Evliliğin iptali davası, bir evliliğin hukuken geçersiz olduğunu ileri süren bir dava türüdür. Türk Medeni Kanunu’nun 145 ile 160. maddeleri arasında düzenlenmiştir.

Bu dava, evlilik sözleşmesinin usulüne uygun olarak yapılmadığı ve dolayısıyla evliliğin geçersiz olduğu iddiasıyla açılır.

Boşanma davasından farkı ise, boşanmada evliliğin geçerli olduğu ancak tarafların anlaşmazlıklar nedeniyle evliliği sürdüremediği ileri sürülürken, iptal davasında evliliğin baştan itibaren geçersiz olduğu iddia edilir.

Evliliğin İptali Şartları Nelerdir?

Evliliğin iptali, resmi olarak evlilik işleminin yapılmış olmasına rağmen, bazı hukuki sebeplerin varlığı durumunda söz konusu olabilir.

Bu sebepler iki ana başlık altında toplanır: Mutlak Butlan ve Nispi Butlan.

Evliliğin iptali; Mutlak Butlanla Geçersiz Olma Şartları (TMK m. 145)

Eşlerden birinin evlilik sırasında hala başka biriyle evli olması.

Eşlerden birinin evlilik sırasında sürekli bir şekilde ayırt etme gücünden yoksun olması.

Eşlerden birinde, evlenmeye engel olacak derecede akıl hastalığı bulunması.

Eşler arasında, evlenmeye engel olacak derecede hısımlık (akrabalık) bulunması.

Evliliğin iptali; Nispi Butlanla Geçersiz Olma Nedenleri (TMK m. 148-151)

Evlilik sırasında geçici olarak ayırt etme gücünden yoksun olma.

Evlilik sırasında yanılma (hata).

Evlilik sırasında aldatılma (hile).

Evlilik sırasında korkutma (ikrah).

Kimler Evliliğin İptali Davası Açabilir?

Evliliğin iptali davası, mutlak butlan sebepleriyle açılacaksa cumhuriyet savcısı, ilgililer ve eşler bu davayı açabilir. Nispi butlan sebepleriyle açılacak davalarda ise sadece eşler ve bazı durumlarda yasal temsilciler dava açabilir. Avukat aracılığıyla dava açmak da mümkündür.

Evliliğin İptali Davası Ne Zaman Açılabilir?

Mutlak butlan durumlarında, evliliğin iptali için belirli bir süre sınırı yoktur. Evliliğin her aşamasında bu dava açılabilir. Ancak nispi butlan durumlarında Medeni Kanun, 6 ay ve 5 yıllık hak düşürücü süreler öngörmüştür.

Bu süreler, iptal sebebinin öğrenildiği veya korkunun etkisinin ortadan kalktığı tarihten itibaren işlemeye başlar.

Evliliğin İptali Nasıl Gerçekleştirilir?

Evliliğin iptali, mahkeme kararıyla mümkündür. Kanunen belirlenen nedenler dışında evliliğin iptali mümkün değildir. Evliliğin iptali davası, aile mahkemesinde açılır. Mahkeme, tarafların dava açmadan önce son altı ayda ikamet ettiği yerleşim yeri yetkili mahkeme olarak kabul edilir.

Evliliğin İptali İçin Hangi Adımları İzlemelisiniz?

Evliliğin iptali için başvuruda bulunmak isteyen kişi, aile mahkemesine dilekçe vererek bu süreci başlatır. Dava süreci, kanunen belirlenmiş olan sebepler doğrultusunda yürütülür ve mahkemenin kararıyla sonuçlandırılır.

Yargıtay’dan Emsal Karar: Eşinin Suç Geçmişini Gizleyen Kişinin Evliliği İptal Edilebilir

Antalya’da yaşayan Fuat Ş., evlendiği eşi Arya Ş.’nin, evlenmeden önce iki ayrı hırsızlık suçuna karıştığını ve bu durumu kendisinden gizlediğini öğrendiğinde büyük bir hayal kırıklığı yaşadı. Eşinin bu gerçeği saklaması nedeniyle evlilikte güveninin sarsıldığını belirten Fuat Ş., Antalya Aile Mahkemesi’ne başvurarak evliliğin iptalini talep etti.

İstinaf Mahkemesi’nin Kararı ve Yargıtay’ın İncelemesi

İlk etapta Antalya Aile Mahkemesi, Fuat Ş.’nin talebini kabul etti. Ancak Arya Ş., bu karara itiraz ederek davayı Antalya Bölge Adliye Mahkemesi’ne taşıdı. İstinaf Mahkemesi, suç geçmişinin evliliğin iptali için yeterli bir gerekçe olmadığına karar verdi ve kararı bozdu. Bu karar üzerine Fuat Ş., davayı Yargıtay’a taşıdı.

Yargıtay’dan Önemli Bir İçtihat Kararı

Yargıtay 2. Hukuk Dairesi, dosyayı inceledikten sonra önemli bir içtihat niteliğinde karar verdi. Yapılan incelemede, Arya Ş.’nin Isparta 3. ve 5. Asliye Ceza Mahkemeleri tarafından hırsızlık suçlarından mahkûm edildiği tespit edildi.

Yargıtay, hırsızlık suçunun yüz kızartıcı bir suç olduğunu ve Fuat Ş.’nin, bu durumu bilmeden evlendiği için eşinin önemli bir niteliğinde yanıldığına hükmetti.

Kararda, bu tür bir durumun evlilikte yaşanmasını çekilmez hale getirebileceği vurgulanarak, istinaf mahkemesinin verdiği karar bozuldu. Yargıtay, Fuat Ş.’nin evliliğin iptali talebini haklı buldu ve davanın kabul edilmesine karar verdi.