Nafaka Nedir, Nafaka Davası Ne Demek, Nafaka Hakkı!
Hukukta Nafaka Nedir?
Nafaka tanımı itibariyle, bir kimsenin hayatını idameettirebilmesi için gerekli olan yeme, içme vb. işlemler için harcanan,harcanması gereken paradır. Hukuki açından bu kişileri geçindirme yükümlülüğübulunan kimsenin, mahkeme kararı ile ödemek zorunda olduğu düzenli paradır. Hukuktanafaka 4 farklı başlık altında incelenebilmektedir. Davanın konusuna vetarafların durumuna göre mahkemece uygun nafakanın ödenmesine hükmedilebilir.
Nafaka boşanma davalarının belki de en çok tartışma yaratankonularından biridir. Kişinin geçimini sağlamakla yükümlü kimseler tarafındanödenmesi gereken nafaka türleri, Türk Medeni Kanunu kapsamında dört farklışekilde tanımlanmıştır. Nafaka türleri;
- Tedbir nafakası
- İştirak nafakası
- Yoksulluk nafakası
- Yardım nafakası
Olarak sınıflandırılabilmektedir. Söz konusu bu nafakatürleri tarafların durumuna göre mahkemece karar verilmektedir. Aile hukukundankaynaklı olarak doğan kişisel borçlar nafaka borcu olarak tanımlanmaktadır.
Boşanma NafakasıNedir?
Boşanma davalarında taraflar arasında çeşitli sorunlaraneden olan konuların başında nafaka gelmektedir. Evliliğin bitmesi ileyoksulluğa düşecek eski eş ve çocuklar için kanunda ön görülen şekliyle kişininnafaka ödemesi yapması gerekmektedir. Boşanma davalarından kaynaklı olarakfarklı tür nafaka uygulanabilmektedir.
Boşanma davalarında mahkeme tarafından; yoksulluk nafakası,tedbir nafakası, iştirak nafakası, yardım nafakası kararı verilebilir. Yardımnafakası diğer nafaka türlerinden farklı olarak boşanma davası dışında kişininüstsoy – altsoyları tarafından açılabilmektedir. Boşanma nafakası ile temel hedef, evliliğin bitmesi ile geridekalan eş ve çocukların yoksulluğa düşmemesi ve hayatlarını idame ettirmelerdir.
İştirak Nafakası NeDemek?
Boşanma davalarının temel konularından biri olan nafakanınbir çeşidi, iştirak nafakasıdır. İştirak nafakası, boşanma davasınınsonuçlanmasının ardından, çocuğun/çocukların velayetine sahip olmayan eşin,çocukların veya çocuğun tüm masraflarının karşılanması için ödeme yapmasıolarak tanımlanmaktadır.
Türk hukuk sistemi içinde iştirak nafakası talep etme hakkıbulunan kişiler kanunda belirtilmiştir. Buna göre iştirak nafakası talebi;
- Çocuğun/çocukların velayetine sahip olan eş
- Vasi
- Çocuğa atanan kayyım
- Ayırt etme gücüne sahip çocuk
Tarafından talep edilebilmektedir. Bu nafaka türünde çocuklehine mahkeme tarafından karar verilmektedir. İştirak nafakası kararı AileMahkemelerinde görülen davalar ile verilebilmektedir.
Yardım Nafakası NeDemek?
Yardım nafakası, boşanma davalarına konu olabileceği gibiboşanma davası dışında da talep edilebilmektedir. Genel olarak nafakalarboşanma davalarıyla ve evlilikle bağdaştırılsa bile yardım nafakası bunlardanayrı değerlendirilebilir. Yardımnafakası, yardım yapılmadığı takdirde yoksulluğa düşecek ve hayatını idameettirmesine engel teşkil edecek duruma düşecek kişiler tarafından (altsoy –üstsoy) mahkemelerden talep edilebilmektedir.
Kişinin altsoy, üstsoy veya kardeşleri tarafından görevli veyetkili mahkemelere dava açılarak yardım nafakası talep edilebilmektedir. Kişininyardım etmediği takdirde yoksulluğa düşecek olan anne, babası, çocukları,torunları, kardeşleri vb. kişiler tarafından nafaka talebi oluşturulabilir.
Yoksulluk Nafakası NeDemek?
Boşanma davalarında en çok hüküm verilen nafaka türü yoksulluknafakasıdır. Yoksulluk nafakası, evliliğin bitmesi halinde yoksulluğadüşecek olan eş lehine verilen bir karardır. Boşanma kararı sebebiyle evliliğibiten kişiler arasında verilen bu kararda kişinin ekonomik durumu ve diğer eşingeçinmesi için gerekli oranlar belirlenir.
Yoksulluk nafakasını sona erdiren bazı durumlar olduğu gibiaynı zamanda yoksulluk nafakasının talep edilebilmesi için bazı şartlargerekmektedir. Yoksulluk nafakasını ortadan kaldıran bazı durumlar;
- Yeniden evlenme
- Haysiyetsiz hayat sürme
- Ölüm vb.
Durumlarında ortadan kaldırılabilmektedir. Yoksulluknafakasının alınabilmesi için gerekli olan en temel şart, evliliğin bitmesiylekişinin doğrudan yoksulluğa düşmesidir. Bu durumun tespiti mahkeme tarafındanyapılmaktadır.
Yoksulluk ve İştirakNafakası Nedir?
Nafaka türleri arasında yer alan yoksulluk ve iştiraknafakası birbiriyle benzerlik göstermektedir. İki kavramı birbirinden ayırantemel unsur, iştirak nafakası çocuklar lehine verilirken, yoksulluk nafakası eşlehine verilmektedir. Temelde her iki nafaka türü için evlilik sonrası birtarafın yoksulluğa düşmemesidir. Yoksullukve iştirak nafakası boşanma sonrasında yaşanacak mağduriyetin engellenmesiiçin verilen bir karardır.
Kişinin bakmakla yükümlü olduğu kişilerin evlilik sonrasındayoksulluğa düşmemesi adına tarafların hakları kanunlarla koruma altınaalınmıştır. Her iki nafaka türü içinde belirli unsurlar nafakanın ortadankalkmasına neden olabilmektedir. İştirak nafakası çoğun ergin sayılması veyaevlenmesi durumunda kesilmektedir. Yoksulluk nafakası ise eşlere ömür boyuverilebileceği gibi belirli durumlarda da kesilebilmektedir.
Nafaka Davası Nedir?
Nafaka davası genellikle boşanma davaları içindegörülmektedir. Bazı nafaka türleri boşanma davasından ayrı olarakaçılabilmektedir. Bunun için kanunlarda hangi nafaka türlerinin olduğununbilinmesi ve nerelere nafaka talebiyle dava açılacağının öğrenilmesigerekmektedir. Nafaka davası açabilmek için belirli şartların oluşmasıgerekmektedir.
Boşanma öncesinde, sonrasında veya boşanma sırasında nafakadavası açılabilmektedir. Nafaka davası açmak için temel şart tüm nafakatürleri için kişinin bakmakla yükümlü olduğu kişilerin maddi açıdan mağduriyetyaşamasıdır. Evlilik bitimiyle yoksulluğa düşmek bir nafaka sebebi olabildiğigibi kişinin diğer üstsoy akrabaları tarafından da nafaka talep edilebilmektedir.
Nafaka YükümlülüğüNedir?
4721 sayılı Türk Medeni Kanunun 364. Maddesinde belirtildiği üzere; yardım etmediği takdirde yoksulluğa düşecek olan kişinin altsoyu – üstsoyu ve kardeşlerine herkes nafaka verme yükümlülüğüne sahiptir.
Kanunlarla güvence altına alınan bu haklar, özellikle evlilik sonrasında kişinin altsoyunun mağduriyet yaşamaması hedeflenmektedir. Kardeşeler için belirlenecek olan nafaka yükümlülüğü, bu kişilerin refahlarına göre yapılmaktadır. Eş, anne ve baba için bakım borçları ve diğer nafaka hükümleri saklıdır.
Bu tanımlamalar doğrultusunda herkes nafaka vermekleyükümlüdür. Nafaka ödenmesini gerekli kılacak şartların oluşması halindekişilerin nafaka yükümlülüğü ortayaçıkar. Nafaka yükümlülüğü hakkında Türk Medeni Kanunu tarafından açıklama vetanımlamalar yapılmıştır.
Boşanmada Ne KadarNafaka Ödenir?
Boşanma davalarının bir sonucu olarak farklı oranlardanafaka ödemesi yapmak mümkündür. Kişinin nafaka yükümlülüğünü yerinegetirmemesi halinde icra yoluyla nafaka tahsil edilmektedir. Boşanmadavalarında nafaka kişinin maaşının dörtte biri oranından kesilmektedir. Nafakaalçağı öncelikli alacaklar arasında yer aldığı için haciz durumunda ilk sırayakonulacaktır.
Boşanmada nafaka ödemesi mahkeme tarafından kişilerinsosyal ve maddi durumlarına ve diğer kanunda belirtilen unsurlara görebelirlenmektedir. Nafaka ödemesi zorunlu olduğu için ödenmediği durumlarda farklıyaptırımlar (haciz, hapis vb.) uygulanabilmektedir.
Tedbir Nafakası NeDemek?
Boşanma davası açılmadan önce ve açıldıktan sonra olmaküzere iki farklı tedbir nafakası uygulanabilmektedir. Boşanma davalarısırasında geçici önlem olarak tedbir nafakası kararı verilebilmektedir. Boşanmadavası sonrasında veya dava sırasında, taraflardan birinin geçim sıkıntısına veyoksulluğa düşmemesi için bu nafaka türü uygulanabilmektedir. Tedbir nafakası talep edebilmek içinkişinin ayrı yaşamada haklılığını kanıtlaması gerekmektedir.
- Boşanmadavası açılmadan önce: Ayrı yaşamanın gerekli olduğu ve ispatlandığıdurumlarda dava açılmadan önce mahkeme tarafından, mağduriyet yaşayacak eşinhakları korunmaktadır. Gerekli önlemler mahkeme tarafından alınır.
- Boşanmadavası açıldıktan sonra: Boşanma davası ile ayrı yaşama hakkı eldeedildiğinde, eş veya çocukların yoksulluğa düşmemesi adına mahkeme tedbirnafakası kararı verebilir.
Tedbir nafakası geçici özellikte bir nafaka türü olduğu içintaraflarda kusur aranmaz. Dava öncesi ve dava sırasında tarafların maddidurumları incelenerek gerekli tedbirler mahkeme tarafından uygulanır.
Nafaka AlacaklarındaZaman Aşımı Nedir?
Hukuk sistemimiz içinde mahkeme ilamı ve ilam hükmündekararlar, işlem tarihinden itibaren 10 yıl içinde zaman aşımına uğramaktadır.Fakat nafaka bu durumun bir istisnası olarak tanımlanmaktadır. Nafakaalacaklarında 10 yıllık zaman aşımı süresi geçmiş olsa bile geçerliliği devametmektedir. Sadece nafaka alacaklarının bir kısmı zaman aşımına uğrayabilir. Nafakaalacaklarında zaman aşımı süreleri farklı unsurlara göre belirlenmektedir.