Vasiyetname Saklı Pay Nasıl Hesaplanır? Vasiyetname saklı pay konusunun anlaşılması için ilk olarak tenkis davalarına değinmek yerinde olacaktır. Tenkis davası miras bırakan kişinin, tasarruf özgürlüğünün aşılması halinde, mirasçıların miras hakkına yaptığı tecavüzün giderilmesi için açılan bir davadır.

Vasiyetname Saklı Pay

Tenkis davaları murisin yani miras bırakan kişinin ölümü halinde açılan bir dava türüdür.

Murisin henüz sağ olduğu durumda tenkis davası açmak mümkün değildir. Çok karşımıza çıkan mirastan mal kaçırma davalarında tenkis davaları etkili hukuk davalarıdır.

Saklı Pay Sahibi Mirasçısı Nedir? Kimlerden Oluşur?

Saklı pay sahibi olan mirasçı, miras bırakan kişinin yaptığı tasarruflar için miras paylarının belirli oranda korunduğu mirasçılardır. Miras bırakan kişinin hiçbir müdahale yapamayacağı diğer bir değişle üzerinde tasarruf edilemeyecek bir miras hakkına sahip olan mirasçılara saklı pay sahibi mirasçı adı verilir.

Saklı pay sahibi mirasçıları; miras bırakan kişinin eşi, miras bırakan kişinin anne ve babası, miras bırakan kişinin alt soyu olan çocukları, evlatları ve torunlarıdır. Vasiyetname saklı pay sahibi mirasçıları listesinde miras bırakan kişinin kardeşleri 2007 yılında yapılan düzenleme ile çıkarılmıştır.

Vasiyetname Saklı Pay Oranları Ne Kadar?

Miras hukukunda saklı pay sahibi olan mirasçının miras hakkının ve vasiyetname saklı pay oranlarının kaldırılması mümkün değildir. Miras hukukunda saklı pay oranları yasal miras payı üzerinden hesaplanmaktadır.

Miras bırakan kişinin alt soyu olanlar yasal miras payının yarısına sahip olurlar. Miras bırakan kişinin 3 çocuğu olduğunu düşünelim. Bu durumda miras sahipleri 1/3 oranında paya sahip olacaklardır. Anne ve babalar ise yasal miras payının 4’te 1’ine sahip olabilirler. Mirasta pay oranlarının hesaplanması için vasiyetname saklı pay nedir sorusuna net cevap verilmiş olması gerekir.

Saklı Pay, Tasarruf Oranı ve Tereke Hesaplanması

Tasarruf oranı tüm saklı payların terekeden çıkarılması ile hesaplanan oran ile ifade edilir. B oran saklı payların belirlenmesinden sonra kendiliğinden ortaya çıkacaktır. Bu nedenle önemli olan konu terekenin belirlenmesidir. Bu belirlenme işlemi ise genellikle bilir kişiler tarafından yapılmaktadır. Çünkü hesaplamalar teknik konu içerikli olmaktadır. Terekede aktif olanlar ve pasif olanlar etkili olur.

Saklı Pay Nedir?

4721 sayılı Türk Medeni Kanunun 4. Kitabı Miras Hukuku altında incelenen saklı pay miras bırakan kişiye belli derecede yakın olan kişilerin miras bırakanın terekesi, mirası üzerinde kanuni olarak tanınan yasal hakka denir. Belli yakınlıklara göre saklı pay oranları değişmektedir. Türk Medeni kanunun 506. Maddesinde hüküm altına alınmıştır.

Türk Medeni Kanunu madde 506: Saklı pay aşağıdaki oranlardan ibarettir:

• Altsoy için yasal miras payının yarısı,
• Ana ve babadan her biri için yasal miras payının dörtte biri,
• Sağ kalan eş için, altsoy veya ana ve baba zümresiyle birlikte mirasçı olması halinde yasal miras payının tamamı, diğer hallerde yasal miras payının dörtte üçü.

Saklı pay üzerinde herhangi bir değişikli yapılmamakla beraber terekenin taksiminde saklı paylar dikkate alınmaz. Saklı payların dikkate alınması için bireyin ayrıca dava açması gerekmektedir.

Miras hukukunda mirasın bölünmesinde yani paylaştırılmasında zümre sistemi kullanımı tercih edilmiştir. Zümre sistemine göre murisin yasal mirasçıları arasında öncelik ve sonralık derecesi bulunmaktadır. Yani eğer örneğin murisin altsoyu bulunuyorsa o zaman murisin üst soyu mirastan hak iddia edemeyecektir.

Kanun koyucu bu hususları zaten yasal mirasçılar kısmında  ( Türk Medeni Kanunu 495 madde ile 501. Maddeleri arasında) düzenlemiştir. Ayrıca şunu da ifade etmeliyiz ki 2007 yılına kadar murisin kardeşlerinin saklı pay hakları kanun ile tanınmaktayken 2007’de getirilen değişiklik ile yasal pay hakları kardeşlerin elinden alınmıştır. Yani mirastan kardeşlerin saklı pay hakları kaldırılmıştır.

Vasiyetname Saklı Payın İhlalinde Yapılması Gerekenler

Miras bırakan kendi malvarlığı üzerinde ve hakları üzerinde tasarruf yetkisine tabi ki de sahiptir. Bireyin ölüme bağlı tasarrufları üzerinde ise kanun koyucu yasal mirasçıların haklarına halel gelmemesi içi birtakım kısıtlamalar getirmiştir.

Miras bırakan ölüme bağlı gerçekleştirdiği tasarrufular ile yasal mirasçıların miras üzerindeki haklarına halel getirdiğinde örneğin mirasçılarından birini haklı nedenlere dayanmadan mirasçılıktan çıkarmış veya saklı paylara zarar gelecek derecede tasarrufta bulunmuş ise mirasçılar bu durumu öğrendiklerinden itibaren 1 yıl içinde ve herhalde miras bırakanın ölmesinden itibaren 10 yıl içinde tenkis davası açarak hak kaybına engel olabilmektedirler.

Saklı paya sahip olan mirasçıların saklı paylarına zarar verildiği takdirde hak kaybını engellemek maksatlı açtıkları davaya tenkis davası denmektedir. Tenkis talebi miras bırakan yaşarken talep edilememektedir. Tensik davasının görülebilmesi için miras bırakan kişinin ölmesi gerekmektedir.