İşten Çıkarılan İşçi Hangi Hakları Talep Edebilir?

İşten Çıkarılan İşçinin Yasal Hakları, İşveren ve işçi arasında iş faaliyetleri üzerinde uyulması gereken kurallar ile ilgili olarak yapılan düzenlemeler İş Kanunu çerçevesinde hazırlanmıştır. Buna göre işçilerin işten çıkarılmasının ardından sahip olacağı hakların da bu kanunda yer alan usuller ve maddeler uyarınca kişiye teslim edilmesi ve işçinin bu konudaki taleplerini iletmesi de söz konusu olabiliyor. İşçinin hali hazırda çalışmakta olduğu bir işyerinden çıkarılması söz konusu olduğunda bu kişi öncelikle yapmış olduğu işin niteliği ve işin süresi ile ilgili bilgileri içeren Çalışma Belgesini talep etmelidir.

Bunun ardından işçinin çalıştığı zaman içerisinde hak kazanmış olduğu ama alamadığı tüm ücret alacaklarının hesaplanması yapılarak kişiye ödemesi yapılır. Bunun ardından kişinin çalıştığı süre içerisinde daha önceden kullanmadığı yıllık ücretli izin hakkı bulunuyorsa bu izinlere karşılık gelen ücretlerin ödenmesi yapılmaktadır. Söz olarak İş Kanunu’nun bir işçiye sağlamış olduğu en temel haklardan olan kıdem tazminatlarının da ödemesinin yapılması gerekmektedir.

İşten Çıkarılmada İkramiye ve Prim Ödemeleri Ne Olur?

İşçiler çalıştıkları dönem içerisinde işyerinde uygulanmakta olan ikramiye ve prim ödemelerine dahil edilmemişlerse ya da sözleşmede belirtilmiş olmasına rağmen kendisine verilmeyen ödemeler söz konusu olmuşsa bu konudaki taleplerini yine Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na iletmesi mümkün olabiliyor. Kişilerin başvuru yapabilmesi için dilekçe hazırlayarak bakanlığın bölge müdürlüklerine ya da iş mahkemelerine doğrudan dava açma yoluyla başvuru yapması gerekmektedir. İşçilerin dilekçeleri hazırlarken kendi kimlik ve adres bilgilerinin yanı sıra çalışmakta oldukları işyerinin adres, unvan bilgilerini de içeren bir metin hazırlaması gerekiyor. Bunun yanı sıra talep edilen ve davaya söz konusu olan durumun da dilekçede açık bir şekilde belirtilmesi gerekmektedir.

İkramiye ve prim ödemeleri ile ilgili olarak alacakların talebinde zamanaşımı süreleri beş yıl olarak belirlenmiştir. İş sözleşmelerinin feshedilmesinin ardından başlayan bu süreçte kişiler hangi sebeple olursa olsun haklarını alabilmektedirler. İş sözleşmesinin feshedilme şekli ve sebebi kişilerin haklı alacaklarının temin edilmesi açısından herhangi bir sorun teşkil etmemektedir. İşçilerin iş sözleşmesini İş Kanunu’nda ayrıca tanımlanmış olan haklı gerekçelerden biri ile feshetmesi halinde ise kişilerin kıdem tazminatı alma hakkı doğmaktadır.

Daha çok işçilerin sahip olduğu haklardan doğan alacaklarını temin edememesi ve çalışma koşullarının değiştirilmesi gerekçeleri ile sonlandırılmış olan iş sözleşmeleri ile sıklıkla karşılaşılmaktadır. İşçilerin tüm bu haklı gerekçeler sonrasında kendilerine hiç ödenmemiş olan ya da bir kısmı ödenmiş ve bir kısmı geride bırakılmış olan tüm alacaklarının temin edilmesi için de dava açma yoluna gitmesi mümkün olabiliyor. Ödenmemiş ücretlerle ilgili olarak işçilerin alacak talebinde bulunması ancak söz konusu ücretlere hak kazanılması halinde mümkün olmaktadır. (İşten Çıkarılan İşçinin Yasal Hakları)

Yıllık İzin Ücretlerinin Ödenmezse İşçi Hangi Yola Başvurabilir?

İşten çıkarılan bir işçinin çalışmakta olduğu süre içinde hak kazanmış olduğu yıllık izin süreleri söz konusu ise kişilerin işten ayrılmasının ardından hak etmiş oldukları izinlere karşılık gelen miktarları talep etmesi söz konusu olabiliyor. İşverenden talep edilecek olan bu bedellerle ilgili olarak öne sürülecek olan tek şart işçinin bu izinlere hak kazandığının kesin olarak tespit edilmiş olması gerekliliğidir. Yıllık izin ücreti alacaklarında zamanaşımı süreleri diğer ücretlerden farklı olarak sözleşmenin feshedilmiş olduğu tarihi takip eden beş yıllık süre olarak belirlenmiştir. Buna göre beş yıllık sürenin dışında kalan tüm zamanlarda işçinin yıllık izin ücretini talep etmesi karşılıksız kalmasına sebep olabiliyor. İşçilerin yıllık izin ücretlerini alabilmesi için Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın işyeri sınırları içinde görevli olan bölge müdürlüklerine ya da doğrudan iş mahkemesine başvuru yaparak dava açma hakkını kullanması gerekmektedir. (İşten Çıkarılan İşçinin Yasal Hakları)

İşten Çıkarılan İşçinin İhbar ve Kıdem Tazminat Yasal Hakları

İş sözleşmesi haklı bir gerekçeye dayandırılmadan feshedilmiş olan işçilerin eğer ihbar sürelerinde yapılması gereken bildirimleri yapılmamışsa ihbar tazminatı kazanması ve aynı işyerindeki çalışma süresi bir yıldan daha fazla ise bu durumda kıdem tazminatı alması söz konusu olmaktadır. İhbar ve kıdem tazminatlarının talep edilmesinde İş Kanunu’nda 10 yıllık bir süre zamanaşımı süresi olarak belirlenmiştir. İşçiler taleplerini dilekçelerle ilgili kurumlara başvurarak iletebilirler. (İşten Çıkarılan İşçinin Yasal Hakları)

Kıdem Tazminatlarında Karşılaşılan Sorunlar

Her türlü tazminatta olduğu gibi kıdem tazminatında da işçinin herhangi bir şekilde talebinin bulunması için mutlaka kıdem tazminatına hak kazanmış olması gerekmektedir. İşverenin İş Kanunu’nda belirtilmiş olan iş sözleşmesini feshetmek için haklı gerekçeler adı altında listelenmiş olan bir gerekçeyle bunu yapmamış olması halinde kıdem tazminatı hakkı doğabiliyor. Bunun yanı sıra kişilerin işten çıkarılmaları görünenden farklı bir sebebe dayandırılarak gerçekleşmişse bu durumda da kıdem tazminatının alınması mümkün olmaktadır. Sıklıkla kişiler askerlik, evlilik ve emeklilik sürelerinin gelmiş olması ile iş sözleşmesini feshederek kıdem tazminatı hakkını alabilmektedir. (İşten Çıkarılan İşçinin Yasal Hakları)

Kıdem Tazminatını Alamayan İşçinin Hakları

Kıdem tazminatları zaman zaman işverenler tarafından ödenirken alacakların hiç ödenmemesi, geç ödenmesi ya da taksit şeklinde bölünerek, ertelenerek ödenmesi söz konusu olabiliyor. Böyle durumlarla karşılaşılması halinde ödenmemiş olan miktarın iş sözleşmesinin feshedilmesinin ardından en yüksek mevduat faizi ile hesaplanarak tahsil edilmesi mümkün olmaktadır. İşverenin kıdem tazminatını taksitlerle ödemesi de söz konusu olmaktadır. İşçilerin ise bu konuda herhangi bir kabul zorunluluğu bulunmamaktadır. Ancak haklarının karşılanması adına mutlaka alacaklarını faiziyle birlikte talep etmesi gerekmektedir. Emeklilik dönemine girmek için gerekli olan sigorta prim gün sayısını doldurmuş olan kişiler için kıdem tazminatlarına hak kazanılması mümkün olmaktadır. Kişiler emeklilik dönemlerinde kendi talepleri doğrultusunda işten ayrılabilirler. (İşten Çıkarılan İşçinin Yasal Hakları)

İşten Çıkarılan İşçinin İşe İade Davaları

İşçinin sözleşmesinin feshedilmesinin ardından işten çıkarıldığı durumlarda işçinin işe iadesinin yapılması iş güvencesi kapsamında koruma altına alınmıştır. İş Kanunu’nda belirtilmiş olan koşullara göre işçilerin çalıştıkları yerlerin 30 veya daha fazla sayıda işçi çalıştırması ve kıdemlerinin ise 6 ay ve daha fazla olması durumunda iş güvencesi kapsamında değerlendirilmesi mümkün oluyor. Buna ek olarak belirsiz süreli iş sözleşmeleri ile çalışan kişilerin de iş güvencesi kapsamında değerlendirilmesi söz konusu olmaktadır. İş güvencesine dahil olan kişilerin işe iade davası açabilmesi için iş sözleşmesinin feshedildiği bildirilmiş olan tarihi takip eden bir aylık süre içinde dilekçeyle başvurusunu yapması gerekiyor. Ancak aynı taleplerin idari makamlara iletilmesi de mümkün olmaktadır. Bu durum zaman kaybına sebep olacağından dolayı işçilerin mutlaka iş mahkemelerinde haklarını araması gerekmektedir. (İşten Çıkarılan İşçinin Yasal Hakları)

İşçinin Hizmet Tespiti Davaları

İşçilerin çalıştıkları dönemde sigortalarının yatırılmaması ve bu nedenle sigortasız çalışıyor gözükmeleri ile birlikte sigorta primlerinin eksik yatırılması sonrasında yaşadıkları hak kayıplarının talep edilmesi söz konusu olabiliyor. Sosyal Güvenlik İl Müdürlükleri tarafından yapılan araştırmalar sonucunda kişinin talepleri olumlu sonuçlanırsa bu durumda sigortalılık süresinin kayıp sürelerde de karşılanması sağlanıyor. İşçilerin bunu yapabilmek için hizmet tespit davası açması gerekmektedir. (İşten Çıkarılan İşçinin Yasal Hakları)