Miras Kime Kalır?

Miras Kimlere Aittir, Paylaşım Oranları Ne Kadardır?

Miras Hukukunun Kaynakları Nelerdir?

Miras Kime Kalır? | Miras hukuku, kaynaklarını Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 35. maddesinin son cümlesinden, ve bununla ilgili çeşitli kanuni düzenlemelerden alır. Yani, Türk hukukunda miras hakları, kanuni bir korumaya tabidir. Bu anlamda, kişilerini miras haklarının mutlak bir kanuni koruma ile güvence altında olduğunu söyleyebiliriz.

Buna göre, bir hukuk devleti olan Türkiye Cumhuriyeti’nde, herkesin “malvarlığı edinim hakkı”  bulunmaktadır. Edinilmiş olan malvarlığı değerleri, usulüne uygun şekilde “miras”adıyla altsoylara ya da iradi olarak başka kişilerin “mirasçı” kılınması ile öteki kişilere nakledilebilir.

Miras Hukukundaki Mirasçı Türleri Nelerdir?

Miras Kime Kalır? | Bu soruyu yanıtlamamız için, şu önemli ayrımdan bahsetmemiz gerekir. Miras hukukunda, kişilerin mirasları, kanuni olarak “şekilci ve kalıpçı” bir yapıya bağlı değildir. Yani, kendiliğinden mirasçı olan kişiler olduğu gibi, kanunun belirlemediği, miras bırakanın kendi rızasına bağlı olarak belirlediği mirasçılar da vardır. Bunlara, kanunun belirleyip belirlememesine göre bir isim veriyoruz: Kanuni mirasçılar ve iradi mirasçılar.

Kanuni ve İradi Mirasçılar Arasındaki İlişki Nedir?

Belirtelim ki, kanuni mirasçılar ile iradi mirasçılar arasındaki en önemli fark, “saklı pay” adını verdiğimiz, eski tabirle “mahfuz hisse” olarak andığımız olgudur. Buna göre, saklı paya sahip olan bir yasal mirasçı, miras bırakan tarafından hiçbir şekilde mirastan tamamen mahrum edilemez. Bu mirasçı, “saklı pay” oranı kadar, mirasın içerdiği mal varlığı değerinden, yani terekeden pay alacaktır. Halbuki, iradi mirasçılarda böyle bir olgunun varlığından söz edilemeyecektir.

İradi Mirasçılar Kimlerdir?

İradi mirasçılar, tamamıyla miras bırakanın seçimiyle ortaya çıkan, ve tıpkı yasal mirasçılar gibi terekeden pay almaya hak sahibi olan kişilerdir. Bu kişilerin terekeden ne oranda pay alacaklarına ilişkin net bir çizgi yoktur. Çünkü, bu kişilerin mirasçı olup olmayacakları gibi çok temel bir konu bile tamamen miras bırakanın tekelinde olan bir durumdur. Miras bırakan, bu kişilerin ne oranda mirastan pay alacaklarını da belirleyen yetkin kişidir. Bu durumda, iradi mirasçıların miras oranlarının, “saklı pay” sahibi olan yasal mirasçıların miras paylarına tecavüz edemeyeceğini de belirtmemiz gerekir.

Yasal Mirasçılar Kimlerdir?

Yasal mirasçılar, bir sıralama yapacak olursak; kişinin eşi, alt soyları, üst soyları, kardeşleri, büyük üst soyları ve devlettir. Önemle belirtelim ki, evlâtlık da evlât edinene kan hısımı gibi mirasçı olacaktır. Ek olarak, evlatlığın kendi ailesindeki mirasçılığı da devam etmektedir. Ancak, kanun bu müessesenin kötüye kullanılmasını engellemek için,  evlat edinen ve hısımlarının, evlatlığa mirasçı olmasını yasaklamıştır.

Yasal mirasçıların payları kanunun ilgili maddelerinde hüküm altına alınmış durumdadır.

Yasal Mirasçıların Terekeden Pay Oranı Nedir?

Sağ kalan eş, miras bırakanın alt soyları (çocukları), aynı şekilde evlatlıklar, miras bırakanın üst soyları (anne ve babası), kardeşleri, eğer kardeşleri ölmüşse o kardeşlerin çocukları (miras  bırakanın yeğenleri), büyük üst soyları ve devlet; yasal mirasçıdır. Ancak Türk hukukunda parantel sistemi vardır. Bu sistem, “bir sınıftaki tüm mirasçılar ölmeden” öteki sınıftaki mirasçılara mirastan pay düşmeyeceğini kural haline getirir. Örneğin, alt soyların tamamı ölmeden ya da “alt soylar” sınıfında herhangi bir mirasçının varlığı söz konusu olmaksızın, mirastan üst soylara pay düşmeyecektir. Şu şekilde miras paylarını özetlemek mümkündür:

*Sağ kalan eş, mirası miras bırakanın alt soyu ile bölüşüyorsa, terekenin ¼’ünü;

*Sağ kalan eş, mirası murisin üst  soyu ile bölüşüyorsa terekenin yarısını;

*Sağ kalan eş, miras bırakanın büyük ana-babasıyla bölüşüyorsa terekenin ¾’ünü, kendinden başka mirasçı yoksa mirasın içerdiği malvarlığı değerinin tamamına sahip olur. Sağ kalan eşin saklı payı mutlaktır. Kalan kısım, öteki  mirasçılar arasında bölüşülür.