Yargıtay’dan İhtiyatlı Olarak Haczedilen Araçlar Hakkında Emsal Karar Nedir? Yargıtay 12. Hukuk dairesi ihtiyaten haczedilen araçlar hakkında vermiş olduğu emsal karar ile birçok vatandaşın karşılaştığı hukuki ihtilaflara bir son getirdi.

Alacaklı vatandaşın başlattığı icra takibi, henüz hukuki olarak işleme konulmadan ihtiyatlı haciz kararına dayanarak borçluya ait aracın haczedilmesi hakkında önemli bir karar veren Yargıtay, icra ve borçlar hukuku kapsamında tamamlanması gereken bir noktaya hükmetti.

İcra Mahkemesi’nin vermiş olduğu kararı davalı ve davacı tarafın vekillerinin temyiz etmesi üzerine dava dosyası Yargıtay 12. Hukuk Dairesi’nin önüne geldi.

Dava dosyası incelendiğinde şikayetçi olan alacaklı kişinin avukatı, icra müdürlüğüne dilekçe vererek, borçlu kişi hakkında henüz takibe geçilmeden ve icra emrinin söz konusu kişiye tebliğ edilmeden 2. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin ihtiyatlı haciz hararına dayanarak borçlu kişinin 6 aracına haciz işlemlerini uyguladığı görülmüştür.

Şikayetçinin bu 6 aracın haczinin fekki talebinde bulunması üzerine haricen tahsil harcı yatırılması halinde alacaklı velilinin talebini kabul edileceğine ilişkin müdürlük kararının da ortada olduğuna dikkat çekilmiştir. Söz konusu müdürlük kararının tahsil harcının ödeme emri tebliğinden sonraki işlemler nedeniyle alınacağı sebebiyle, 492 sayılı Harçlar Kanunu’na aykırı olduğu ifade edilmiştir.

Yargıtay’dan İhtiyatlı Olarak Haczedilen Araçlar Hakkında Emsal Karar

Söz konusu kanuna aykırılık sebebiyle, haciz sürecinin iptali ve dosyaya yatırılan tahsil harcının kendisine iadesi istemiyle icra mahkemesine başvuruda bulunulduğu görülmüştür.

Yetkili mahkeme tarafından, hacizlerin kaldırılması talebinin alacağın tahsil edileceğine karine teşkil etmesi sebebiyle, söz konusu hacizlerin kaldırılması için tahsil harcının ödenmesi zorunlu olduğu gerekçe gösterilerek şikayetin reddine dair hüküm verdiği sabittir.

İhtiyaten haczedilen Tahsil Harcı Nedir?

Davaya konu olan tahsil harcı İcra Hukuku kapsamında tanımlanmıştır. Buna göre ilgili kanunda bulunan hükümlere göre tahsil harcı, konusu parayla ilgili olan veya parayla değerlendirilebilen icra takibi işlemlerinde, takip dosyasına dair yapılan ödemelerin neticesinde tahsil edilen nispi bir harç türü olarak tanımlanmaktadır.

İİK’nın 264. maddesine istinaden “Borçlu kişi yasalar tarafından belirlenen müddet içinde ödeme emrine itiraz etmediğinde veya itiraz etse bile söz konusu itirazı icra mahkemesi tarafından kesin olarak kaldırıldığında ya da iptal edildiğinde, ihtiyatlı haciz kendiliğinden icrai hacze inkılabeder.” denilmektedir. Bu hüküm konuyu başka bir boyuta yani ihtiyatlı haciz konusuna sevk etmektedir.

İhtiyatlı Haciz Nedir?

İcra Kanunu’nu 264. maddesinde ihtiyatlı haciz hakkında da hükümler yer almaktadır. Nitekim kanun hükmünde bahsi geçen “ihtiyati haczi yaptıran alacaklı kişinin 7 gün içerisinde takip talebinde bulunması ya da bu konuyla ilgili dava açması zorunluluğu içeren” tabirden de anlaşılacağı gibi, ihtiyatlı haciz ile icra takibi birbirinden farklı hukuki uygulamalar olup, ayrı ayrı farklı sonuçlar doğurmaktadır.

Bu sebepler ile icra takibinden ya da açılacak olan icra davasından önce veya sonra uygulamaya geçirilen HUMK’nun 101. ve bunu takip eden maddelerinde düzenlenen ihtiyati tedbir benzeri bir işlem olması sebebiyle İİK’nun 289. maddesinde söz edilen takip yasağının kapsamına girmemektedir.

Tüm bunlarla birlikte tahsil harcı, sadece icra takibi sırasında takip dosyasına münhasır olarak yapılan ödemelerden kesilen bir harç olarak kabul edilmelidir. Dolayısıyla icra takibi kesinleşmediği sürece ihtiyati haciz, icrai hacze dönüşememektedir.

Bu neden göz önünde bulundurulduğunda ihtiyati haciz de icra takip işlemi yerine sayılamamaktadır. Aynı şekilde ihtiyati haciz kapsamında ihtiyaten haczedilen araçlar hakkında haczin fekki nedeniyle tahsil harcının kesilmesi de mümkün olmamaktadır.

Yargıtay 12. Hukuk Dairesi Kararı : ihtiyati haciz, icrai hacze dönüşmemiş olarak kabul edilmelidir.

Tüm bu sebepler göz önünde bulundurulduğunda Yüksek Mahkeme’ye konu olan olay hakkında emsal niteliğinde hükme varılması dikkat çekmektedir. Somut olayda, henüz icra takibine dahi başlanmamış olduğuna dikkat çekilmektedir.

Dolayısıyla icra borçlu hakkında icra takibi kesinleşmemiş olduğu için ihtiyati haciz, icrai hacze dönüşmemiş olarak kabul edilmelidir. Bu nedenle borçlunun, ihtiyati haciz kapsamında haczedilen araçların üzerine konulan hacizlerin fekki sırasında tahsil harcı kesilmesi kanunen geçersiz sayılmaktadır.

Dolayısıyla yerel mahkeme tarafından verilen kararda, yukarıda açıklanan tüm sebeplerden dolayı şikayetin kabulünü gerektirdiği gibi aksi yönünde verilen hükmün tesisinin isabetsiz olduğuna dikkat çekilmektedir.

Yargıtay Emsal Kararı Sonuç

Yargıtay’ın emsal niteliğindeki sonuç kararında, alacaklının temyiz itirazlarının kabulü ve peşin alınan harcın istenmesi durumunda geri iade edilmesine, ilamın tebliğinden itibaren 10 günlük süre boyunca düzeltme yolu açık olmak üzere oy birliği ile karar verilmiştir.