Yargıtay'dan Kağıt Üzerinde Sigortalı Gözükenler HakkındaEmsal Karar
Ülkemizde çok sık görülen uygulamalardan biri olan eşlerineait işyerlerinde kendilerini sigortalı gösterenlere Yargıtay'dan kötü habergeldi. Eşlerinin sahibi olduğu işyerlerinde fiili olarak çalışmadan kendilerinisigortalı göstererek prim günlerini doldurmak suretiyle emekli olma hayalikuran ev hanımları Yüksek Mahkeme'den gelen emsal kararla sarsıldı. Verilenbağlayıcı nitelikteki karara göre; eşinin yanında ücret almadan çalışma nedeniylesigortalı sayılmanın mümkün olmadığı vurgulandı.
Emekli olma hayalleri kuran ev hanımı, eksik olan prim gün sayısını tamamlayarak emeklilik koşullarını yerine getirmek için eşine ait PVC üretim atölyesinde kendisini sigortalı çalışan olarak gösterdi. Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) denetmen memurları, işyerinin kapanma işlemlerinin yapıldığı 2014 yılında gerçekleştirdikleri kontrollerde, işyeri sahibinin eşinin 2005 ile 2006 yıllar arasında işyerinde sigortalı çalışan olarak gösterildiğini ortaya çıkardı.
Bunun üzerine belirtilen 1 yıllık dönem içindeki ödenen prim gün sayısını geçersiz sayan Sosyal Güvenlik Kurumu, bu süreçte verilen sağlık yardımının iade edilmesini istedi. Sigortalı ev hanımı kadın ve patron eşi, bu talebe olumsuz yanıt verince icralık oldu.
Eşinin patron olmasını fırsat bilen ev hanımı, emekli olmakiçin eksik olan sigorta primlerini tamamlamak amacıyla eşinin PVC üretimatölyesinde sigortalı çalışan olarak gösterildi. Sosyal Güvenlik Kurumudenetmen memurları tarafından yapılan incelemede 1 yıl boyunca sigortalıgözüken eşin söz konusu süreçte yararlandığı sağlık hizmetlerinin iadesiistendi. SGK tarafından yapılan bu iade talebine kulak asmayan ev hanımı kadınve patron eşi, icra davasıyla karşı karşıya kaldı.
Sigortalı Ev Hanımı İş Mahkemesine Dava Açtı!!
Eşinin sahibi olduğu PVC üretim atölyesinde ücretsiz olarakçalıştığını anlatan kadın, önce Sosyal Güvenlik Kurumu'nun talep ettiği 1.500TL'yi ödedi. Daha sonra kurumun icra işleminin iptali için İş Mahkemesi'ne davabaşvurusunda bulunan emekli adayı kadın, eşinin PVC doğrama atölyesindeçalıştığı sürelerin davalı Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından fiiliçalışmaya dayanmadığı gerekçesiyle iptal edildiğini aktardı.
Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından yapılan işlemin iptali ilekuruma borçlu olmadığının tespiti ve istirdat talebinde bulunan davacı kadın,eşinden ücret almadan PVC doğrama atölyesinde 2005 ile 2006 yılları arasındaçalıştığının altını çizdi. İş mahkemesine sunduğu dilekçe de iddiasına ilişkindelilleri de bulunduran davacı ev hanımı davalı kurumun hukuka uygun hareketetmediğini ileri sürdü.
Davacı kadının taleplerini dinleyen ve inceleyen mahkeme davalı Sosyal Güvenlik Kurumu'nun savunmalarına başvurdu. Davalı kurum vekili, kurum denetmen memurları tarafından yapılan denetlemede davacı kadının, belirtilen sürelerde işyerinde sigortalı çalışan olarak gösterildiğini öne sürdü ve davanın reddine karar verilmesini istedi.
Yerel mahkeme tarafından yapılan değerlendirme sonucunda, işyerinin kapanmasından uzun bir süre sonra çalışmanın iptaline yönelik rapor düzenlenmesinin davalı kurumun, vatandaşların temel sosyal güvenlik hakkını koruma misyonuna uygun bir yaklaşım olarak değerlendirilmesinin mümkün olmadığına hükmetti. Bu kararla davacı kadını talebini kabul eden yerel mahkeme kararını davalı Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) vekili temyiz etti.
Yargıtay'dan Kağıt Üzerinde Sigortalı Gözükenler Hakkında Emsal Karar
İlk derece mahkemesinin davacı lehine karar vermesinin ardından davalı kurumun vekili kararı temyiz edince devreye Yargıtay 10. Hukuk Dairesi girdi. Yüksek Mahkeme açıkladığı kararında önce, sigortalı ile işveren arasındaki iş ilişkisinin hizmet akdine dayanması gerektiğinin altını çizdi. Emsal niteliğindeki kararda; " Yasada, işverenin ücretsiz çalışan eşinin sigortalı sayılamayacağı belirtilmiştir.
Davacının, kuruma verdiği imzalı beyanda, ücretsiz olarak eşinin yanında çalıştığını dile getirmesi karşısında davacının sigortalı sayılamayacağı gözetilerek davanın reddine karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsizdir.
Yargıtay: Ücretsiz çalışan eş sigortalı sayılmaz
Bu maddi ve hukuki olgular göz önünde bulundurulmaksızın, eksik inceleme ve hatalı değerlendirme sonucu, yazılı şekilde hüküm kurulması, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir. O hâlde, davalı vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.Kararın bozulmasına oy birliği ile karar verilmiştir." denildi.
Yargıtay 10. Hukuk Dairesi'nin bağlayıcı niteliğindeki buhükmüne göre; eşine ait işyerinde fiili çalışmadan sigortalı gösterilerekemekli olma hayalleri kuran ev hanımlarının sigorta primleri ve günleri hukukigeçerliliğe sahip değildir. Bu tür bir durumda sigortalı çalışanların işverenile iş ilişkisinin iş sözleşmesine dayandırılması ve fiili hizmetgerekliliktir.