Nafaka Nedir, Nafaka Davası Ne Demek, Nafaka Hakkı!

Hukukta Nafaka Nedir?

Nafaka tanımı itibariyle, bir kimsenin hayatını idame ettirebilmesi için gerekli olan yeme, içme vb. işlemler için harcanan, harcanması gereken paradır. Hukuki açından bu kişileri geçindirme yükümlülüğü bulunan kimsenin, mahkeme kararı ile ödemek zorunda olduğu düzenli paradır. Hukukta nafaka 4 farklı başlık altında incelenebilmektedir. Davanın konusuna ve tarafların durumuna göre mahkemece uygun nafakanın ödenmesine hükmedilebilir.

Nafaka boşanma davalarının belki de en çok tartışma yaratan konularından biridir. Kişinin geçimini sağlamakla yükümlü kimseler tarafından ödenmesi gereken nafaka türleri, Türk Medeni Kanunu kapsamında dört farklı şekilde tanımlanmıştır. Nafaka türleri;

• Tedbir nafakası
• İştirak nafakası
• Yoksulluk nafakası
• Yardım nafakası

Olarak sınıflandırılabilmektedir. Söz konusu bu nafaka türleri tarafların durumuna göre mahkemece karar verilmektedir. Aile hukukundan kaynaklı olarak doğan kişisel borçlar nafaka borcu olarak tanımlanmaktadır.

Boşanma Nafakası Nedir?

Boşanma davalarında taraflar arasında çeşitli sorunlara neden olan konuların başında nafaka gelmektedir. Evliliğin bitmesi ile yoksulluğa düşecek eski eş ve çocuklar için kanunda ön görülen şekliyle kişinin nafaka ödemesi yapması gerekmektedir. Boşanma davalarından kaynaklı olarak farklı tür nafaka uygulanabilmektedir.

Boşanma davalarında mahkeme tarafından; yoksulluk nafakası, tedbir nafakası, iştirak nafakası, yardım nafakası kararı verilebilir. Yardım nafakası diğer nafaka türlerinden farklı olarak boşanma davası dışında kişinin üstsoy – altsoyları tarafından açılabilmektedir. Boşanma nafakası ile temel hedef, evliliğin bitmesi ile geride kalan eş ve çocukların yoksulluğa düşmemesi ve hayatlarını idame ettirmelerdir.

İştirak Nafakası Ne Demek?

Boşanma davalarının temel konularından biri olan nafakanın bir çeşidi, iştirak nafakasıdır. İştirak nafakası, boşanma davasının sonuçlanmasının ardından, çocuğun/çocukların velayetine sahip olmayan eşin, çocukların veya çocuğun tüm masraflarının karşılanması için ödeme yapması olarak tanımlanmaktadır.

Türk hukuk sistemi içinde iştirak nafakası talep etme hakkı bulunan kişiler kanunda belirtilmiştir. Buna göre iştirak nafakası talebi;

• Çocuğun/çocukların velayetine sahip olan eş
• Vasi
• Çocuğa atanan kayyım
• Ayırt etme gücüne sahip çocuk

Tarafından talep edilebilmektedir. Bu nafaka türünde çocuk lehine mahkeme tarafından karar verilmektedir. İştirak nafakası kararı Aile Mahkemelerinde görülen davalar ile verilebilmektedir.

Yardım Nafakası Ne Demek?

Yardım nafakası, boşanma davalarına konu olabileceği gibi boşanma davası dışında da talep edilebilmektedir. Genel olarak nafakalar boşanma davalarıyla ve evlilikle bağdaştırılsa bile yardım nafakası bunlardan ayrı değerlendirilebilir. Yardım nafakası, yardım yapılmadığı takdirde yoksulluğa düşecek ve hayatını idame ettirmesine engel teşkil edecek duruma düşecek kişiler tarafından (altsoy – üstsoy) mahkemelerden talep edilebilmektedir.

Kişinin altsoy, üstsoy veya kardeşleri tarafından görevli ve yetkili mahkemelere dava açılarak yardım nafakası talep edilebilmektedir. Kişinin yardım etmediği takdirde yoksulluğa düşecek olan anne, babası, çocukları, torunları, kardeşleri vb. kişiler tarafından nafaka talebi oluşturulabilir.

Yoksulluk Nafakası Ne Demek?

Boşanma davalarında en çok hüküm verilen nafaka türü yoksulluk nafakasıdır. Yoksulluk nafakası, evliliğin bitmesi halinde yoksulluğa düşecek olan eş lehine verilen bir karardır. Boşanma kararı sebebiyle evliliği biten kişiler arasında verilen bu kararda kişinin ekonomik durumu ve diğer eşin geçinmesi için gerekli oranlar belirlenir.

Yoksulluk nafakasını sona erdiren bazı durumlar olduğu gibi aynı zamanda yoksulluk nafakasının talep edilebilmesi için bazı şartlar gerekmektedir. Yoksulluk nafakasını ortadan kaldıran bazı durumlar;

• Yeniden evlenme
• Haysiyetsiz hayat sürme
• Ölüm vb.

Durumlarında ortadan kaldırılabilmektedir. Yoksulluk nafakasının alınabilmesi için gerekli olan en temel şart, evliliğin bitmesiyle kişinin doğrudan yoksulluğa düşmesidir. Bu durumun tespiti mahkeme tarafından yapılmaktadır.

Yoksulluk ve İştirak Nafakası Nedir?

Nafaka türleri arasında yer alan yoksulluk ve iştirak nafakası birbiriyle benzerlik göstermektedir. İki kavramı birbirinden ayıran temel unsur, iştirak nafakası çocuklar lehine verilirken, yoksulluk nafakası eş lehine verilmektedir. Temelde her iki nafaka türü için evlilik sonrası bir tarafın yoksulluğa düşmemesidir. Yoksulluk ve iştirak nafakası boşanma sonrasında yaşanacak mağduriyetin engellenmesi için verilen bir karardır.

Kişinin bakmakla yükümlü olduğu kişilerin evlilik sonrasında yoksulluğa düşmemesi adına tarafların hakları kanunlarla koruma altına alınmıştır. Her iki nafaka türü içinde belirli unsurlar nafakanın ortadan kalkmasına neden olabilmektedir. İştirak nafakası çoğun ergin sayılması veya evlenmesi durumunda kesilmektedir. Yoksulluk nafakası ise eşlere ömür boyu verilebileceği gibi belirli durumlarda da kesilebilmektedir.

Nafaka Davası Nedir?

Nafaka davası genellikle boşanma davaları içinde görülmektedir. Bazı nafaka türleri boşanma davasından ayrı olarak açılabilmektedir. Bunun için kanunlarda hangi nafaka türlerinin olduğunun bilinmesi ve nerelere nafaka talebiyle dava açılacağının öğrenilmesi gerekmektedir. Nafaka davası açabilmek için belirli şartların oluşması gerekmektedir.

Boşanma öncesinde, sonrasında veya boşanma sırasında nafaka davası açılabilmektedir. Nafaka davası açmak için temel şart tüm nafaka türleri için kişinin bakmakla yükümlü olduğu kişilerin maddi açıdan mağduriyet yaşamasıdır. Evlilik bitimiyle yoksulluğa düşmek bir nafaka sebebi olabildiği gibi kişinin diğer üstsoy akrabaları tarafından da nafaka talep edilebilmektedir.

Nafaka Yükümlülüğü Nedir?

4721 sayılı Türk Medeni Kanunun 364. Maddesinde belirtildiği üzere; yardım etmediği takdirde yoksulluğa düşecek olan kişinin altsoyu – üstsoyu ve kardeşlerine herkes nafaka verme yükümlülüğüne sahiptir.

Kanunlarla güvence altına alınan bu haklar, özellikle evlilik sonrasında kişinin altsoyunun mağduriyet yaşamaması hedeflenmektedir. Kardeşeler için belirlenecek olan nafaka yükümlülüğü, bu kişilerin refahlarına göre yapılmaktadır. Eş, anne ve baba için bakım borçları ve diğer nafaka hükümleri saklıdır.

Bu tanımlamalar doğrultusunda herkes nafaka vermekle yükümlüdür. Nafaka ödenmesini gerekli kılacak şartların oluşması halinde kişilerin nafaka yükümlülüğü ortaya çıkar. Nafaka yükümlülüğü hakkında Türk Medeni Kanunu tarafından açıklama ve tanımlamalar yapılmıştır.

Boşanmada Ne Kadar Nafaka Ödenir?

Boşanma davalarının bir sonucu olarak farklı oranlarda nafaka ödemesi yapmak mümkündür. Kişinin nafaka yükümlülüğünü yerine getirmemesi halinde icra yoluyla nafaka tahsil edilmektedir. Boşanma davalarında nafaka kişinin maaşının dörtte biri oranından kesilmektedir. Nafaka alçağı öncelikli alacaklar arasında yer aldığı için haciz durumunda ilk sıraya konulacaktır.

Boşanmada nafaka ödemesi mahkeme tarafından kişilerin sosyal ve maddi durumlarına ve diğer kanunda belirtilen unsurlara göre belirlenmektedir. Nafaka ödemesi zorunlu olduğu için ödenmediği durumlarda farklı yaptırımlar (haciz, hapis vb.) uygulanabilmektedir.

Tedbir Nafakası Ne Demek?

Boşanma davası açılmadan önce ve açıldıktan sonra olmak üzere iki farklı tedbir nafakası uygulanabilmektedir. Boşanma davaları sırasında geçici önlem olarak tedbir nafakası kararı verilebilmektedir. Boşanma davası sonrasında veya dava sırasında, taraflardan birinin geçim sıkıntısına ve yoksulluğa düşmemesi için bu nafaka türü uygulanabilmektedir. Tedbir nafakası talep edebilmek için kişinin ayrı yaşamada haklılığını kanıtlaması gerekmektedir.

• Boşanma davası açılmadan önce: Ayrı yaşamanın gerekli olduğu ve ispatlandığı durumlarda dava açılmadan önce mahkeme tarafından, mağduriyet yaşayacak eşin hakları korunmaktadır. Gerekli önlemler mahkeme tarafından alınır.
• Boşanma davası açıldıktan sonra: Boşanma davası ile ayrı yaşama hakkı elde edildiğinde, eş veya çocukların yoksulluğa düşmemesi adına mahkeme tedbir nafakası kararı verebilir.

Tedbir nafakası geçici özellikte bir nafaka türü olduğu için taraflarda kusur aranmaz. Dava öncesi ve dava sırasında tarafların maddi durumları incelenerek gerekli tedbirler mahkeme tarafından uygulanır.

Nafaka Alacaklarında Zaman Aşımı Nedir?

Hukuk sistemimiz içinde mahkeme ilamı ve ilam hükmünde kararlar, işlem tarihinden itibaren 10 yıl içinde zaman aşımına uğramaktadır. Fakat nafaka bu durumun bir istisnası olarak tanımlanmaktadır. Nafaka alacaklarında 10 yıllık zaman aşımı süresi geçmiş olsa bile geçerliliği devam etmektedir. Sadece nafaka alacaklarının bir kısmı zaman aşımına uğrayabilir. Nafaka alacaklarında zaman aşımı süreleri farklı unsurlara göre belirlenmektedir.