Sözlü Vasiyetname Nedir: Şartları, Şekli ve İptali Nasıl Olur?

Sözlü Vasiyetname Nedir: Sözlü Vasiyetname, genellikle olağanüstü durumlar nedeniyle bireylerin son arzularını, standart yazılı formatlarda aktaramayacakları anlarda devreye girer. Miras bırakan, örneğin ağır bir hastalık veya başka bir kriz anında, tanıklar önünde sözlü olarak dile getirdiği arzularını bu yolla yasal bir şekilde aktarabilir.

Bu yöntem, resmi veya el yazılı bir vasiyetname oluşturma imkânının olmadığı yer ve zamanlarda, bireyin son dileklerinin yasal olarak kayıt altına alınmasını sağlar. Ancak, sözlü vasiyetnamenin hukuki geçerliliği ve uygulanması, tanıkların ifadeleri ve diğer kanıtların mevcudiyetiyle yakından ilintilidir, bu nedenle bu yöntem genellikle son çare olarak kullanılır.

Sözlü Vasiyetnamenin İptali Şartları Geçerliliği için gereken birinci koşul, vasiyetnameyi düzenleyen kişinin 15 yaşını doldurmuş ve ayırt etme gücü olan bir birey olması gerekliliğidir. Vasiyetname;

• Sözlü,
• Yazılı,
• Noter huzurunda,
• El yazısı ile

Yapılabilecektir. Bir vasiyetname düzenlenmesinde yapılabilecekler şöyle izah edilir;

• Vasiyetnameyi düzenleyen kişi, birkaç mirasçıyı mirastan men edebilir.
• Vasiyette, özellikle belli kişilere miras verileceği belirtiliyor olabilir.
• Mirası ile vakıf kuracağının vasiyetinde bulunabilir.

Vasiyetname Düzenleme Şartları Nelerdir?

En yanlış bilinen bilgi, murisin tereke üzerinde sonsuz hak sahibi olduğu düşüncesidir. Muris, tereke üzerinde tamamen tasarruf hakkına sahip değildir.

Tasarruf, kişilerin saklı paylarını ihmal etmeden yapılacaktır. Medeni Kanun’da belirtilen hususa göre, bir kişi üç farklı şekilde vasiyetname düzenleyebilir. Bunlar;

• Resmi yazılı vasiyetname,
• Sözlü vasiyetname,
• El yazılı vasiyetname Şeklindedir.

Vasiyetnamenin iptali davası: Sebepleri, Dava Süreci, Hangi Mahkemede Nasıl Açılır?

Resmi Yazılı Vasiyetname Nedir ve Nasıl Yapılır?

Resmi yazılı vasiyetname yapılırken, resmi memur ya da noter orada bulunarak belgeyi resmi hale getirebilir. Vasiyetname;

• Okuyarak imzalanarak yapılan vasiyetname;

Kişi istemlerini sözlü olarak dile getirir, bu vasiyet, vasiyet eden tarafından da okunur ve uygun bulunur, daha sonra imzalanır.

• Okumadan, imzalanmadan yapılan vasiyetname;

Aynı şekillerde gerçekleşse de, bu vasiyetname türü daha çok okuma yazma bilmeyenler tarafından yapılır.

El Yazısı İle Vasiyetname Nedir ve Nasıl Yapılır?

Bu tür vasiyetnameyi, kişi kendisi el yazısı ile yazar. Vasiyetnamenin bütünlüğü ile ilgili oluşan problemler, vasiyetnameyi geçersiz kılacaktır. Aynı zamanda bu vasiyetnameler, kişinin kendi el yazısı ile hazırlanarak imzalanmış olmalıdır.

El yazısı ile yapılan vasiyetname, okuma yazma bilmeyen kişiler tarafından yapılabilir ancak kişi okuma yazma biliyorsa fakat başka bir engel durumu söz konusuysa, bu vasiyetnamenin geçerliliği mümkün olmaz.

Sözlü Vasiyetname Nedir ve Nasıl Yapılır?

Sözlü vasiyetname yapılması her zaman ve her koşulda mümkün değildir. Sözlü vasiyetnamenin iptali – şartları, geçerliliği şu şekildedir;

• Vasiyetnamenin başka türlü yapılma imkanı bulunmamalıdır.
• Olağanüstü bir durum söz konusu olmalıdır.

Vasiyet eden kişi son arzularını sözlü olarak bildirir ve bu sözler iki adet tanık tarafından belgelenir. Vasiyetnamenin resmi hale getirilmesi iki şekilde olur;

• Kişiler belgeyi Asliye Hukuk Mahkemesi’ne iletirler.
• Tanıklar belgeyi yazılı hale getirmeden önce, zaman kaybı olmaması adına vasiyet edenin son sözlerini hakime iletirler.

Sözlü vasiyetnamenin iptali, vasiyet eden kişi, aradan 1 ay geçmiş olmasına rağmen hala hayattaysa, gerçekleşir. Vasiyetname kendiliğinden hükümsüzlük kazanır. Vasiyetnamenin açılma tarihi vasiyetnamenin Sulh Mahkemesi tarafından bilinen mirasçıların davet edilerek mirasçıların önünde açıldığı gündür.

Diğer bir istisnai durum da eğer bir tasarruf işleminin iptali ile tenkise tabi bir tasarruf işlemi hüküm kazanıyor ise; süre hüküm kazandığı andan itibaren işlemeye başlar. Tenkis davasında bir ve on yıllık süreler zamanaşımı süresi değil, hak düşürücü sürelerdir.

Kimler Tenkis Davası Açabilirler? Sözlü Vasiyetnamenin İptali Şartları Geçerliliği

Vasiyetnameyle saklı payları zedelenen kanuni paylı mirasçılar açabilir. Saklı paylı mirasçılar vasiyetname düzenleyenin alt soyu, ana-babası ve eşidir. Tenkis davası açma hakkını her bir saklı paylı mirasçı birlikte veya bağımsız kullanabilir.

Bu davada vasiyet düzenleyenin tasarruf oranına, zedelediği miktara tüm kanuni paylar dikkate alınarak hesaplanır. Ancak bulunacak tenkis edilebilir oranın tamamı değil de sadece dava açan saklı paylı mirasçının payı kadar tenkis edilebilir.

Tenkis dava açmayan saklı paylı mirasçılar bu tenkis kararından faydalanamazlar. Terekeye atanan temsilci ya da vasiyeti tenfiz memuru tenkis davası açma hakkına sahip değildir.

Saklı paylı mirasçılar saklı payları zedelendiği halde tenkis davası açmaz ise; saklı paylı mirasçıların alacaklıları bu davayı açma hakkına sahiptir. Buradaki amaç alacaklıların alacağını tahsil etmesini sağlamak. Ancak alacaklısı oldukları saklı paylı mirasçı hakkında aciz vesikası varsa tenkis davası açabilirler.

Aciz vesikası vasiyetnamenin açıldığı tarihte olmalı. Aciz vesikası vasiyet açıldıktan sonra alınmışsa, saklı paylı mirasçı aleyhine mahkeme kararı veya icra takibi daha önce gerçekleşmiş dahi tenkis davası açma hakları yoktur.

Tenkis Davası Kime Karşı Açılır? Sözlü Vasiyetnamenin İptali Şartları Geçerliliği

Tenkis davasında davalılar; vasiyet düzenleyenin tasarruf oranını aşarak kanuni payları zedeleyerek ve kanunen eksiltmeye tabi tutulan kazandırmaların yapıldığı vasiyet alacaklılarıdır. Bunlar mirasçılar olduğu gibi üçüncü kişilerde olabilir.

Tasarrufta bulunulan kişinin ölmüş olması halinde mirasçıları davalı olacaktır. Tasarrufta bulunulanlar birden fazla farklı kişilere yapılmış ise birden fazla kişi davalı olacaktır. Saklı paylı mirasçı bunların tümünü dava açma hakkına sahiptir ancak buna mecbur değildir. Bunun olası sonuçlarına katlanmak zorundadır. Çünkü tenkiste sıra kuralları aleyhine sonuçlar doğurabilir.

Tenkis davası kural olarak tasarrufla kazandırma yapılan kişilere karşı açılabilir. Fakat Yargıtay istisna olarak kazandırma konusu malın üçüncü kişilere devredilmiş olması halinde üçüncü kişilere karşıda tenkis davası açılabileceğini kabul etmektedir.

Burada miras bırakanın kanuni pay kurallarını zedelemek amacıyla yaptığı devri tasarruftan sonra, bundan faydalanan kişinin miras bırakanın bilgi ve yönlendirmesi dışında sırf saklı pay sahibi mirasçıları bu haklardan mahrum bırakmak amacıyla bu durumu bilen üçüncü kişilere gayrimenkulleri temlik etmesi halinde kötü niyetli kişilere karşı tenkis davası açılabilir.

Vasiyetnameye Tenkis Davası Açma Yetkili Mahkeme

Miras hukuku ve miras davalarında genel kurallar dahilinde Tenkis davasında görevli mahkemeler vasiyetname düzenleyenin son ikametgahının bağlı bulunduğu Asliye Hukuk Mahkemeleridir

Vasiyetname Tenkis Davası Açma Süresi

Tenkis davası açma hakkı, kanuni paylı mirasçıların saklı paylarının zedelendiğini haberdar olduğu andan itibaren bir yıldır. Vasiyetnamenin açıldığı tarihten itibaren bir yıl. Diğer tasarruflar hakkında mirasın açılmasından itibaren on yıl geçmekle tenkis dava açma hakkı düşer.

Ancak bir tasarruf işleminin iptali diğerini canlandırıyorsa süreler ancak bu iptal kararının kesinleştiği tarihte işlemeye başlar. Burada bir yıllık süre vasiyetnamenin açılmasından önce işlemez.

Hatta kanuni paylı mirasçı yapılan tasarrufun saklı payına tecavüz ettiğini vasiyetin açılmasından önce öğrense bile süreler işlemez.

On yıllık sürenin başlangıcı ise sağlar arası kazandırmalar ve miras sözleşmeleri için mirasın açıldığı tarih, vasiyetname için vasiyetnamenin açıldığı tarihtir.

Vasiyetnamenin hazırlanması ile vasiyetnamenin çeşitleri hakkında daha önce makalelerimizde geniş yer verdik. Sözlü Vasiyet ile bağlantılı olarak saklı pay ihlali ve tenkis konusunun da önemli olduğu durumlardandır. Makalemizde Sözlü Vasiyetnamenin İptali - Şartları - Geçerliliği konusu yer almıştır.

Sözlü Vasiyetnamenin İptali Şartları Geçerliliği | Sıkça Sorulan Sorular

MANEVİ TAZMİNAT DAVASI - DAVALININ VASİ TARAFINDAN TEMSİL EDİLMESİNİN DAVA ŞARTLARINDAN OLDUĞU -VASİ TAYİN ETTİRİLMESİ SAĞLANIP, DAVADA USULÜNE UYGUN ŞEKİLDE TARAF TEŞKİLİ SAĞLANDIKTAN SONRA İŞİN ESASINA GİRİLEREK KARAR VERİLMESİ GEREKTİĞİ.

ÖZET: …..Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi Psikiyatri Kurulu tarafından düzenlenen 02.04.2015 tarihli rapor içeriğine göre, davalıya organik olmayan psikotik bozukluk teşhisi konulduğu ve bu hastalık nedeniyle, yargılandığı ceza davasında hakkında ceza tayinine yer olmadığına karar verildiği sabittir.

6100 sayılı kanunun ilgili maddesi uyarınca “Tarafların, taraf ve dava ehliyetine sahip olmaları, kanuni temsilin söz konusu olduğu hallerde, temsilcinin gerekli niteliğe sahip bulunması “dava şartlarından olup, somut olayda akıl hastası olduğu yönünde doktor raporu sunulan/bulunan davalı C. B.'ın vasi tarafından temsil edilmesi de dava şartlarındandır.

Şu durumda; ilk derece mahkemesi tarafından öncelikle davalı C. B.'ın vesayet altında bulunup bulunmadığı araştırılıp, varsa davada vasisi aracılığı ile temsilinin sağlanması, vesayet altında bulunmadığının tespiti halinde ise 4721 sayılı Türk Medeni Kanununun ilgili maddesi uyarınca vasi tayin ettirilmesi sağlanıp, Davada usulüne uygun şekilde taraf teşkili sağlandıktan sonra işin esasına girilerek karar verilmesi gerekirken, ilk derece mahkemesi tarafından böyle bir inceleme yapılmaksızın hüküm kurulduğu anlaşıldığından, sair istinaf sebepleri incelenmeksizin 6100 sayılı kanunun ilgili maddesi uyarınca hükmün kaldırılmasına ve mahkemesine gönderilmesine karar vermek gerektiği kanaatine varılmış ve aşağıdaki hüküm tesis edilmiştir.