Şartla Salıverilme Nedir?

Şartlı salıverilme kararı ceza davalarında verilen hükümlerde cezanın belli bir kısmının cezaevinde iyi halli olarak geçirilmesi halinde uygulanan denetimli serbestlik tedbiridir.

Koşullu salıverilme olarak bilinen uygulamaya göre cezanın bir kısmının çekilmesi sonucunda hükümlünün mahkeme kararıyla tahliyesi gerçekleşmekte ve kalan süre için infaza özgü güvenlik tedbirlerine uyulması gerekmektedir.

Ceza Hukukunda Şartla Salıverilme

Şartla salıverilme kararı halinde hükümlü cezaevinden tahliye olmakla birlikte birtakım sorumluluklar yerine getirmesi beklenir.

Kolluğa imza atma, iş edinme kurslarına ve seminerlere katılma şeklinde infaz rejimine özgü uygulamalar şartlı tahliye kararıyla birlikte hükümlüden uyması beklenen davranışlardır.

Kişinin denetimli serbestlik süresi boyunca yeni bir suç işlemesi ve yükümlülüklerini yerine getirilmesi halinde şartlı tahliye kararı geri alınmakta ve cezanın kalanı için tekrar cezaevine girme durumu söz konusu olmaktadır.

Koşullu Salıverilme Ne Anlama Gelir?

Şartlı tahliye kararı ancak ceza hukukundan kaynaklanan hapis cezalarının infazı sırasında kanunda belirtilen sürelerde cezasını çekenlerin topluma yeniden kazandırılmasının amaçlandığı bir infaz rejimidir.

Şartlı salıverilmeden ceza evinde iyi halli olarak cezasının bir kısmını çeken kimseler yararlanabilir.

Koşullu salıverilme 2019 kararı hapis cezasının infazında hükümlülerin erken tahliye olmalarını sağlayan bir uygulamadır. Bu sayede bazı cezalarda uzun süre hapiste kalmak yerine şartlı tahliyeden yararlanarak hükümlünün kalan süreyi denetimli olarak dışarıda tamamlaması mümkündür.

Koşullu Salıverilme Şartları Nelerdir?

Koşullu salıverilmeden yararlanabilmek için en önemli şart cezanın bir kısmının iyi halli olarak ceza infaz kurumunda çekilmesi gelmektedir. Şartlı tahliye denetimli serbestlik tedbirlerinden yararlanılarak tahliye olabilmek için kanunda birtakım süreler öngörülmüştür;

• Ağırlaştırmış hapis cezalarında 30 yılı, birden fazla ağırlaştırılmış hapis alanlar ise 36 yılını,
• Bir ağırlaştırılmış müebbetle birlikte süreli hapis cezası alanlar en fazla 36 yılını
• Müebbet hapis cezası alanlar 24 yılını, birden fazla müebbet cezası alanlar 30 yılını, bir müebbetle birlikte süreli hapis cezası alanlar ise en fazla 30 yılını

Şartlı tahliye kimleri kapsıyor

Cezaevinde geçirerek şartlı tahliyeye hak kazanırlar. Süreli hapis cezalarında ise cezanın infazının üçte ikisi gerçekleşmesi halinde şartlı tahliyeye hak kazanırlar. Koşullu salıverilme süreli hapis cezalarında ceza miktarı ne olursa olsun en fazla 28 yıl infaz edilmekle hak kazanılan bir uygulamadır.

Örgütlü suçlarda ise ceza süreleri ve denetimliden yararlanılabilecek durumlar farklılık arz etmektedir. Örgütlü suçlarda şartlı salıverilmeden yararlanılması daha ağır şartlar gerektirmektedir.

Örgütlü suçlarla ilgili mahkumiyet halinde süreli hapis cezalarında cezanın dörtte üçünün infazıyla şartlı tahliye hakkı verilmektedir. Terör suçlarında;

• Birden fazla süreli hapis cezalarında en fazla 32 yıl,
• Bir müebbetle süreli hapis cezası halinde 34 yıl,
• Bir ağırlaştırılmış müebbetle birlikte süreli hapis cezalarında 40 yıl,
• Birden fazla müebbette en fazla 34 yıl,
• Birden fazla ağırlaştırılmış müebbetle birlikte müebbet hapis cezası halinde en fazla 40 yıl

Sürelerle cezanın infazının gerçekleşmesi halinde şartlı tahliyeye hak kazanılmış olur. Anayasal düzeni ortadan kaldırmaya teşebbüs gibi suçlar nedeniyle ağırlaştırılmış müebbet hapse hükmedilmesi halinde bu hükümlüler hakkında koşullu salıverilme tedbirleri uygulanamamaktadır.

Koşullu Salıvermede Görevli ve Yetkili Mahkeme

Koşullu salıverilmeden yani denetimli serbestlik tedbirlerinden yararlanılarak hükümlünün tahliye olabilmesi için mahkeme kararı gerekmektedir. Mahkeme kararında görev ve yekli durumları çeşitlidir. Şöyle ki;

• Hükmü veren mahkeme,
• Hükümlünün ceza verilen mahkeme sınırlarının dışında cezanın infazı sırasında o yerdeki aynı derece mahkemesi,
• Yargıtay tarafından ilk derece mahkemesi sıfatıyla karar verilmişse Ankara ağır ceza mahkemesi,
• Bölge Adliye Mahkemesi ilk derece mahkemesi sıfatıyla ceza vermişse o ildeki ağır ceza mahkemesi

Koşullu salıverme kararını vermekle görevli ve yetkilidir.

Şartla salıverilme cezanın çektirilmesinin kişileştirilmesi, cezaevindeki tutum ve davranışlarıyla topluma uyum sağlayabileceği izlenimi veren hükümlünün ödüllendirilmesidir.

Şartla salıverilmenin en önemli unsurları, cezanın belirli bir süre çekilmiş olması, hükümlünün bu süre içerisinde iyi durum göstermesi, şartla salıverildikten sonra gözetim altında kalması ve şartla salıvermenin gereklerine uyulmaması durumunda şartla salıverilme kararının geri alınabilmesidir.

Şartla salıverilmeden yararlanabilmek için mahkumun kurumdaki infaz süresini iyi halli olarak geçirmesi gerekir.

5275 Sayılı Kanunun 107/2. maddesinde belirtildiği üzere:

– Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına mahkum edilenler 30 yılını,

– Müebbet hapis cezasına mahkum edilmiş olanlar 24 yılını,

– Diğer mahkumlar cezalarının üçte ikisini (2/3) infaz kurumunda çektikleri takdirde şartla salıvermeden yararlanabilirler.

Şartla salıverilme süresinin hesabında 18 yaşından küçük hükümlünün, 18 yaşını dolduruncaya kadar ki cezaevinde geçirdiği bir gün iki gün olarak dikkate alınacaktır.

19.12.2006 tarihinde yürürlüğe giren 5560 sayılı kanunun 28. md. si ile “18 Yaş indirimi 15 yaşa” indirilmiştir. 19.12.2006 tarihinden sonra Şartla salıverilme süresinin hesabında 15 yaşından küçük hükümlünün, 15 yaşını dolduruncaya kadar ki cezaevinde geçirdiği bir gün iki gün olarak dikkate alınacaktır.

Şartla salıverilme için infaz kurumunda geçirilmesi gereken süre; 5275 Sayılı Kanunun 107/3. maddesinde belirtildiği üzere:

-Birden fazla ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına veya ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası ile müebbet hapis cezasına mahkumiyet halinde 36 yıldır,

-Birden fazla müebbet hapis cezasına mahkumiyet halinde 30 yıldır,

-Bir ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası ile süreli hapis cezasına mahkumiyet halinde en fazla 36 yıldır,

-Bir müebbet hapis cezası ile süreli hapis cezasına mahkumiyet halinde en fazla 30 yıldır,

-Birden fazla süreli hapis cezasına mahkumiyet halinde en fazla 28 yıldır.

Suç işlemek için örgüt kurmak veya yönetmek ya da örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenen suçtan dolayı mahkumiyet halinde;

5275 Sayılı Kanunun 107/4. maddesinde belirtildiği üzere:

– Hükümlü mahkum olduğu ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasının 36 yılını,

– Müebbet hapis cezasının 30 yılını,

– Süreli hapis cezasının ise dörtte üçünü (3/4) infaz kurumunda iyi halli olarak çektiği halde şartla salıverilebilecektir.

Ancak, bu süreler;

-Birden fazla ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına veya ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası ile müebbet hapis cezasına mahkumiyet halinde 40 yıldır,

-Birden fazla müebbet hapis cezasına mahkumiyet halinde 34 yıldır,

-Bir ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası ile süreli hapis cezasına mahkumiyet halinde en fazla 40 yıldır,

-Bir müebbet hapis cezası ile süreli hapis cezasına mahkumiyet halinde en fazla 34 yıldır, -Birden fazla süreli hapis cezasına mahkumiyet halinde en fazla 32 yıldır.

4771 Sayılı Yasanın 1/B maddesi gereğince, Devletin güvenliğine ve anayasal düzene karşı işlenen suçlardan dolayı ölüm cezası yerine ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına mahkumiyet halinde, şartla salıverilme hükümleri uygulanmayacaktır. Hükümlü ölünceye kadar cezaevinde kalacaktır.

5275 Sayılı Kanunun 107/6. maddesinde belirtildiği üzere:

Şartla salıverilen hükümlünün tabi tutulacağı denetim süresi, infaz kurumunda geçirdiği sürenin yarısı kadar olacaktır.

Hükümlü denetim süresi içinde infaz kurumlarında öğrendiği meslek veya sanatı sürdürmek için bir kamu kurumunda veya özel olarak aynı meslek veya sanatı icra eden bir başka kişinin gözetimi altında ücret karşılığında çalıştırılabilir.

Onsekiz yaşından küçük hükümlüler denetim süresinde eğitimlerine gerektiğinde barınma imkanı bulunan bir kurumda da devam etme imkanına sahiptirler.

Denetim süresi içinde hükümlüye rehberlik edecek bir uzman kişi görevlendirilebilir ve bu uzman hükümlünün sorumluluk bilinci altında iyi bir yaşam sürmesini temin konusunda ve kötü alışkanlıklardan uzak durması yönünde öğütte bulunup, eğitim gördüğü kurum görevlileri veya nezdinde çalıştığı kişilerle görüşerek istişarelerde bulunabilir, hükümlünün davranışları, sosyal gelişimi ve sorumluluk bilincindeki gelişme konusunda rapor düzenleyecektir.

5275 Sayılı Kanunun 107/12. maddesinde belirtildiği üzere:

Şartla salıverilen hükümlünün, denetim süresinde hapis cezasını gerektiren kasıtlı bir suç işlemesi veya kendisine yüklenen yükümlülüklere, hakimin uyarısına rağmen, uymamakta ısrar etmesi durumunda, şartla salıverilme kararı geri alınır ve şartla salıverilme tarihi itibarıyla kalan cezasının tamamen veya kısmen infaz kurumunda aynen çektirilmesi yoluna gidilir. Hükümlü, söz konusu bu ceza ile ilgili olarak bir daha şartla salıvermeden yararlanamaz.

5275 Sayılı Kanunun 108/1. maddesinde belirtildiği üzere:

Tekerrür halinde ceza artırımı olmayıp, şartla salıverilme süresinin uzatılması söz konusudur.

Tekerrür halinde işlenen suçtan dolayı mahkum olunan;

– Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasının 39 yılının,

– Müebbet hapis cezasının 33 yılının,

– Süreli hapis cezasının ise dörtte üçünün (3/4)

infaz kurumunda iyi halli olarak çekilmesi durumunda, şartla salıvermeden yararlanılabileceği hükme bağlanmıştır. İkinci kez tekerrür hükümlerinin uygulanması halinde, hükümlünün şartla salıverilmesi mümkün olmayacaktır.

Makalede Şartla Salıverilme Şartlı Tahliye ve Koşullu Salıverilme Konusuna yer verilmiştir. Diğer bilgilendirici makaleler için Ankara Avukat ve Ceza Hukuku Avukatı ve danışma konularında sayfaları ziyaret edebilirsiniz.