Mobbing, yani iş yerinde psikolojik taciz, günümüz çalışma hayatında ciddi bir sorun olarak karşımıza çıkmakta ve mağdurların haklarını araması için belirli süreçler izlenmesi gerekmektedir. İşte mobbinge maruz kalan bireylerin bilmesi gereken önemli noktalar:

Mobbing Davası Nasıl Açılır?

Mobbing mağdurları, yaşadıkları psikolojik tacizi yargıya taşıyabilirler. Bu süreç, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’na uygun olarak hazırlanan bir dava dilekçesi ile yetkili mahkemeye başvurarak gerçekleştirilir. Dava açılırken, mağdurun yaşadığı mobbingin detayları, uygulanan psikolojik baskının süresi ve sistematikliği gibi hususlar dilekçede belirtilmelidir.

Mobbing Davası Açmak İçin Neler Gerekli?

Mobbing davası açmak için öncelikle, mağdurun iş yerinde hedef alındığı ve bu tacizin belli bir süre boyunca devam ettiği gösterilmelidir. Yargıtay, psikolojik tacizin en az 6 ay süreyle devam etmiş olması gerektiğini belirtmiştir. Bu, mobbingin sistematik bir şekilde uygulandığının ve mağdurun ciddi şekilde etkilendiğinin kanıtlanması anlamına gelir.

Mobbing Cezası Nedir?

Mobbing suçları, kişinin bedensel veya ruhsal yönden zarar görmesine yol açacak şekilde insan onuruyla bağdaşmayan davranışlarda bulunanlar için ciddi cezai yaptırımları içerir. Kamu görevlisi tarafından gerçekleştirilen mobbing eylemleri için üç yıldan on iki yıla kadar hapis cezası öngörülmektedir.

Mobbing Nasıl İspatlanır?

Mobbingin ispatı, şahit ifadeleri, yazılı veya elektronik kanıtlar gibi çeşitli yollarla yapılabilir. İş yerindeki diğer çalışanlar, çevre iş yerlerinden veya müşterilerden elde edilen şahitlikler, e-postalar, mesajlar veya diğer yazılı belgeler mobbing iddialarını destekleyen önemli kanıtlar arasında yer alır.

Mobbinge Maruz Kaldığını Nasıl Anlarsın?

Mobbinge maruz kalındığında, kişisel öneri, istek veya şikayetlerin sürekli reddedilmesi, diğer çalışanlar tarafından küçümsenme, giyim tarzı ve davranışların alay konusu yapılması, iş yerindeki haber ve bilgilendirmelerden dışlanma gibi durumlar yaşanır.

Mobbingi Kim İspat Eder?

Yargıtay’ın yaklaşımına göre, mobbing iddialarının gerçekçi bir şekilde ortaya konulması durumunda işverenin, işçiye mobbing uygulanmadığını ispat etmesi beklenir. Bu, mağdurun yaşadığı psikolojik tacizin varlığını ortaya koymasıyla işveren üzerinde bir ispat yükü oluşturur.

Mobbing İspatlanırsa Ne Olur?

Mobbing fiilini gerçekleştiren kişi kamu görevlisi ise ve mobbing yaptığı ispatlanırsa, “görevi kötüye kullanma” suçu kapsamında cezai yaptırımlarla karşı karşıya kalabilir. Bu, mobbingin ciddi sonuçları olduğunu ve yasal süreçlerin mağdurlar için önemli bir koruma sağladığını gösterir.

Mobbinge En Çok Kimler Maruz Kalır?

Araştırmalar, genellikle zeki, yetenekli, yaratıcı, farklı görüşlere sahip, başarılı, dürüst ve güvenilir kişilerin mobbinge maruz kaldığını göstermektedir. Bu kişiler, iş yerinde politik davranmayan ve destekleyici iletişim tarzını benimseyen bireylerdir.

Mobbinge Nedir?

Bilindiği gibi, son yıllarda çevrimiçi ortamın yaygınlaşması, küreselleşme sürecine katkıda bulunmuştur. Böylece, farklı ülkelerin dilleri, bambaşka bir ülkenin toplumunca da sıklıkla kullanılır hale gelebilmektedir.

Bunlardan biri de, hukuk dilimize “mobbing” olarak girmiş olan kelimedir. Kelime anlamı toplumumuzca yaygın olarak bilinmese bile, fiilen karşımıza gündelik hayatta çıkabilecek, hatta pek çok kezinde de çıkan bir durumdur. Bu nedenle, bu kelimenin ne anlama geldiğini ve hukuki sonuçlarının ne olduğunu açık bir dille anlatmak gerekmektedir.

Mobbinge Karşı Nasıl Davranmalı?

Biz, hukuk hayatımızda da sıklıkla karşılaştığımız bu kelimenin, hukuki anlamını tam olarak anlatabilmek için, Yargıtay’ın bir kararına atıf yaparak “mobbing” kelimesini tanımlayacağız.

“Mobbing’in meydana gelebilmesi için bir işçinin hedef alınarak, uzun bir süre ve belli aralıklarla sistematik biçimde tekrarlanan, mağdurun karşı koymasına rağmen yapılan aşağılayıcı, küçük düşürücü ve psikolojik olarak acı veren, işteki performansı engelleyen veyahut olumsuz bir çalışma ortamına sebep olan tehdit, şiddet, aşağılama, hakaret, ayrımcılık, ağır eleştiri, taciz ve çalışma şartlarını ağırlaştırma gibi eylem, tutum ve davranışların uygulanması gerekir. Uluslararası Çalışma Örgütü’ne göre de mobbing;bu şeklinde tanımlanmaktadır. Mobbing’de, hedef alınan kişinin şerefine, kişiliğine, karakterine, inancına, değerlerine, yeteneklerine, tecrübelerine, birikimlerine, düşüncelerine, etnik kökenine, yaşam biçimine, kültür vb. yönlerine topluca bir saldırı söz konusudur. Bu saldırı, dedikodu ve söylenti çıkarma, iftira atma, toplum önünde küçük düşürme, hafife alma, karalama, kötüleme ve yok sayma gibi kişiyi zihinsel, ruhsal, fiziksel ve bedensel olarak etkileyebilecek eylemlerle yapılmaktadır.” Görüldüğü gibi, Yargıtay son derece açık ve net olarak bir mobbing tanımı yapmıştır.

Mobbing Yapılması, Çalışan İçin Haklı Bir Fesih Nedeni Oluşturur

Mobbing’i meydana getiren etkenler olan psikolojik baskı, psikolojik taciz ve psikolojik şiddet olgularından bahsetmek gerekirse; iş ortamında bireyin düşey, yatay veya dikey eksende psikolojik baskı, taciz ve şiddete maruz kalması mümkündür. Aşağılanma, hakarete uğrama, toplum içerisinde eleştirilme, sözlü saldırıya maruz kalma, gözle taciz edilme, işten atılmakla tehdit edilme, şantaja maruz kalma ve buna benzer pek çok şekilde kendisini gösterebilmektedir.

Mobbingi karşılayabilecek ulusal mevzuatımızdaki en yakın düzenleme Türk Borçlar Kanunu‘nun 417. maddesinde İşçinin Kişiliğinin Korunması başlığı altında ele alınmıştır.

Buna göre, “İşveren, hizmet ilişkisinde işçinin kişiliğini korumak ve saygı göstermek ve işyerinde dürüstlük ilkelerine uygun bir düzeni sağlamakla, özellikle işçilerin psikolojik ve cinsel tacize uğramamaları ve bu tür tacizlere uğramış olanların daha fazla zarar görmemeleri için gerekli önlemleri almakla yükümlüdür. İşveren, işyerinde iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması için gerekli her türlü önlemi almak, araç ve gereçleri noksansız bulundurmak; işçiler de iş sağlığı ve güvenliği konusunda alınan her türlü önleme uymakla yükümlüdür. İşverenin yukarıdaki hükümler dâhil, kanuna ve sözleşmeye aykırı davranışı nedeniyle işçinin ölümü, vücut bütünlüğünün zedelenmesi veya kişilik haklarının ihlaline bağlı zararların tazmini, sözleşmeye aykırılıktan doğan sorumluluk hükümlerine tabidir.” Mobbinge Karşı Nasıl Davranmalı?

Psikolojik baskı, şiddet ve taciz şeklinde gerçekleştirilebilecek olan mobbing, İş Kanunu’muzun 24. Maddesinde de işçinin haklı nedenle fesih sebebini oluşturmaktadır.

Bu maddeyi veriyoruz: “Süresi belirli olsun veya olmasın işçi, aşağıda yazılı hallerde iş sözleşmesini sürenin bitiminden önce veya bildirim süresini beklemeksizin feshedebilir: a)İşveren iş sözleşmesi yapıldığı sırada bu sözleşmenin esaslı noktalarından biri hakkında yanlış vasıflar veya şartlar göstermek yahut gerçeğe uygun olmayan bilgiler vermek veya sözler söylemek suretiyle işçiyi yanıltırsa. b) İşveren işçinin veya ailesi üyelerinden birinin şeref ve namusuna dokunacak şekilde sözler söyler, davranışlarda bulunursa veya işçiye cinsel tacizde bulunursa. c) İşveren işçiye veya ailesi üyelerinden birine karşı sataşmada bulunur veya gözdağı verirse, yahut işçiyi veya ailesi üyelerinden birini kanuna karşı davranışa özendirir, kışkırtır, sürükler, yahut işçiye ve ailesi üyelerinden birine karşı hapsi gerektiren bir suç işlerse yahut işçi hakkında şeref ve haysiyet kırıcı asılsız ağır isnad veya ithamlarda bulunursa….” Önemle belirtelim ki, çalışanın mobbing yüzünden uğramış olduğu maddi ya da manevi bir zarar varsa, mobbing fiilinin faili, bu zararların tamamını tazmin etmek zorundadır.