2008 gününden araştırma tarihine kadar geçmiş bulunması,

Bozmayı gerektirmiş, suça sürüklenen çocuklar müdafiinin ve o yer Cumhuriyet savcısının temyiz itirazları bu bakımdan yerinde görülmüşolmasından, kararın izah eden nedenle BOZULMASINA, bozma sebebiyine yargılama yapılmasını gerektirmediğinden, 5320 sayılı Yasanın 8.maddesi uyarınca halen yürürlükte tespit edilen, 1412 sayılı CMUK’un 322.  maddesinin verilen yetkiye dayanılarak, suça sürüklenen çocuklar ile ilgiliaçılan kamu davalarının 5271 sayılı CMK’nın 223/8 kısmında yazan madde gereği düşürülmesine karar verilmiştir.

4. Örnek kararda Hakaret ve tehdit suçları hakkında verilen kararın icelenmesinde, Sanığın esas hakkındaki savunması sorulduğunda, “Ben katılanı tehdit etmedim veya ona hakaret etmedim, artık hükmün açıklanmasını geri bırakılmasını kabul ediyorum, buna muvafakatim vardır” dediğinin ve bu suretle de hükmün açıklanmasının geri bırakılması kurumunun uygulanmasını kabul ettiğinin anlaşılması karşısında sanık hakkında hükümlerin açıklanmasının geri bırakılmasına dair kararın yasaya uygun olduğu ve bu karara yönelik itirazın, reddi yerine, sanığın bu kurumun uygulanmasını kabul etmediğinden bahisle, kabulüne dair merci kararında isabet bulunmadığından kanun yararına bozma talebinin kabulüyle hükmün bozulması gerekir.

5. Örnek kararda Hakaret ve yaralama suçları hakkında verilen kararın icelenmesinde,Sanık hakkında tekerrüre esas alınan 1. Ağır Ceza Mahkemesi’nin 17.02.2010 tarih, 2008/160 esas, 2010/31 karar sayılı ilamının sanığın çocukken işlediği bir suça ilişkin olması nedeniyle 5237 sayılı TCK’nin 58/5. maddesi uyarınca tekerrüre esas alınamayacağı gözetilmeksizin, sanık hakkında TCK’nin 58. madde hükümlerinin uygulanmasına karar verilmesi, Bozmayı gerektirmiş, sanığın ve müdafiinin temyiz itirazları bu itibarla yerinde görülmüştür.

Makalede Çocuk Ceza Hukuku konusuna yer verilmiştir. Diğer bilgilendirici makaleler için Ankara Avukat ve Ceza Hukuku Avukatı ve danışma konularında sayfaları ziyaret edebilirsiniz. (Çocuk Ceza Hukuku)