Yargıtay’dan BES Birikimlerinin Kısmen Haczi İle İlgili EmsalKarar
Yargıtay’a konu olan davada Bireysel Emeklilik Sistemi’nikullanan vatandaşları yakından ilgilendiren emsal niteliğinde bir kararverildi. Alacaklarını tahsil etmek isteyen bir şirket borçlu kişi hakkındaavukatı aracılığıyla icra takibi başlattı. İcra takibinde borçlu kişiye aitolduğu belirlenen Bireysel EmeklilikSistemi havuzunda biriken paranın bir kısmına haciz konuldu. Bunun üzerinehakkında açılan ve BES sistemindeki paranın bir kısmını haczedilmesini hukuksuzolduğunu düşünen borçlu, söz konusu icra takibinin ve kısmi haczin kaldırılmasıtalebiyle yerel İcra Hukuk Mahkemesi’ne başvuruda bulundu.
Yetkili İcra HukukMahkemesi, dava dosyasını ve davacının dilekçesini detaylı bir şekildeinceledi. Daha sonra davalı taraf olan alacaklı şirketin vekilinin desavunmasına ve beyanlarına başvurdu. Davanın kabulüne karar verdikten sonrayerel mahkeme, davacıyı haklı buldu. Mahkemenin kararında şu ifadelerkullanıldı: “Alacaklı tarafından, alacağa dayalı olarak başlatılan icratakibine karşı borçlunun, bireysel emeklilik fonu katılım payı üzerine hacizşerhi konularak, hesapta bulunan miktarın müdürlük hesaplarına gönderilmesininusul ve yasaya aykırı olduğu sabittir.” denildi. Bu gerekçe ile söz konusu borçlununbireysel emeklilik fonuna konulan haczin kaldırılması ve alacaklıya ödenmesihalinde iadesi talepli olarak icra mahkemesine başvurduğu görülmektedir.
Kararda, BireyselEmeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu’nun 17. maddesinin 2. fıkrasındayapılan hukuki düzenlemeler gereği, hesaplama sonucunda borçlunun hesabındabireysel emeklilik fonu katılım payı birikiminin 67.896,09 TL olduğu, fakat bututarın 4632 sayılı kanun uyarıncahaczedilmesi mümkün olmayan tutar kapsamında kaldığına dikkat çekildi. Busebeple söz konusu borçlunun haczedilme sınırını aşan bir birikime sahipolmadığı saptanmış oldu. Dolayısıyla borçlu kişinin BES hesabına yapılan hacizişlemlerinin hukuksuz olduğuna yönelik talebi ve mahkeme başvurusu yerindebulundu. Bunun üzerinde davacının İcra Hukuk Mahkemesi’ne yapmış olduğu şikayetinkabulüne ve davacı borçlu için bireysel emeklilik hesabı fon payları üzerineuygulanan kısmi haczin kaldırılmasına hükmedildi.
Bireysel EmeklilikTasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu
Yargıtay’a taşınan, bireysel emeklilik sistemine icra takibive haciz işlemleri davasında dikkat edilmesi gereken kanun, Bireysel Emeklilik Tasarruf ve YatırımSistemleri Kanunu’dur. 2632 sayılı Kanun’un 2d maddesinde “Katılımcıemeklilik sözleşmesine kendi ad ve hesabına taraf olan gerçek kişiyi”, 2gmaddesinde ise “Fon emeklilik fonunu ifade eder” denilmektedir.
Buna ilaveten Kanunda yer alan bir diğer maddede söz konusubireysel emeklilik sisteminde yer alan birikmiş paranın ne şekildekullanılabileceğine dair açık ve net hükümler yer almaktadır. Buna göre “Fonunmalvarlığı, şirketin bu kanundan, 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanunundan,emeklilik sözleşmesinden, fon içtüzüğünden ve ilgili mevzuattan doğanyükümlülüklerini yerine getirmesi ve sorumluluğun karşılanması dışında hiçbiramaçla kullanılamaz.” denilmektedir. Dolayısıyla herhangi bir vatandaşa ait birbireysel emeklilik sistemi hesabında yer alan tutar; hiçbir şekilde başka birişlem için rehin edilememektedir, portföye ilişkin olarak düzenlenen işlemlerdışında herhangi bir işlemde teminat gösterilememektedir.
Tüm bunların yanında kişiye ait olan bireysel emekliliksistemi hesabındaki para, üçüncü bir şahıslar tarafından her ne şekilde gerekçegösterilirse gösterilsin haciz ettirilememektedir. Dolayısıyla resmi kurumlardahi olsa bireysel emeklilik sisteminde biriken fonun iflas masasına dahilettirilmesi de mümkün kılınmamaktadır.
BES Kanunu’naSonradan Eklenen Hükümler
Her ne kadar BireyselEmeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu’nda kişinin bireysel emekliliksisteminde biriken fonuna üçüncü bir şahıslar tarafından haciz ve benzeriuygulamalar ile müdahale edilebilme imkanı tanınmasa da kanunda yapılandeğişiklikler ile yeni düzenlemeler söz konusu olmaktadır. Ek maddeler ile BEShesabında yer alan tutarın belirli bir miktarına hacizuygulanabilinmesinin önü açılmıştır.
01.01.2017 tarihinde yürürlüğe giren yönetmelikte yer alan26. maddeye göre; “Katılımcının sistemde bulunduğu ay sayısı ile haciz, rehinveya iflas tarihinde geçerli olan brüt asgari ücret tutarının çarpımınakarşılık gelen birikimin üzerindeki tutar, nafakaborcu veya alacaklıların hakkı saklı kalmak kaydıyla haczedilebilir.”denilmiştir.
Yargıtay’a konu olan davada, söz konusu hesaplamanınyapılmamış olmasına dikkat çekilmiştir. Buna göre davacının BES sistemine kayıtolduğu tarih itibarıyla sistemde kaç ay kaldığının belirlenmesi, bu sürelerzarfında asgari ücret tutarının tespit edilmek suretiyle, ilgili yönetmelikteaçıklandığı esaslara dayanarak hesaplamasının yapılması gerektiğivurgulanmıştır.