Bu yönetmelik, aile mahkemeleri tarafından verilen çocuk teslimi ve çocukla kişisel ilişki kurulmasına dair kararların uygulanmasını düzenlemektedir. Amaç, bu süreçteki görev, yetki ve sorumlulukları netleştirmek; usul ve esasları belirlemektir.

İlgili kanun maddeleri, çocukların yararını öncelikli tutan, taraflar arasındaki iletişimi ve iş birliğini teşvik eden, çocukların duygusal ve fiziksel ihtiyaçlarını gözetmeyi amaçlar. Aşağıda, bu yönetmeliğin temel amacı ve ilgili işlemlere dair özgün bir özet sunulmaktadır:

ÇOCUK TESLİMİ VE ÇOCUKLA KİŞİSEL İLİŞKİ KURULMASINA İLİŞKİN İLAM VE TEDBİR KARARLARININ YERİNE GETİRİLMESİNE DAİR YÖNETMELİK

Temel İlkelerin Özeti

Çocuk teslimi ve çocukla kişisel ilişki kurulmasına ilişkin süreçlerde gözetilmesi gereken temel ilkeleri ve yönetmelik kapsamında yer alan görevlilerin uyduğu etik kuralları vurgular.

Bu ilkeler, çocuğun en iyi çıkarlarının her zaman öncelikli olduğu, adil ve duyarlı bir yaklaşımı destekler.

Her Çocuğun Hakkı: Her çocuk, ebeveynleriyle düzenli olarak görüşme hakkına sahiptir. Bu, aile bağlarının korunması ve geliştirilmesi için temel bir haktır.

Olağanüstü Durumlar: Mahkeme, çocuğun en iyi çıkarları doğrultusunda, ebeveynler dışında kalan kişilerle de çocuğun kişisel ilişki kurmasına izin verebilir.

Kişisel İlişkinin Sınırları: Çocuğun yüksek yararı, kişisel ilişkinin kısıtlanması ya da engellenmesi gerektiğinde belirleyici faktördür.

Üçüncü Kişi veya Uzman Gözetimi: Çocuğun yüksek yararına aykırı durumlarda, mahkeme kişisel ilişkinin bir üçüncü kişi veya uzman eşliğinde kurulmasına karar verebilir.

Gönüllülük Esası: Çocuk teslimi ve kişisel ilişki, tarafların gönüllü katılımıyla gerçekleştirilir.

Yüz Yüze Görüşmelerin Sınırlanması: Zorunlu durumlar dışında, çocuk teslimi ve kişisel ilişki kurma işlemleri taraflar bir araya getirilmeden yapılır.

Görevlilerin Sorumlulukları:

Eşitlik, insan onuruna saygı, ve mahremiyet ilkelerine bağlı kalınır.

Çocuğun sağlığı ve esenliği ön planda tutulur.

Çocuğun zarar görmesini önleyici tedbirler alınır.

Ayrımcılık yapılmaz ve onur kırıcı davranışlardan kaçınılır.

İletişimde anlaşılır bir dil kullanılır.

Meslek etiği ve tarafsızlık korunur.

İşlemlerin gizliliği sağlanır ve veriler korunur.

Kamu kurum ve kuruluşları ile etkin iş birliği yapılır.

Çocuğun Üstün Yararı

Çocuğun yüksek yararı, çocuk teslimi ve kişisel ilişki kurma kararlarının uygulanmasında en önemli ölçüttür.

Uzmanlar ve eğitimciler, çocuğun duygusal durumunu koruyarak olası çatışmalardan uzak tutmak için profesyonel müdahalelerde bulunurlar.

Çocuklar, onların anlayabileceği bir dilde ve gelişim düzeylerine uygun olarak bilgilendirilirler.

Çocukların zarar görmesini önleyecek önlemler alınır.

Çocuğun yararını gözetmek, hem hak sahibi hem de yükümlü için önceliklidir.

Çocuk ve yetişkinlerin çıkarları çatıştığında, çocuğun yararı öncelikli olarak ele alınır.

Çocukların, onları ilgilendiren konularda fikirlerini özgürce ifade etme hakkı desteklenir.

Tedbir Kararlarının Uygulanması

Şiddetin önlenmesine dair kanunlar çerçevesinde alınan gizlilik veya başka tedbir kararları, çocuk teslimi ve kişisel ilişki kurma işlemlerinde dikkate alınır.

Gizlilik kararı varsa, ilgili bilgilerin korunması için gerekli önlemler alınır.

Başvuru ve İş Birliği

İlam veya tedbir kararlarının gönüllü olarak uygulanmaması durumunda, hak sahibinin resmi destek ve hizmetlerden yararlanması için ilgili müdürlüğe başvurması ve iş birliği yapması beklenir.

Bildirim Yükümlülüğü

Çocuk teslimi ve kişisel ilişki işlemleri sırasında koruyucu ve destekleyici tedbirlerin gerekli olduğu düşünülüyorsa, bu durum ilgili aile ve sosyal hizmetler birimine bildirilir.

Bu hükümler, çocukların refahını ve korunmasını merkeze alarak, onların yüksek yararını gözeten bir çerçeve sunar. Sürecin her aşamasında çocuğun duygusal ve fiziksel ihtiyaçlarının ön planda tutulması esastır.

Görevli Birim ve Yetkili Müdürlük

Görevli Birim: Çocuk teslimi ve kişisel ilişki süreçleri, Adalet Bakanlığı tarafından kurulan müdürlüklerce yürütülür. Müdürlüğün olmadığı yerlerde, bu görevler Adalet Bakanlığı tarafından belirlenen mahkemelerin yazı işleri müdürlükleri tarafından üstlenilir.

Yetkili Müdürlük: İlam ve tedbir kararları, çocuğun yerleşim yerindeki müdürlük tarafından uygulanır. Türkiye’de yerleşim yeri olmayan çocuklar için, çocuğun bulunduğu yerdeki müdürlük yetkilidir.

Müdürlüklerin Görevleri ile Çalışma Usul ve Esasları

Müdürlüklerdeki Personel: Müdürlükler, müdür, yeterli sayıda müdür yardımcısı, psikolog, pedagog, sosyal çalışmacı ve diğer gerekli personelle donatılır.

İlam ve Tedbir Kararlarının Uygulanması: Bu kararlar, müdürlük tarafından görevlendirilen uzmanlarca yerine getirilir. Uzman sayısı yetersizse, öğretmenler görev alır. Müdür veya müdür yardımcıları da bu görevleri üstlenebilir.

Müdürün Görevleri:

Dosya dağıtımı, işlemlerin yönetimi ve koordinasyonu,

Dosyaların durumuna göre işlemleri güncelleme,

İş birliği ve koordinasyon sağlama,

Teslim mekânlarının uygunluğunu denetleme,

Personel ve donanım ihtiyaçlarını belirleme,

Güvenlik önlemlerinin alınmasını sağlama,

Yapılan çalışmalar ve ihtiyaçlar hakkında üst yönetimi bilgilendirme, Diğer mevzuat ve yönetmeliklerle belirlenen görevleri yerine getirme.

Müdür Yardımcısının Görevleri

Müdüre, çocuk teslimi ve kişisel ilişki kurma işlemleri dahilinde destek olur.

Müdürün belirlediği iş bölümü çerçevesinde, ilam ve tedbir kararlarının uygulanmasını izler, denetler ve değerlendirir.

Çocuk teslimine ilişkin koordinasyonu sağlar.

Müdür tarafından verilen diğer mevzuata uygun görevleri yerine getirir.

Hak Sahibi ve Yükümlü ile İletişim

Uzmanlar, hak sahibi ve yükümlü ile iletişim kurma görevini üstlenir.

Psikolog, pedagog ve sosyal çalışmacılar, sürecin her aşamasında bilgilendirme yapar ve yükümlülüğe ilişkin uyarıları kayıt altına alır.

Uzman ve Öğretmenlerin Görevleri

Çocuğun teslim edilmesi ve kişisel ilişki süreçlerinin yönetilmesinde aktif rol alır.

Süreç öncesinde eğitim ve bilgilendirme yaparak, çocuğun ve tarafların sürece hazırlanmasını sağlar.

Çocuğun zarar görmesini önleyici tedbirler alır.

Diğer Personelin Görevleri

İlam veya tedbir kararlarının uygulanmasına yönelik başvuruları alır ve dosyalama işlemlerini gerçekleştirir.

Tebligat ve iletişim süreçlerini yönetir.

Teslim işlemleri için gerekli hazırlıkları yapar ve müdürün verdiği diğer görevleri yerine getirir.

Teslim Mekânları

MADDE 20: Çocuk teslimi ve kişisel ilişki işlemleri, müdürlük tarafından belirlenen mekânlarda yapılır. Bu mekânlar, çocuğun fiziksel ve ruhsal gelişimine uygun olarak seçilir. Güvenlik önlemleri, gerekirse kolluk kuvvetleri tarafından sağlanır.

MADDE 21: Teslim mekânlarının oluşturulması için kamu kurum ve kuruluşları ile belediyelerden, valilikler veya belediyeler tarafından uygun yerler belirlenir veya yeni mekânlar oluşturulur.

MADDE 22: Teslim mekânlarında, ulaşım kolaylığı, güvenlik, erişilebilirlik, aydınlık ve ferah ortamlar gibi genel standartlar sağlanır. Ayrıca, çocukların eğlenebileceği materyaller ve güvenlik kamerası sistemi bulundurulur.

Araç Temini

MADDE 23: Çocuk teslimi veya kişisel ilişki işlemleri için gerekli araçlar, valilikler ve belediyeler tarafından müdürlüğe tahsis edilir. Bu araçlar kullanıma hazır hâlde tutulur, bakım ve yakıt giderleri karşılanır.

Kamu Kurumlarının Destek Sağlaması

MADDE 24: Teslim mekânlarının belirlenmesi ve işletilmesi, tefrişi, güvenliği gibi konularda kamu kurum ve kuruluşları ile belediyeler, müdürlüğe destek sağlar. Gerekli destekler, müdürlük tarafından başsavcılık aracılığıyla ilgili kurumlardan talep edilir.

Çocuk Teslimi Süreci

MADDE 25: Çocuk teslimine ilişkin kararlar, yükümlü tarafından gönüllü olarak yerine getirilmediğinde, hak sahibi müdürlüğe başvurabilir. Başvuru için ilam veya tedbir kararının ibrazı gereklidir.

Hak sahibi, başvuru sırasında iletişim bilgilerini müdürlüğe bildirir.

Müdürlük, yükümlüye teslim bilgilerini ileterek, belirlenen gün ve saatte çocuğun teslim edilmesini talep eder.

Teslim günü ve saati, çocuğun yararına ve mümkünse tarafların görüşüne göre belirlenir.

İletişim kurulamaz veya yükümlü çocuğu getirmezse, müdürlük teslim emri tebliğ eder.

Ceza infaz kurumlarında bulunan hak sahibi veya yükümlüler için işlemler kurum aracılığıyla yapılır.

Başka bir yerleşim yerindeki müdürlüğe yapılan başvurular, ilgili belgelerle birlikte çocuğun yerleşim yeri müdürlüğüne yönlendirilir.

MADDE 26: Teslim emri, yükümlüye belirlenen gün ve saatte çocuğu belirtilen yere getirme zorunluluğunu içerir.

Haklı bir mazeretin bildirilmesi, çocuğun müdürlük tarafından alınması talep edilebilir.

Çocuğun getirilmemesi durumunda, çocuk uzman veya öğretmen eşliğinde, gerekirse kolluk kuvvetlerinden yardım alınarak zorla alınabilir.

Teslim emrinin yerine getirilmemesi halinde disiplin hapsi cezası uygulanabilir.

Müdürlük işlemlerine karşı, öğrenme veya tebliğ tarihinden itibaren bir hafta içinde şikayette bulunulabilir.

Çocuğun Teslim Edilmesi

MADDE 27: Yükümlü tarafından belirlenen yere getirilen çocuk, hak sahibine teslim edilir.

Eğer yükümlü emri yerine getirmezse, uzman veya öğretmen çocuğun bulunduğu adrese giderek çocuğu alır ve hak sahibine teslim eder.

Hak sahibinin ceza infaz kurumunda olması ve mahkemenin yeni bir karar vermesi durumunda, çocuk belirtilen kişiye teslim edilir.

Çocuğun zarar görmemesi için teslim öncesinde görüşmeler yapılır.

Teslim işlemleri tutanakla kaydedilir.

Haklı Mazeret Nedeniyle Çocuğun Müdürlükçe Alınması

MADDE 28: Yükümlünün haklı mazereti varsa ve bu müdürlüğe bildirilirse, çocuk yükümlüden alınarak hak sahibine teslim edilir.

Yükümlünün Haklı Bir Sebep Olmaksızın Çocuğu Tekrar Alması

MADDE 29: Çocuk teslim edildikten sonra yükümlü tarafından haklı bir sebep olmaksızın alınırsa, müdürlük çocuğu tekrar alıp hak sahibine teslim eder.

Teslim Emri Olmaksızın İlam veya Tedbir Kararının Yerine Getirilmesi

MADDE 30: Çocuğun üstün yararına aykırı durumlar, örneğin kaçırılma ihtimali, ortaya çıkarsa müdürlük çocuğu alıp hak sahibine teslim eder.

Bu işlem, ilgili uzman veya öğretmen tarafından tutanakla kaydedilir.

Kolluk Birimlerinden Yardım Alınması

MADDE 31: Çocuk teslimi işlemleri sırasında, gerekirse kolluk kuvvetlerinden yardım istenebilir. Kolluk, talebi derhal yerine getirir, gerekirse zor kullanabilir.

Çocukla Kişisel İlişki Kurulması

MADDE 32: Kişisel ilişki kurulması kararları, yükümlü tarafından gönüllü olarak yerine getirilmediğinde, hak sahibi müdürlüğe başvurabilir. Başvuru için kararın ibrazı gerekir.

Hak sahibi, başvuru sırasında iletişim bilgilerini bildirir.

Müdürlük, yükümlü ile iletişime geçerek kişisel ilişkinin önemini vurgular ve taraflar arasındaki düzenli ilişkiyi teşvik eder.

Belirlenen gün ve saatte çocuğun kişisel ilişki için getirilmesi yükümlüye bildirilir.

İrtibat kurulamazsa veya yükümlü çocuğu getirmezse, teslim emri tebliğ edilir.

Ceza infaz kurumlarında bulunan taraflar için işlemler kurum aracılığıyla yürütülür.

Çocuğun yerleşim yeri dışında başvuru yapılırsa, ilgili belgeler yerleşim yeri müdürlüğüne gönderilir.

MADDE 33: Teslim emrinde, çocuğun getirilmesi gereken gün ve saat, haklı mazeretin bildirilmesi, sürekli yükümlülük, disiplin hapsi cezası, adres veya iletişim bilgilerinin değişikliği ve müdürlüğün işlemlerine karşı şikayet hakkı gibi hususlar yer alır.

Çocukla Kişisel İlişki Kurulması

MADDE 32: Kişisel ilişki kararları, yükümlü tarafından yerine getirilmezse, hak sahibi müdürlüğe başvurur. Başvuru için kararın ibrazı şarttır.

Müdürlük, yükümlüye kişisel ilişkinin önemini bildirir ve belirlenen zamanlarda çocuğun getirilmesini talep eder.

MADDE 33: Teslim emrinde, belirlenen gün ve saatte çocuğun getirilmesi, haklı mazeret bildirimi, sürekli yükümlülük, disiplin hapsi cezası ve adres değişikliğinin bildirilmesi gerektiği yer alır.

MADDE 34: Çocuk, müdürlüğün belirlediği yere getirildiğinde hak sahibine teslim edilir.

Hak sahibinin ceza infaz kurumunda olması durumunda, mahkeme kararına göre kişisel ilişki orada sağlanır.

Hak sahibi, belirlenen süre sonunda çocuğu getirmekle yükümlüdür.

MADDE 35: Kişisel ilişki sonrası çocuğun yükümlüye teslimi mümkün değilse, çocuk hak sahibinde kalır. Mümkün olmadığı durumlarda geçici barınma tedbirleri alınır.

MADDE 36: Yükümlünün haklı mazereti varsa, çocuk müdürlük tarafından alınıp hak sahibine teslim edilir.

MADDE 37: Hak sahibi, çocuğu teslim almaya geleceğini önceden müdürlüğe bildirmelidir. Bildirim yapılmazsa, yükümlüye durum bildirilir.

MADDE 38: Çocuğun üstün yararı gerektiriyorsa, kişisel ilişki üçüncü kişi refakatinde gerçekleştirilir. Uzman veya öğretmen refakatindeki ilişki süreci tutanak altına alınır.

Çocuğun Görüşmeyi Reddetmesi Hâlinde Yapılacak İşlemler

MADDE 39: Çocukla görüşmeyi reddetmesi durumunda, uzman veya öğretmen öncelikle çocuk ve taraflarla ayrı ayrı görüşür. Sorunların ve çözüm önerilerinin geliştirilmesi için bir plan hazırlanır ve bu plan taraflara bildirilir.

Uzman veya öğretmen tarafından çocuk, hak sahibi ve yükümlü ile görüşmeler yapılır ve bu süreçte çocuk ve tarafların iletişim becerileri geliştirilir. Gözlem ve tespitler değerlendirme raporunda yer alır.

Tüm işlemler tutanak altına alınır.

Danışmanlık Tedbirine Karar Verilmesi

MADDE 40: Kişisel ilişki kurulması sürecinde danışmanlık tedbiri uygulanabilir. Uzman veya öğretmen, danışmanlık hizmeti ihtiyacını tutanakla belirler ve müdürlüğe bildirir.

Müdürlük, yükümlünün emre aykırı hareketi durumunda aile mahkemesinden danışmanlık tedbiri talep eder.

Yetkili Müdürlüğün Değişmesi Hâlinde Yapılacak İşlemler

MADDE 41: Çocuğun yerleşim yeri değişikliği durumunda, dosya ilgili yer müdürlüğüne gönderilir ve işlemlere oradan devam edilir.

Dosyanın İşlemden Kaldırılması

MADDE 42: Hak sahibi, belirli koşullar altında dosyanın işlemden kaldırılmasını talep edebilir. Bu, hak sahibinin defalarca gelmemesi veya yükümlünün emre uygun davranması gibi durumlarla ilgilidir.

Dosyanın işlemden kaldırılmasına ve teslim emrinin hükümsüz hale gelmesine karar verilir ve bu karar taraflara tebliğ edilir.

Şikâyet

MADDE 43: Müdürlükçe yapılan işlem ve kararlara karşı, öğrenme veya tebliğ tarihinden itibaren bir hafta içinde şikâyette bulunulabilir.

Şikâyette Görevli ve Yetkili Mahkeme

MADDE 44: Şikâyetlerde görevli ve yetkili mahkeme, işlemi yapan müdürlüğün bulunduğu yer aile mahkemesidir.

Şikâyet Üzerine Mahkemece Yapılacak İşlem

MADDE 45: Mahkeme, şikâyet üzerine işlemlerin durdurulması dahil ivedilikle karar verir.

İtiraz

MADDE 46: Şikâyet üzerine verilen karara karşı, tebliğden itibaren bir hafta içinde itiraz edilebilir.

İtirazı İnceleyecek Merci

MADDE 47: İtiraz, kararı veren mahkeme tarafından uygun görülen diğer mahkemeye gönderilir.

İtirazın Değerlendirilmesi

MADDE 48: İtirazı inceleyecek merci, itiraz üzerine bir hafta içinde kararını verir. İtiraz yerinde görülürse, işin esası hakkında karar verilir ve bu karar kesindir.

Kişisel İlişkinin Rıza ile Yerine Getirildiği İddiası ile Şikâyet

MADDE 49: Kişisel ilişki kararını rızasıyla yerine getirdiğini iddia eden yükümlü, ilgili maddeler uyarınca yapılan bilgilendirme, bildirim ve gönderilen teslim emrinin haksız olduğunu ileri sürebilir.

İlam veya Tedbir Kararlarının Yerine Getirilmesine Muhalefet

MADDE 50: Teslim emrine aykırı hareket eden veya emrin yerine getirilmesini engelleyenler, şikayet üzerine, üç aya kadar disiplin hapsi ile cezalandırılır.

Kişisel ilişki kurulmasına dair emre aykırı davrananlar için yaptırım, üç günden on güne kadar disiplin hapsidir.

Hak sahibi, ilam veya tedbir kararının süresi bitiminde çocuğu getirmezse, üç aya kadar disiplin hapsi ile cezalandırılabilir.

Şikayetler, müdürlüğün bulunduğu yer aile mahkemesinde incelenir.

Disiplin Hapsi Kararının İnfazı

MADDE 51: Disiplin hapsi kararları, kesinleştiği tarihten itibaren iki yıl içinde infaz edilir. Şikayetin geri alınması veya çocuğun velayet hakkı sahibine teslimi durumunda, ceza düşer.

Disiplin Hapsi Kararına İtiraz

MADDE 52: Aile mahkemesince verilen disiplin hapsi kararlarına itiraz edilebilir.

İçeriğin Çıkarılması veya Erişimin Engellenmesi

MADDE 53: Çocuk teslimi veya kişisel ilişki sırasında kaydedilen ses veya görüntülerin yayınlanması nedeniyle kişilik hakları ihlal edilenler, içeriğin çıkarılması veya erişimin engellenmesini talep edebilir.

Çocuk Teslimi İcra Takibi Diğer makalelerimize Ankara avukat sayfamızdan göz atabilirsiniz.