İş Sözleşmelerinde Cezai Şart Nedir? Hukuksal Yolları Nelerdir? İş sözleşmeleri için cezai koşulları genel itibari ile borçlar hukukuna dayanmaktadır. Taraflar arasında akdedilecek olan sözleşmelerde şayet karşı taraf sorumluluklarını yerine getirmemiş ise meydana gelebilecek zararları tazmin edilmesi sağlanır.

İş sözleşmelerinde cezai şart kabul edilmiş olan sözleşmelerin serbestisi ilkesine göre, sözleşmelere cezai şart konmasını da mümkün kılmaktadır. Bu detayların yanı sıra serbesti sınırsız olmamaktadır.

Hakkaniyetin göz önünce bulundurulması durumlarında cezai şart hükümsüz kılınabilir. İş sözleşmelerindeki cezai şartlar için Borçlar Kanunu 6098 sayılı olan hükümlerden yararlanılmaktadır. Bu yasaya göre iş akdinin feshine karşı işçi ve işveren de korunmaktadır.

Cezai şartlar kapsamında işçinin fesih haklarında bir düzenlenme yaratma amacıyla işçinin fesih hakları kısıtlanabilir. Bu sayede iş sözleşmelerinin kararlaştırılmış olan süreden önce feshedilmesi durumlarında tazminat talep edilebilir.

İş Sözleşmesinin Feshi Halinde Cezai Şart İstenebilir mi?

İş sözleşmesi cezai şart yargıtay kapsamında talep edilebilir. Özellikle işverenler açısından cezai şartın avantajlarının başında, sözleşmedeki maddelerin yerine getirilmemesi halinde meydana gelen zararların ispat edilmeden iş akdi de sonlandırılabilir ve götürü tazminatı söz konusu olabilir. Aşağıdaki durumlarda cezai şart uygulanabilir:

• İki tarafın da fesih hakları sınırlandırılabilir,
• Feshin belirli koşullara ya da kriterlere bağlanması söz konusu olabilir,
• Eğitim giderleri karşılığında cezai şart getirilebilir,
• Ücretlerin belirlenen sürelerde ödenmesi için cezai şart getirilebilir,
• İşçilerin belirli davranışlara dikkat etmesi ve belirli disiplin kurallarına uyması için cezai şart getirilebilir.

İş Sözleşmelerinde Cezai Şart Nasıl Alınır?

Bağlayıcı iş sözleşmesi örneği ve verilen kararların neticesinde iş sözleşmesinde bulunan cezai şartlar, yetkili iş mahkemesi kapsamında açılacak davalar ile talep edilebilmektedir.

Cezai şart, ayrı bir dava ile talep edilebilir ya da işçilik alacağı olması halinde kıdem tazminatı ya da ihbar tazminatı davaları da açılabilir. Bu noktada iş sözleşmelerinde yer alan cezai şartların geçerli olması adına cezai şart iki taraf için de bulunmalıdır.

Bu noktada cezai şartların iki taraf için de aynı yükümlülükte olması işveren için de avantaj sağlayacaktır.

İş Sözleşmelerinde Cezai Şart

İş Sözleşmelerinde Cezai Şart, Çalışanlara tanınan bu hakkın yanı sıra işçi güvenliği çerçevesinde 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’ nun dahilinde tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta olan işte ve iş yerlerinde çalışacak çalışanların yerine getirilecek işe uygunluklarının belirlenmiş olan sağlık kuruluşlarından sağlık raporu ile tescil ettirilmesinden önce çalıştırılması mümkün değil.

Aksi halde hem devlet tarafından işverene yönelik olarak adli ve cezai yaptırımlar uygulanacağı gibi çalışan açısından da işveren karşısında önemli hak kazanımları söz konusu olur.

İş Sözleşmesi Fesih Nedeni İspat Edilmeli

Yeni İş Kanunu çerçevesinde çalışanların ya da işverenlerin iş akdini feshetmeleri durumunda kesinlikle fesih işlemine konu ettikleri duruma ilişkin ispat gösterme yükümlülüğüne sahiptir.

Yargıtay Kararı – İş Sözleşmelerinde Cezai Şart

ALACAK DAVASI – SÖZLEŞMENİN HAKLI SEBEPLE FESHİ İLE CEZAİ ŞARTIN TAHSİLİ İSTEMİ – DAVACININ ISLAH DİLEKÇESİ İLE TALEBİNİ HASRETMİŞ OLMASI – ISLAH TALEBİ HAKKINDA OLUMLU YA DA OLUMSUZ BİR KARAR VERİLMEMESİ

ÖZET: Dava, sözleşmenin haklı sebeple feshi ile yabancı para bazında ödenen ve sözleşmede kararlaştırılan cezai şartın tahsiline ilişkindir. Mahkemece, davanın kısmen kabulüyle cezai şart talebinin reddine karar verilmiştir.

Ne var ki davacı yargılama sırasında verdiği ıslah dilekçesi ile talebini hasretmiştir. Mahkemece, davacının usulüne uygun olarak verdiği ıslah talebi hakkında olumlu ya da olumsuz bir karar verilmemesi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.

Cezai Şart Yargıtay Kararı

İTİRAZIN İPTALİ DAVASI – İMZALANAN SÖZLEŞMEDE AKDİN İFASI İLE BİRLİKTE CEZAİ ŞARTIN İSTENEBİLECEĞİNE DAİR HÜKÜM BULUNMADIĞI – DAVALINİN TESLİMDE GECİKMESİ – DAVACI TARAFINDAN İFADAN VAZGEÇİLEREK CEZAİ ŞART İSTENMEMESİ VE GECİKMİŞ İFANIN KABUL EDİLMESİ

ÖZET: Sözleşmede akdin ifası ile birlikte cezai şartın istenebileceğine dair hüküm bulunmadığı ve davalı yüklenicinin ek protokol gereğince teslimde gecikmesine rağmen davacı iş sahibince ifadan vazgeçilerek cezai şart istenmediği ve gecikmiş ifa kabul edildiğinden davanın tümden reddi gerekirken, cezanın niteliğinde yanılgıya düşülerek kabul kararı verilmesi doğru olmamış, hükmün bozulması gerekmiştir.

İş Sözleşmelerinde Cezai Şart | Sıkça Sorulan Sorular

ALACAK DAVASI – TARAFLAR ARASINDA DÜZENLENEN İLK SÖZLEŞMEDE CEZAİ ŞART ÖNGÖRÜLMEDİĞİ – İKİNCİ SÖZLEŞMEDE CEZAİ ŞART ÖNGÖRÜLMÜŞ ANCAK DENEME SÜRESİNİN ÜÇ AYA ÇIKARILDIĞI – DENEME SÜRESİNİN EN ÇOK İKİ AY OLABİLECEĞİ – DENEME SÜRESİ İÇİNDE SÖZLEŞMEYİ FESHEDEN TARAFIN CEZAİ ŞART ÖDEMEK ZORUNDA OLMADIĞI.

ÖZET: Davacı vekilinin istinaf talebi yönünden; bu tarafın istinaf başvurusu cezai şarttan yapılan indirim oranına ilişkindir. Taraflar arasında düzenlenen ilk sözleşmede cezai şart öngörülmemiştir. İkinci sözleşmede cezai şart öngörülmüş ancak deneme süresi 3 aya çıkarılmıştır. 4857 Sayılı İş Yasası’nın 15. Maddesine göre deneme süresi en çok 2 ay olabilir ve ancak toplu iş sözleşmesi ile bu süre 4 aya kadar uzatılabilir.

Bu itibarla cezai şart içeren ve deneme süresini 3 aya çıkaran sözleşme geçersizdir. İlk sözleşmede de cezai şart öngörülmemiştir. Bir an için cezai şart öngören ikinci sözleşmenin geçerli olduğu düşünülse bile fesih deneme süresi içerisinde gerçekleştirilmekle anılan kanunun “deneme süresi içinde taraflar iş sözleşmesini bildirim süresine gerek olmaksızın ve tazminatsız feshedebilirler” hükmüne göre deneme süresi içinde sözleşmeyi fesheden tarafın cezai şart ödemesi lazım gelmez. Bu itibarla HMK’nın 353/1-b-1 maddesi gereğince ileri sürülen istinaf sebepleri dikkate alındığında mahkemenin vakıa ve hukuki değerlendirmesinde usul ve esas yönünden yasaya aykırılık bulunmadığı anlaşılmakla davacının istinaf başvurusunun esastan reddine karar vermek gerekmiştir.