Gaiplik Nedeniyle Evliliğin Feshi, Gaiplik Nedeniyle Evliliğin Feshi Görevli Mahkeme, Gaiplik Nedeniyle Boşanma.

Gaiplik nedeniyle evliliğin feshi davaları birçok vatandaşın hayatında önemli bir yeri olan hukuki işlemlerdir. Gaiplik; bir kimsenin nerede ve ne şartlarda olduğuna dair uzun süre bilgi sahibi olunamaması anlamına gelmektedir. Bir kişi hakkında ilgili mahkemelerce gaiplik kararı çıkarılabilmesi için;

• Söz konusu kişiden uzun süre haber alınmamış olması
• Söz konusu kişinin aldığı tehditler dolayısıyla ölüm tehlikesi altında olduğu halde ortadan kaybolması
• Kişinin aile fertleri dahil olmak üzere herhangi kimsenin bilgisi olmadan ortadan kaybolmuş olması
• Kişinin hakkında oldukça uzun bir süredir hiçbir haber alınamaması neticesinde kişinin ölmüş olabileceği

gibi durumlar olması gerekmektedir. Nitekim bu tür durumlar neticesinde ilgili mahkemeye başvurulmasının ardından kişi hakkında gaiplik kararı çıkarılmaktadır.

Medeni Kanunu’nun 94. maddesine göre bir evlilikte çiftlerden biri hakkında gaiplik kararı çıkmış işe karı ve kocanın biri tarafından evlilik feshedilmedikçe yeni bir evlilik söz konusu olamaz. Bu nedenle gaiplik durumu söz konusu olan davalarda öncelikle evliliğin feshi davaları görülmesi gerekmektedir. Bu konuda birtakım koşullar bulunmaktadır.

Gaiplik Nedeniyle Evliliğin Feshi Davaları Koşulları

Gaiplik nedeniyle evliliğin feshi davalarında öncelikli olarak eşlerden biri hakkında gaiplik kararı verilmiş olması gerekmektedir. Bununla beraber gaiplik hakkında mahkemeye başvurulduğu sırada evliliğin feshi talebinde de bulunulmuş ise ayrıca evlilik feshi talebinde bulunmaya gerek yoktur. Bu süreçte yetkili hâkimin dava hakkındaki işlemleri de şu şekilde olmaktadır:

• Gaip olan eş hakkında gaiplik kararı verilmiş ise bunun kanuna uygun olup olmadığının araştırılması
• Nüfus kayıtlarının detaylı incelenmesi
• Gaiplik kararı kesinleştiği takdirde evliliğin feshedilmesi
• Evliliğin feshi durumunda yeniden evlenebilme imkanı olan kadın, bu evlilik için 300 günün geçmesini beklemesine gerek yoktur.

Gaiplik Nedeniyle Evlilik Fesihi Davası Hangi Mahkemede Görülür?

Gaiplik sebebiyle yeniden evlenemeyen birçok vatandaşı yakından ilgilendiren bu durum da yetkili olan mahkeme gaip olan kişinin eşi konumundaki kişinin konutu olan mahkemedir. Gaiplik nedeniyle evliliğin feshi davası Asliye Hukuk Mahkemeleri’nde görülmektedir.

Gaiplik nedeniyle evliliğin feshi, çekişmesiz yargı işidir.  Çekişmesiz yargıda eğer özel bir düzenleme bulunmuyorsa, görevli mahkeme kural olarak sulh hukuk mahkemesi, yetkili mahkeme de talepte bulunanın veya ilgilerden birinin oturduğu yer mahkemesidir (6100 S. K. m. 383, 384). Ancak kaybolanın eşi, gaiplik başvurusuyla birlikte veya ayrıca açacağı bir dava ile istenecek evliliğin feshini, davacının yerleşim yeri aile mahkemesinden istenir.

Çekişmesiz yargı işleri arasında yer alan mühürleme, deftere geçirme ve yemin tutanağı düzenleme gibi işlerin icrası sırasında dikkate alınması ve düzenlenecek belgeye yansıtılması sırasında gözetilecek olan hususların ayrıntıyı gerektirmesi sebebiyle bu detaylandırma, Adalet Bakanlığı tarafından çıkarılacak yönetmelikte belirlenir.

Gaiplik Nedeniyle Evliliğin Feshi Davası Nasıl Açılır?

Ölüm tehlikesi içinde kaybolan veya kendisinden uzun zamandan beri haber alınamayan bir kimsenin ölümü hakkında kuvvetli olasılık varsa, hakları bu ölüme bağlı olanların başvurusu üzerine mahkeme bu kişinin gaipliğine karar verebilir. Gaiplik kararının istenebilmesi için, ölüm tehlikesinin üzerinden en az bir yıl veya son haber tarihinin üzerinden en az beş yıl geçmiş olması gerekir.

Gaipliğine karar verilen kişinin eşi, mahkemece evliliğin feshine karar verilmedikçe yeniden evlenemez. Yeniden evlenmek isteyen kimse, önceki evliliğinin sona ermiş olduğunu ispat etmek zorundadır.  Kaybolanın eşi evliliğin feshini, gaiplik başvurusuyla birlikte veya ayrıca açacağı bir dava ile isteyebilir. Ayrı bir dava ile evliliğin feshi, davacının yerleşim yeri aile mahkemesinden istenir.Türk Kanunu Medenisi yürürlükte iken verilmiş olan gaiplik kararları, Türk Medeni Kanununun yürürlüğe girdiği tarihten sonra, bu Kanuna göre verilen kararların yarattığı sonuçları aynen doğurur.

Ancak Türk Kanunu Medenisine göre evliliğin feshinden doğmuş bulunan sonuçlar olduğu gibi kalır. Evliliğin feshi veya iptal tarihi, kararın kesinleştiği tarih olup, Türk Medeni Kanununun öngördüğü üçyüz günlük kanuni bekleme süresi bu tarihten itibaren başlar. Yabancı mahkemelerce verilen evliliğin feshi veya iptali kararlarının Türkiye’de işlem görebilmesine esas olmak üzere Türk mahkemelerince tenfiz veya tanıma kararı verilmesi halinde, yabancı mahkemenin kesinleşme tarihi, evliliğin feshi veya iptal tarihi olarak kabul edilir. Evliliği fesh veya iptal edilen kadının koca hanesindeki kaydı kapatılıp, bir önceki soyadı ile bu evlenmeden önce kayıtlı bulunduğu hanedeki nüfus kaydı açılır.

Kocası ile Türk vatandaşlığına alınan ya da Türk vatandaşı ile evlenmesi nedeniyle Türk vatandaşlığını kazanıp kocasının kütüğüne, kocasının soyadı ile tescil edilen kadının evliliğinin feshine veya iptaline karar verildiği takdirde, aile kütüğünün son aile sıra numarasından sonra yeni bir aile sıra numarası altında, mahkeme kararında belirtilen soyadıyla; mahkeme kararında soyadı belirtilmemiş ya da mahkeme kararı yabancı yetkili mahkemelerce verilip, yetkili Türk mahkemesince tanınmış veya tenfiz kararına bağlanmış ise evlenmeden önceki soyadı ile tescil edilir.

Evlenmeden önceki soyadının bulunmaması veya tespit edilememesi halinde, kadının yazılı talebi üzerine mülki idare amirinin uygun göreceği soyadı ile tescil edilir. Evliliği fesh veya iptal edilen kadının başvurusu sağlanamadığı takdirde Nüfus kütüklerinde soyadı bulunmayanlara bulunduğu yer mülki idare amirince soyadı verilir ve vatandaşlık durumu incelenmek üzere durum Bakanlığa intikal ettirilir. (Nüfus Hizmetleri Kanununun Uygulanmasına İlişkin Yönetmelik m. 101) Gaiplik, gaipliğin feshi, evliliğin feshi veya iptali ve ölüm kaydının kaldırılması gibi mahkeme yazı işleri müdürü tarafından iki örnek olarak gönderilen kararlar aile kütüklerine işlenir.

Mahkeme kararının bir örneği, elektronik ortamda alınan çıktı ile birleştirilerek diğer kişisel durum değişiklikleri özel kütüğüne, ikinci örneği ise yine elektronik ortamda alınan çıktı ile birleştirilerek arşivlenmek üzere Genel Müdürlüğe gönderilecek olan diğer kişisel durum değişiklikleri özel kütüğüne takılır.

Makalemizde Gaiplik Nedeniyle Evliliğin Feshi konusu yer almıştır. Diğer bilgilendirici makaleler için Ankara Avukat ve Boşanma Avukatı ve danışma konularında sayfaları ziyaret edebilirsiniz.