Tespit Davası Nedir? Niçin Açılır? Tespit Davaları Genel başlıklar halinde kısaca anlatacak olursak; Tespit davası açılarak, mahkemeden, bir hakkın veya hukuki ilişkinin varlığının ya da yokluğunun yahut bir belgenin sahte olup olmadığının belirlenmesi talep edilir. Tespit davası açanın, kanunlarda belirtilen istisnai durumlar dışında, bu davayı açmakta hukuken korunmaya değer bir yarar bulunmalıdır.

Maddi vakıalar, tek başlarına tespit davasının konusunu oluşturamaz. Bir olay içerisinde Davaya konu olmuş veya olma ihtimali olacak durumlarda  Taraflardan her biri, görülmekte olan bir davada henüz inceleme sırası gelmemiş yahut ileride açacağı davada (örnek Tazminat)  ileri süreceği bir vakıanın tespiti amacıyla keşif yapılması, bilirkişi incelemesi yaptırılması ya da tanık ifadelerinin alınması gibi işlemlerin yapılmasını talep edebilir. Tespit Davalarında Delil tespiti istenebilmesi için hukuki yararın varlığı gerekir.

“HUKUKİ YARAR” kısaca açıklayacak olursak, Kanunda açıkça öngörülen haller dışında, delilin hemen tespit edilmemesi halinde kaybolacağı yahut ileri sürülmesinin önemli ölçüde zorlaşacağı ihtimal dahilinde bulunuyorsa hukuki yarar var sayılır (6100 S. K. m. 400). Delil tespiti talebi dilekçeyle yapılır. Dilekçede tespiti istenen vakıa, tanıklara veya bilirkişilere sorulması istenen sorular, delillerin kaybolacağı veya gösterilmesinde zorlukla karşılaşılacağı kuşkusunu uyandıran sebepler ile aleyhine delil tespiti istenen kişinin ad, soyad ve adresi yer alır.

Tespit talebinde bulunan, durum ve koşulların imkan vermemesi nedeniyle, aleyhine tespit yapılacak kişiyi gösteremiyorsa talebi geçerli sayılır. Tespit Davalarında Kural olarak, öğretide ve yerleşik Yargıtay uygulamasında ‘EDA DAVASI’ açılmasının mümkün olduğu hallerde tespit davası açılmasında hukuki bir yararın bulunmadığı kabul edilmiştir (Tespit Davası Nedir? Niçin Açılır?)

Tespit Davası – Tespit Davası Nasıl Açılır?

Tespit Davası Dilekçe Örneği Nedir?

Tespit davası aşağıda kısaca belirteceğimiz konular çerçevesinde dava olarak açılabilir. Dava konusu ve dilekçesi hazırlanarak tevzi bürosuna sunulur. Tespit Davalarında görülecek davalar için mahkeme tarafından belirlenen mahkeme masrafı, bilirkişi, keşif ve tanık  giderleri avans olarak ödenmedikçe sonraki işlemler yapılmaz (6100 S. K. m. 402). Tespit Davası Nerede Açılır hakkında Tespit davası Tespit Davasında açılan davanın tespit talebi mahkemece haklı bulunursa davayı kabul eder.

Daha sonra sizin sunmuş olduğunuz Dilekçe karşı tarafa tebliğ edilir. Kararda ayrıca, delil tespitinin nasıl ve ne zaman yapılacağı, tespitin icrası esnasında karşı tarafın da hazır bulunabileceği, varsa itiraz ve ilave soruların bir hafta içinde bildirilmesi gerektiği belirtilir. Tespiti istenen vakıanın hangi delille tespit edileceğine karar verilmişse, bu kararın yerine getirilmesinde o delilin toplanmasına ilişkin hükümler uygulanır. Tespit Davasında delil tespiti dosyası, asıl dava dosyasının eki sayılır ve onunla birleştirilir. Asıl davanın taraflarından her biri, iddia veya savunmasını ispat için bu tutanak ve raporlara dayanabilir. Tespit Davası Tazminat Davasına konu olacaksa, zarar gören, zararını ve zarar verenin kusurunu ispat yükü altındadır.

Uğranılan zararın miktarı tam olarak ispat edilemiyorsa hakim, olayların olağan akışını ve zarar görenin aldığı önlemleri göz önünde tutarak, zararın miktarını hakkaniyete uygun olarak belirler. Yukarda tespit davasını ana hatları ile genel olarak anlatmaya çalıştık. Şimdi aşağıda ise tespit davasına konu olacak diğer tespit davalarının ana hatlarını anlatmaya çalışacağız. (Tespit Davası Nedir? Niçin Açılır?)

Kira Tespit Davası

Kira tespit Davası Kiralayanın tespit davası açmak için kiracıya önceden ihtar göndermesi gerekli değildir. Kiralayan yeni dönem için her zaman tespit davası açabilir. Kira tespit davası hakkındaki dava dilekçesi kira döneminin sonundan yeterli süre önce tebliğ edildiği takdirde kiracı yeni dönemde yeni kira parası ile sorumlu tutulacaktır. Bu yeter süre, kiracının tahliye hakkını kullanabileceği 15 günden önce düşünme olanağı sağlayacak bir süre olmalıdır.

Süresinde ihtar çekilmiş olsa bile kira tespit davası en geç artırım istenen dönemin sonuna kadar açılmalıdır. Taraflar yeni kira döneminde kira parasının artırılacağını kabul etmişlerse tespit edilecek kiranın yeni dönem başından itibaren geçerli olması için önceden ihtar çekilmesine gerek yoktur. Davanın tespiti istenen dönem içerisinde açılması yeterlidir. Mahkemece yeni dönem kira parası rayiç ve emsale uygun olarak tespit edilecektir. rayici saptama mümkün değilse de yasa gereği emsal aranması zorunludur.

Yeni kira bedeline dayanak olacak emsallerin tam uygun olması ve kira sözleşmelerinin belgelenmesi de gerekir. Bu uygunluk, hem kira başlangıcı, hem de kiralananın nitelikleri ve kullanma biçimde yönlerinden olmalı ve hem de, aynı yerlerin aynı miktarın kira parası ile belli dönemlerde kiralanabileceğini göstermelidir. Bir iki emsal yerin bulunması, özel koşullarla yapılmış kira sözleşmelerini akla getirir. Bu gibi özel nedenlerle yapılmış kira sözleşmeleri de emsal olarak kabul edilemez. Tam uygun emsal bulunmayan hallerde ise, ele alınan emsallerin kiralanan yerle tam bir karşılaştırılması yapılmalı, hangi nedenlerin ve saptanan ayrıcalıkların her birinin ne oranda kira parasını etkilediği, bilirkişi raporunda dayanaklı ve denetlenmesi mümkün olacak biçimde açıklanmalıdır. (Tespit Davası Nedir? Niçin Açılır?)

Terekenin Tespiti Davası

Terekenin tespiti davası Mevcut durum meydana gelebilecek bir değişme nedeniyle hakkın elde edilmesinin önemli ölçüde zorlaşacağından ya da tamamen imkansız hale geleceğinden veya gecikme sebebiyle bir sakıncanın yahut ciddi bir zararın doğacağından endişe edilmesi hallerinde, uyuşmazlık konusu hakkında verilebilecek olan ihtiyati tedbir kararı, niteliğine uygun düştüğü ölçüde çekişmesiz yargı işlerinde de uygulanır.

Terekenin tespiti davası hakkındaki diğer makaleyi okuyabilirsiniz.

Terekenin Tespiti Ve Defter Tutulması İstemi Davasında Miras bırakanın yerleşim yeri sulh hakimi, istem üzerine veya resen tereke mallarının korunması ve hak sahiplerine geçmesini sağlamak üzere gerekli olan bütün önlemleri alır.

Miras bırakan, yerleşim yerinden başka bir yerde ölmüş ise, o yerin sulh hakimi bu ölümü yerleşim yeri sulh hakimine gecikmeksizin bildirir ve miras bırakanın ölüm yerinde bulunan mallarının korunması için gerekli önlemleri alarak bununla ilgili dosyayı ve varsa vasiyetnameyi yerleşim yeri sulh hakimine gönderir. Terekenin tedbir mahiyetindeki tespit istemi süreye bağlı değildir. Her an için tespit istenebilir. ( TMK.md.589 )

Zarar Ziyan Tespit Davası

Zarar ziyan tespit davasını genel olarak anlatacak olursak, Davada Delillerin tespiti için yetkili olan mahkeme, davanın görüldüğü veya dava açılmamış ise en hızlı ve en az masrafla delilin tespitini yapabilecek mahkeme veya sulh hakimidir.

Delillerin tespiti, ispat olunacak vaka ile şahitlere ve bilirkişiye sorulacak sualleri içeren ve üç nüshadan ibaret, dilekçe ile talep olunur. Dilekçe mahkemece kabule değer görülürse delillerin tespiti için bir gün tayin edilir. Talebin kabulü veya reddi yolunda mahkemece verilen kararlar temyiz edilemez. Delil tespiti keşif ve bilirkişi yoluyla yapılmışsa bu takdiri delil olarak değerlendirilir. (Tespit Davası Nedir? Niçin Açılır?)

Delil Tespit Davası

Delil Tespit Davası Genel Hatları ile anlatacak olursak, Delil Tespit Davasında Talep sahibinin haklarının korunması bakımından zorunluluk bulunan hallerde, karşı tarafa tebligat yapılmaksızın da delil tespiti yapılabilir. Tespitin yapılmasından sonra, tespit dilekçesi, tespit kararı, tespit tutanağı ve varsa bilirkişi raporunun bir örneği mahkemece kendiliğinden diğer tarafa tebliğ olunur. Karşı taraf tebliğden itibaren bir hafta içinde delil tespiti kararına itiraz edebilir.

Tespiti istenen vakıanın hangi delille tespit edileceğine karar verilmişse, bu kararın yerine getirilmesinde o delilin toplanmasına ilişkin hükümler uygulanır. Delil tespiti dosyası, asıl dava dosyasının eki sayılır ve onunla birleştirilir. Asıl davanın taraflarından her biri, iddia veya savunmasını ispat için bu tutanak ve raporlara dayanabilir. Aksi kararlaştırılmadıkça, tahkim yargılaması sırasında hakem veya hakem kurulu, taraflardan birinin talebi üzerine, bir ihtiyati tedbirin alınmasına veya delil tespitine karar verebilir. Hakem veya hakem kurulu, ihtiyati tedbir kararı vermeyi, uygun bir teminat verilmesine bağlı kılabilir.

Sigorta Tespit Davası

Sigorta Tespit Davası, İşveren, bir ay içinde çalıştırdığı sigortalının sigorta primleri ve destek primi hesabına esas tutulan kazançlar toplamı ve prim ödeme gün sayıları ile bu primleri gösteren ve örneği yönetmelikle belirlenen asıl veya ek belgeleri ait olduğu ayı veya dönemi takip eden ayın sonuna kadar Kuruma vermekle ve Kurumca istenilmesi halinde iş yeri kayıtlarını ibraz etmekle veya sigortalı çalıştırmadığı takdirde, bu hususu sigortalı çalıştırmaya son verdiği tarihten itibaren bir ay içinde yazılı olarak Kuruma bildirmekle yükümlüdür.

İşverenin, sigortalıyı, 4857 sayılı İş Kanununun 7 nci maddesine göre başka bir işverene iş görme edimini yerine getirmek üzere geçici olarak devretmesi halinde, sigortalıyı devir alan, geçici iş ilişkisi süresine ilişkin bu fıkrada belirtilen belgelerin aynı süre içinde işverene ait iş yerinden Kuruma verilmesinden işveren ile birlikte müteselsilen sorumludur. Konuyla bağlantılı olan hizmet tespit davası nasıl açılır hakkındaki makaleyi okuyabilirsiniz. (Tespit Davası Nedir? Niçin Açılır?)

İş Kazası Tespit Davası

İş Kazası Tespit davalarında,  İş kazası sonucu oluşan sakatlık nedeniyle açılan maddi ve manevi tazminat davalarında, olayın Sosyal Güvenlik Kurumu’na bildirilmediği anlaşıldığında, kuruma ihbarda bulunulması, olayın kurum tarafından iş kazası olarak kabul edilmemesi halinde ise, davacıya “iş kazasının tespiti” davası açması için önel verilmesi gerekir.

Zira, kurum tarafından sigortalıya gelir bağlanabilmesi için, zararlandırıcı olayın iş kazası niteliğinde olup olmadığının tespiti,  ön sorundur. İş kazası tespit davası nasıl açılır hakkındaki makaleyi okuyabilirsiniz. (Tespit Davası Nedir? Niçin Açılır?)

Ücret Tespit Davası

Ücret Tespit Davası ile ilgili olarak diğer yazılarımızda daha aydınlatıcı bilgiler bulabilirsiniz. Ücret Tespit Davası hakkında

Tespit Davası – Yargıtay Kararları

TESPİT DAVASI – TEMYİZ AŞAMASINDA İNCELEME MERCİLERİ FARKLI OLAN BU DAVALARIN BİRBİRİNDEN BAĞIMSIZ SONUÇLANDIRILMALARINDA HUKUKİ İSTİKRAR VE KARARLARA OLAN GÜVEN BAKIMINDAN YARAR BULUNMASI – HÜKMÜN BOZULMASI

ÖZET: Davacı, davalılardan işverene ait işyerinde geçen çalışmalarının tTespitiyle işçilik alacaklarının tahsiline karar verilmesini istemiştir. Temyiz aşamasında inceleme mercileri farklı olan bu davaların birbirinden bağımsız sonuçlandırılmalarında hukuki istikrar ve kararlara olan güven bakımından da yarar bulunmaktadır.

İşçilik haklarına ilişkin olarak kesinleşen hüküm, hizmet tespiti davasında sadece kuvvetli delil olarak değerlendirilmekte, davada taraf sıfatı bulunmayan SGK yönünden bağlayıcı olmamaktadır. Yapılacak iş; her iki davayı ayırmak ve eksik yargı harçlarını tamamlattıktan sonra yargılamayı birbirinden bağımsız olarak sonuçlandırmaktan ibarettir. O halde, davacı ve davalı Kurumun bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.

YARGITAY KARARI: TESPİT DAVASI

KAMULAŞTIRMA BEDELİNİN TESPİTİ DAVASI – TAŞINMAZIN TARIM ARAZİSİ NİTELİĞİNDE OLDUĞU – TAŞINMAZIN BELEDİYE MÜCAVİR ALANINDA BULUNMASI – DÜŞÜK ORAN KABUL EDİLMEK SURETİYLE KAMULAŞTIRMA BEDELİNİN EKSİK TESBİT EDİLMESİNİN İSABETSİZ OLUŞU – HÜKMÜN BOZULDUĞU

ÖZET: Taşınmazın bilirkişi raporunda belirtilen nitelikleri ve taşınmazın belediye mücavir alanında bulunması nedeniyle objektif değer arttırıcı unsurunun % 200’den aşağı olamayacağı gözetilmeden, daha düşük oran kabul edilmek suretiyle kamulaştırma bedelinin eksik tesbit edilmesi doğru görülmemiştir.

YARGITAY KARARI: TESPİT DAVASI

İRTİFAK HAKKI VE PİLON YERİ BEDELİNİN TESPİTİ DAVASI – TAŞINMAZIN YÜZÖLÇÜMÜ GEOMETRİK DURUMU VE ENERJİ NAKİL HATTININ GÜZERGAHI DİKKATE ALINARAK DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ ORANININ TAŞINMAZIN TÜM DEĞERİNİN YÜZDE DÖRDÜNÜ GEÇEMEYECEĞİ – FAZLA TESPİTİN İSABETSİZ OLUŞU

ÖZET: Dava konusu taşınmazın yüzölçümü, geometrik durumu, henüz parsellenmemiş arsa niteliğinde olması ve enerji nakil hattının güzergahı dikkate alınarak irtifak hakkı nedeniyle değer düşüklüğü oranının taşınmazın tüm değerinin % 4’ünü geçemeyeceği gözetilmeden daha yüksek oranda kabulü ile irtifak hakkı bedelinin fazla tespiti bozmayı gerektirmiştir. (Tespit Davası Nedir? Niçin Açılır?)

Diğer makalelerimize Ankara Avukat sayfamızdan göz atabilirsiniz.