İş Hukuku İşçi Davaları, İşe İade Tazminat Nedir Ne Demektir? İş Mahkemesi Ne Demektir? Hukuk sistemimizde 7036 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu’na tabi olarak hukuki faaliyetlerini sürdüren ve iş hukuku kapsamında işveren ile işçi arasında gündeme gelen alacak, tazminat, tespit ve benzeri iş davalarına bakmakla yetkili ve de görevli hukuk mahkemesine İş Mahkemesi denilmektedir. İş mahkemesi, özel mahkeme niteliğine sahip uyuşmazlıkların çözümünde görevli ilk derece mahkemelerinden biridir.

İş Akdi (Sözleşmesi) Feshi Ne Demektir?

İş akdinin feshi, işçi ile işverenin ikisini birden ilgilendiren ve hukuki birtakım sonuçlar doğuran bir uygulamadır. Bu kapsamda fesih yani sonlandırma işlemlerinden önce iş akdi yani iş sözleşmesinin tanımına bakılmalıdır:

İş sözleşmesi, hukuki zemine dayanarak imzalayan taraflara bir takım görev ve sorumluluklar yükleyen özel hukuk anlaşması olarak öne çıkmaktadır.

Dolayısıyla iş sözleşmesini imzalayan taraflardan birinin, söz konusu iş akdini sona erdirme amacıyla karşı tarafa irade beyanında bulunması, hukuki anlamda iş sözleşmesinin feshi olarak tanımlanmaktadır. Bu sürecin hukuki usul ve esaslara uygun olması için, çalışanın fesih hakkı ihbar öneline uymak kaydıyla her zaman mümkün olmaktadır.

İşçinin Bildirimsiz Fesih Hakkı Nedir?

4857 sayılı İş Kanunu’nun ilgili maddelerinde yer alan hükümlere göre çerçevesi çizilmiş olan bildirimsiz fesih uygulaması; iş sözleşmesinin taraflarından birinin iş akdini haklı nedenlerle derhal sona erdirmesi anlamına gelmektedir. Dolayısıyla bir fesih türü olarak öne çıkan bu uygulamada, belirli birtakım nedenlerin ortaya çıkması halinde sözleşmeyi sürdürmesi kendisinden beklenemeyecek olan tarafın sözleşmeden kurtulmasına imkan sağlanmaktadır.

Bildirimsiz fesih sürecinde, kelime grubunun anlamından da anlaşılacağı üzere iş sözleşmesinin muhatabı olan karşı tarafa, iş akdinin sonlandırıldığına dair herhangi bir tebligatta bulunulması zorunlu değildir.

İşe İade Arabuluculuk Şartı Nedir?

İş sözleşmesinin feshini geçersiz olduğunu öne süren işçi, fesih bildiriminin tebliği tarihinden itibaren en az 1 ay içinde, işe iadesinin talebiyle, İş Mahkemeleri Kanunu hükümleri gereğince arabulucuya başvurmak zorundadır. Daha önce İş Hukuku kapsamında arabuluculuk faaliyetleri ihtiyari olarak yapılırken, ilgili kanunda yapılan son düzenlemenin akabinde, arabuluculuğa başvurmak dava şartı olarak kabul edilmektedir.

Dava şartı olarak kendisine başvuruda bulunan arabulucu, görevi itibarıyla işçi ile işveren arasında davaya konu olan uyuşmazlığın müzakere edilip çözüme kavuşturulabilmesi konusunda hakemlik yapmak durumundadır.

İşe İade Davası Nedir?

İşçi ile işveren arasında yaşanan hukuki ihtilaflardan biri olarak öne çıkan işe iade davası; iş akdinin geçerli bir nedenle ya da gerekçe olarak gösterilenden daha farklı sebeple sona erdirilen işçilerin, işlerine iade edilmeleri amacıyla gündeme getirilen bir iş güvencesidir.

İşveren tarafından haksız sebeple iş sözleşmesine son verildiğini (kovulduğunu) öne süren işçiler, mahkemede bu iddialarını kanıtlamaları durumunda işe iade davası aracılığıyla işlerine geri dönebilme hakkına sahip olmaktadır.

İş Mahkemeleri Hangi Yargılama Usulüne Tabidir?

İş Mahkemeleri, esas itibarıyla iş uyuşmazlıklarının çözümünde görev ve yetkiye sahip özel hukuk mahkemeleridir. Bu bağlamda 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu ile tüm iş uyuşmazlıklarında basit yargılama usulü uygulanmaya başlanmıştır. Dolayısıyla iş yargılamasında uygulanan basit yargılama usulü, genel mahkemelere göre birtakım özel düzenlemeler barındırmaktadır.

Dosya Karara Çıkmış Ne Demektir?

Hukuki bir tabir olarak sıklıkla kullanılan dosyanın karara çıkması; görülen davada nihai (son) kararın verildiğine işaret etmektedir. Mahkemede görülen davada nihai karar verilmiş ise dava tarafları açısından kararın temyiz edilme süreci başlamaktadır. (Eğer söz konusu karar kesin kararlarlardan değilse ve taraflardan biri kararı temyiz etmiş ise)

Öte yandan mahkeme tarafından nihai karar verilen konu üzerinde taraflar temyiz hakkını kullanmamışsa ya da söz konusu kararın hukuki açıdan kesin karar niteliğine sahip olması halinde kararın icrasını sağlamak mümkün olmaktadır.

İkale Sözleşmesi Ne Demektir?

İkale sözleşmesi, hukuk alanında sık sık dile getirilen terimlerden biridir. Esasında İş Hukuku kapsamında ele alınan bir terim olan ikale; diğer bir anlamıyla “bozma” kavramına işaret etmektedir. Bu doğrultuda ikale veya diğer bir deyişle bozma sözleşmesi, işçi ile işverenin mutabakata vararak ortak karar alması durumunda, iş sözleşmesinin karşılıklı anlaşma ile son buldurulmasıdır.

Karşılıklı Fesih Ne Demektir?

İş sözleşmesinin taraflarından işçi veya işverenin, bir diğerine ilettiği sözleşmenin karşılıklı feshine dair sözleşme yapılmasını içeren bir açıklamanın (icap) akabinde diğer tarafın da bu açıklamayı kabulü ile bozma sözleşmesi (ikale) kurulmuş olmaktadır. İşçi ve işveren iradelerinin iş akdinin karşılıklı fesih konusunda birleşmesi, hukuk sistemimizde bir taraf feshi niteliğinde kabul edilmemektedir.

İş Güvencesi Tazminatı Ne Demektir?

İş güvencesi tazminatı; 4857 sayılı İş Kanunu’nun 21. maddesinde yer alan hükümlere göre hakkında işe iade kararı verilmiş olan bir işçinin başvurusu üzerine bir aylık süre içinde onu işe başlatmayan işyerinin, işçiye ödemek zorunda olduğu ve tutarı en az dört, en çok sekiz aylık olarak belirlenen tazminata denilmektedir.

İstinaf Mahkemesi Ne Demektir?

Yüksek yargı organı olarak öne çıkan Bölge Adliye Mahkemeleri (İstinaf Mahkemeleri) istinaf başvurusu ile önüne gelen hukuki uyuşmazlığı hem maddi vakıa hem de hukuki açıdan inceleyerek karar vermektedir. İstinaf kavramı, hukuki uyuşmazlığın yeniden ele alınmasını sağlayan ilk derece mahkemesi ile temyiz kanun yolu arasında yeni bir kanun yolu olarak kabul görmektedir.

Tazminat Ne Demektir?

Tazminat, hukuku aykırı bir eylemin sonucunda meydana gelen maddi ya da manevi zarara karşılık olarak ödenen bedel veya zarar ödencesidir. Tazminat kararlarının giderilmesi amacıyla sorumlu tarafından zarar görene ödenen veya mahkeme tarafından ödenmesi karar verilen parasal bir değer veya edimdir.

Maddi ve Manevi Tazminat Nedir?

Maddi tazminat davası, hukuku aykırı bir eylem nedeniyle malvarlığında meydana gelen eksilmenin, bir başka deyişle maddi zararın giderilmesi demektir. Manevi tazminat davası ise benzer işlem nedeniyle bireyin içine düştüğü üzüntü, elem ve yıpranmanın yol açtığı manevi zararların giderilmesini amaçlayan bir dava türüdür.

Kıdem Tazminatı Nedir?

Kıdem tazminatı, 4857 sayılı İş Kanunu’na tabi olarak çalışan işçinin hizmet süresi boyunca verdiği emeklerin karşılığını almasını sağlayan hukuki sonuçları bulunan bir sistemdir. Bu kapsamda işçinin kıdem tazminatı hakkı kazanabilmesi içini ilgili kanunda belirtilen temel şartlardan en önemlisi; işçinin aynı işverene bağlı olarak herhangi bir işyerinde en az 1 sene boyunca çalışmış olmasıdır. Ayrıca işçinin iş akdine işvereni tarafından tek taraflı olarak haksız bir nedenle son verilmemiş olması gerekmektedir.

Hukuk sistemimizde işçi ile işveren arasındaki ilişkileri düzenleyen İş Kanunu’nun ilgili maddelerinde yer alan hükümlere göre kıdem tazminatının işveren tarafından işçiye ödenmesini gerektirecek sebepler şu şekilde düzenlenmiştir:

İşçinin iş sözleşmesine haklı bir sebep olmadan işveren tarafından son verilmesi

İş Kanunu’nun 24. maddesinde düzenlenen hükümlerle çerçevesi belirlenen haklı fesih şartlarının oluşması durumunda

Muvazzaf askerlik görevi sebebiyle işten ayrılma gerektirdiğinde

Emeklilik şartlarının doldurulması sebebiyle işten ayrılma gerektirdiğinde

Kadın çalışanlar için evlilik nedeniyle işten ayrılma durumunda 

İşçinin vefat etmesi durumunda, bakmakla yükümlü olduğu kişilere kıdem tazminatı ödenmektedir.