Boşanmada Mal Paylaşımı Nasıl Olur? Boşanmada mal paylaşımının yapılması gerek anlaşmalı boşanmalarda gerekse de çekişmeli boşanmalarda zorunludur.

Anlaşmalı boşanmalarda mal paylaşımı boşanma protokolüyle açıkça yerine getirilmekle birlikte çekişmeli boşanmalarda mal paylaşımı davası boşanma ile birlikte açılamamakta ve boşanma davasının kesinleşmesinden itibaren yeni bir dava açılması şeklinde yürütülmektedir.

Boşanmada mal paylaşımı nasıl olur, yapılır konusunda 01.01.2002 tarihi önemli bir dönüm noktasıdır. Bu tarihten önceki evlilik birlikteliğinde alınan mallar mal ayrılığı rejimi gereğince kimin üzerine ise ona ait sayılmakla birlikte 01.01.2002 tarihinden sonra evlilik birlikteliğinde edinilen mallar yarı yarıya paylaşma adı altında edinilmiş mallara katılma rejimi çerçevesinde paylaştırılmaktadır.

Bununla birlikte evlilikten önce sahip olunan mallar hakkında bu mallar kimin üzerine kayıtlıysa onun kişisel malı olarak kabul edilmektedir.

Boşanmada Mal Paylaşımı Nasıl Yapılır?

Boşanmada mal paylaşımının nasıl olacağı genel olarak evlilikten sonra edinilen mallar üzerinde katılma alacağı, katkı payı alacağı, değer artış payı alacağı şeklinde taleplerle gerçekleştirilir.

Boşanmada mal paylaşımı 2019 yapılırken öncelikle evlilikte kişisel olarak kullanılan veya kazanılan mallar eşlere verilir. Daha sonra evlilik birlikteliğinde edinilen mallar yarı yarıya paylaştırılır. Fakat bu oran evlilikte doğrudan maddi katkısı olan eşe haksızlık getirmemesi bakımından farklı oranlar belirlenerek de gerçekleştirilebilir.

Edinilmiş malların neler olacağı konusunda evlenmeden önce bir protokol varsa bu protokole göre mal paylaşımına karar verilmekle birlikte böyle bir durum söz konusu değilse evlilik boyunca çalışarak kazanılan edinimler, kişisel mallar üzerinden elde edilen gelirler, çalışma sebebiyle alınan ikramiye ya da iş kazası nedeniyle elde edilen maddi tazminatlar gibi çalışmanın karşılığı olan şeyler edinişmiş mal rejimi olarak değerlendirilmektedir.

Mal paylaşımı yapılırken işletme faaliyetlerinden kaynaklanan veya meslek icrasından kaynaklanan gelirler kişisel gelir olarak sayılması daha önce evlilik protokolüyle sağlanmış olabilir.

Bu durumda bu gelirler mal paylaşımından muaf tutulacaktır. Ayrıca evlilik sırasında mal paylaşımında değerlendirilmeyecek kişisel malların ispatı davacıya bırakıldığından kişisel mal konusunda mahkemenin ispat edilmesi gerekmektedir. Aksi takdirde kişisel bir malda mal paylaşımına konu olabilir.

Boşanmadan Sonra Mal Paylaşımı Zamanaşımı Süresi

Boşanmadan sonra mal paylaşımı davasının açılması boşanma kararının kesinleşmesinden itibaren 10 yıllık zamanaşımına tabidir. Bu süre içinde mal paylaşımı davası açılmazsa mal paylaşımı talebinde bulunmak mümkün olmamaktadır.

Boşanma kararı kesinleşmeden de mal paylaşımı davası açılması mümkündür. Bu durumda mahkeme boşanma davasının kesinleşmesini beklemekte ve zamanaşımı ile ilgili problemler ortadan kalkmaktadır.

Eşler Arasında Mal Paylaşımında Yetkili ve Görevli Mahkeme

Mal paylaşımı davalarında görevli mahkemeler boşanma davasında olduğu gibi aile mahkemeleridir. Çekişmeli boşanma sebebiyle açılan mal paylaşımı davası boşanma davasının görüldüğü yerdeki aile mahkemesine açılmalıdır.

Mal rejimi ayrılığı ölüm ile meydana gelmişse bu durumda ölen eşin ikametinin bulunduğu yerdeki aile mahkemesi mal rejimi davasında yetkilidir. Bazı istisnalar dışında mal paylaşımı davaları davalı olan eşin ikametinin bulunduğu aile mahkemesinde görülmektedir.

Anlaşmalı boşanmada mal paylaşımı ise anlaşmalı boşanma protokolünde açıkça yer almakta ve boşanmaya bakan aile mahkemesi mal paylaşımı konusunda eşlerin açıkça iradelerinin bulunup bulunmadığını mahkemede sorgulamaktadır. Boşanma protokolüyle edinilen mallardan eşlerden biri feragat edecekse bu durum protokolde açıkça belirtilmelidir.

Boşanmada Mal Paylaşımı Nasıl Olur?, Eski Medeni Kanun’da evlilik birliğinde mal ayrılığı kanuni rejimdi. Yürürlükte olan kanuna göre ise “Edinilmiş mallara katılma rejimi” asıldır. Boşanma sırasında malların kimin üzerine kayıtlı olduğu önem taşımayacaktır. Evlilikten sonra alınmış olmaları yeterli olacaktır.

Bu durumda her eş evlilikten önceki kişisel malını muhafaza eder ve eşler evlilikte edinilen malların yarısına ortak olur. Evlenen kişiler birçok konuda olduğu gibi ekonomik anlamda da birbirleri ile ortaklık yapmaktadırlar. Bu ortaklık yıllarca sürmekte ve çalışan bir veya iki taraf belirli mallara sahip olabilmektedir.

Bu malların edinilmesi sonrasında yaşanacak boşanma konusunda ortaklığın bitmiş olması ve edinilen malların paylaşımı yapılacaktır. Yasal olarak yapılacak olan bu paylaşımlarda tarafların hukuki hakları bulunmaktadır.

Kanunlarımızda 4721 sayılı Medeni Kanun hükümleri gereğince dört farklı mal rejiminden birisinin tercih edilmesi mümkün olabilmektedir. Bu mal rejimlerinden istenilenin tercih edilmesi mümkün olabilmekte ve boşanma konusunda bu mal rejimlerinden tercih edilen doğrultusunda boşanma dönemin mal paylaşımları yapılmaktadır.

Bu farklı mal rejimleri; Edinilmiş mallara katılım rejimi, Mal ayrılığı rejimi, mal ortaklığı rejimi ve paylaşımlı mal ayrılığı rejimi olmaktadır. Evlenecek olan taraflar burada belirtilen mal rejimleri arasında bir tercihte bulunabilmektedirler. Bunun yanında yapılacak mal rejimi sözleşmesi ile aralarında mal paylaşımı konusunda uzlaşabilmektedirler. Mal rejimlerinin açıklanmasından önce eşlerin arasında yapabilecekleri mal rejimi sözleşmesinden bahsetmekte fayda vardır. (Boşanmada Mal Paylaşımı Nasıl Olur?)

Eşler Arasında Yapılabilecek Olan Mal Rejimi Sözleşmesi

Evlilik sözleşmesi olarak bilinen mal rejimi sözleşmesi eşler arasında evlenmeden önce veya sonra düzenlenebilmektedir. Bu sözleşme ile yasal olarak belirtilen mal rejimlerinden istenilen eşler arasındaki mutabakat ile seçilebilmektedir. Bu durumda yasaların belirttiği şekilde bir mal rejiminin seçilmesi gerekmektedir. Bu durumun sağlanması yanında sözleşmenin iki tarafından imzaladığı bir belge olması gerekmektedir.

Yasal olarak bir geçerliğinin olması için genel hukuk kurallarına uygun olması gerekmektedir. Hazırlanacak belgede her iki tarafında bu konuda anlaşmış olması ve belgede mal rejimi konusunda tereddütsüz ifadeler olması gerekmektedir. Düzenlenecek belgeyi 18 yaşından küçük olan kişiler yerine yasal temsilcileri imzalayabilmektedir.

Bu sözleşme aynı şekilde noter tarafından da onaylanmalıdır. Bu şekilde yasal geçerliliği olan bir sözleşme olacaktır. Yapılacak mal rejimi sözleşmesinde en önemli konulardan birisi sözleşmenin hukuki geçerliliğinin olmasıdır. Evlenmeden önce veya sonra yapılabilen bu sözleşme yıllar sonra bir boşanma durumunda iki taraf içinde oldukça önemli olacaktır. Bu belgenin mahkemeye sunulması ve kabul görmesi için de yasal olarak geçerli olması gerekmektedir.

Bunun için de noter tarafından belgenin onaylanması gerekmektedir. Evlenmeden önce düzenlenen ve evlenme akdinin yapıldığı sırada mal rejimi sözleşmesinin yapılmış olması durumunda bunun belirtilmesi gerekmektedir. Bunun belirtilmemesi ile yasal olarak geçerli olan mal rejimi geçerli olacaktır.

Ülkemizde 2002 yılında sonra yapılan evliliklerde yasal mal rejimi edinilmiş mallara katılma rejimi olarak belirlenmiştir. Aksi bir anlaşmanın yapılması ve bunun evlenme sırasında sunulması ile farklı bir mal rejimi geçerli olacaktır. Yapılacak olan mal rejimi sözleşmesinin düzenlenmesinde iki farklı yol izlenebilmektedir. Bunlardan birincisi eşlerin aralarında bir anlaşmaya vararak bir sözleşme hazırlaması ve bunu imzalayarak notere sunmaları ile onayını almaları şeklinde olabilmektedir.

İkinci yol ise eşlerin notere giderek mal rejimi tercihleri ve bu konudaki istekleri ile anlaşmalarını anlatmaları sonrasında noterin bir sözleşme hazırlaması imzalanması olabilmektedir. Noterin düzenleyeceği ve eşlerin arasında düzenleyeceği sözleşmelerin noter tarafından onaylanma işleminin gerçekleşmesi ile hukuki açıdan bir farkları bulunmamaktadır. İki durumu ayıran farklılık eşlerin aralarında yapacakları sözleşme maddelerinin eksik veya hukuka aykırı olabilmesi ve bunun noter tarafından onaylanmaması olabilmesidir. (Boşanmada Mal Paylaşımı Nasıl Olur?)

Mal Rejimleri Mal Ayrılığı Rejimi

2002 yılında yapılan düzenlemeye kadar ülkemizde geçerli olan mal rejimi mal ayrılığı rejimi olmaktaydı. 2002 yılında yapılan düzenleme ile mal ayrılığı rejimi yasal olarak kabul edilen mal rejimi olmaktan çıkartılmıştır. Bunun yerine edinilmiş mallara katılım rejimi yasal mal rejimi olarak getirilmiştir. Bu durum 2002 yılından önce yapılan evliliklerde farklı bir mal rejiminin seçildiğine dair bir belgenin ve sözleşmenin olmaması durumunda eşlerin mal rejiminin mal ayrılığı rejimi olduğunu göstermektedir. Yasalarda belirtilen farklı mal rejimleri ve bunlar arasında bir tercih yapılabileceği birçok insan tarafından bilinmemektedir.

Bu durumda en adil olan mal rejimi devlet tarafından esas alınmaktadır. Bu adaletin kurulması aksaklık yarattığı düşünülen mal ayrılığı rejimi değiştirilmiştir. Mal ayrılığı rejiminde en geçerli durum evlilik öncesinde ve süresinde edinilen malların paylaşımında kimin üstüne olduğuna bakılmaktaydı. Bu mal rejiminde bir malın paylaştırılması konusunda malın yasal sahibi o malın sahibi olmakta ve boşanma sonrasında da o malın tasarrufu kendisinde olmaktaydı. Ortak alınan mallarda ise eşlerin mala yaptıkları katkı oranında mallarda tasarruf hakkının olduğu belirtilmektedir. Bu durumda evlilik döneminde alınan bir evin veya arabanın iki eşin ortak katkıları ile alınması durumunda yapılan katkıların durumuna göre paylaştırılması mahkeme tarafından yapılmaktaydı.

Eşlerin bir malın alınmasında ortaya koydukları parasal değere göre mal üzerinde hak sahibi olmaktadır. Bu mal rejimi ilk bakışta ve incelemede oldukça adil bir paylaşıma neden oluyor şeklinde yorumlanabilmektedir. Bir mala yapılan katkı ile boşanma sonrasında o kadarlık bir hakka sahip olmak oldukça adildir. Ancak ülkemizin sosyal yapısı için bu durum pek geçerli olmamaktadır. Çalışan kadın sayısının az olması ve ev hanımlarının parasal katkı yerine emek katkısı yapmaları bu mal rejiminde adaletsizliklerin olmasını meydana getirmektedir. Bu durum nedeni ile 2002 yılında yapılan düzenleme ile mal ayrılığı rejimi yerine edinilmiş mallara katılma rejimi olarak değiştirilmiştir. Bu değişiklik ile mallara yapılan katkının maddi boyutlarının araştırılması yapılmamaktadır. Ancak eşler isterlerse mal ayrılığı rejimini tercih edebilmektedirler. (Boşanmada Mal Paylaşımı Nasıl Olur?)

Paylaşmalı Mal Ayrılığı Rejimi | Boşanmada Mal Paylaşımı Nasıl Olur?

Paylaşımlı mal ayrılı rejimi ülkemizdeki hukuk kurulları içerisinde var olan ve ülkemize özgü bir mal rejimi olmaktadır. Genel olarak mal ayrılığı rejimi ile aynı olmaktadır. Malların boşanma sonrasında paylaşımında kimin malı olduğu önemli olmaktadır. Malların paylaşımında mal sahibi olan malının tasarruf hakkına sahip olmaktadır. Mal ayrılığı ile aynı olan bu durum dışında paylaşım ifadesi bazı durumlarda geçerli olabilmektedir. Özellikle malın kime ait olduğunun tam olarak tespit edilmediği durumlar malın paylı mülkiyeti var olarak kabul edilmektedir. Ayrıca bir mal üzerinde hakkı olduğunu savunan ve iddia eden tarafında bunu kanıtlaması gerekmektedir. Böyle bir durumda da mal üzerinde paylı mülkiyet geçerli olacaktır. Paylaşımlı mal rejimi ile malların tasnifi sırasında paylı mülkiyet hakkının verildiği mallarda taraflar mal varlığının değerinin ödenmesini isteyebilmektedirler.

Malın paylı mülkiyeti olması durumunda üstün yarar sağlayan kişinin isteği ile malın tasfiyesinde ortaya çıkacak olan değerin mal üzerinde payı olan kişiye gerekli ödemenin yapılması ile malın tasarrufunu eline alabilmektedir. Bu durumda malın üzerinde belirli bir oranda tasarrufu bulunan tarafa malın çoğunluk payını elinde bulunduran taraf payının değerini ödeyerek malın tasarrufunu alabilmektedir. Bu durum bir malın çoğunluk payını elinde bulunduran kişinin malın tamamen satışının yapılması ve payların taraflara ödenmesinden farklı olarak malın elinde tutulması hakkını vermektedir.

Bu mal rejiminde bir malın alınması sırasında bir katkıda bulunan eşin bu katkı oranında bir paya sahip olması da talep edilebilmektedir. Ayrıca boşanma döneminde ortak alınan bir malın satışının yapılması ve bedelinin bir taraf tarafından alınması durumunun ortaya çıkması ile bu tarafında kötü niyetli olması nedeni ile bir tazminata hükmedebilmektedir. Bu durum ortak alınan bir evin boşanma döneminde satılması ve parasının bir eş tarafından alınması gibi durumlarda ortaya çıkabilmektedir. Böyle bir durumda satış işlemi ve bunun zamanı konusunda bir kanıt sunulduğu taktirde malı satan tarafın kötü niyetli olduğuna hükmedilerek bir tazminat ödemesi kararlaştırılabilmektedir. (Boşanmada Mal Paylaşımı Nasıl Olur?)

Mal Ortaklığı Rejimi | Boşanmada Mal Paylaşımı Nasıl Olur?

Bu mal rejiminde evlilik döneminde edinilen ve kazandırılan mallara ilişkin kişisel mallar ve ortak mallar ayrımı yapılmaktadır. Bu durumda tarafların kişisel malları olabileceği gibi ailenin ortak kullanımında olan ortak malları da olabilmektedir. Bu malların belirlenmesi taraflar tarafından yapılmaktadır. Evlenmeden önce var olan mallar dışında sonradan 3. kişiler tarafından kazandırılan mallarda da kişisel mal olarak tasnif yapılabilmektedir. 3. kişilerin kazandırdığı mallar miras ve farklı yollar ile olabilmektedir.

Bu durumda edinilen mallara ilişkin kişisel olan malların boşanma sonrasında taraflarda kalması ve ortak olan malların ile paylaşılması mümkün olabilmektedir. Bu durum tarafların yapacakları tercih ile belirtilmesi gereken durumlar olmaktadır. Her eşinde kendi kişisel mallarını ve ortak mallarını belirtmesi gerekmektedir.

Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi

2002 yılında Medeni Kanunda yapılan düzenlemeler ile edinilmiş mallara katılım rejimi herhangi bir başka mal rejimi seçilmediği durumlarda geçerli mal rejimi olmaktadır. Mal ayrılığı rejiminde özellikle ev hanımlarının yaşadığı adaletsizliğin önlenmesi amacı ile düzenlenen bu mal rejiminde evlilik süresinde edinilen tüm mallarda her iki tarafta hak iddia edebilmektedir. Bu mal rejiminde edinilen malların kimin üstüne olduğunun bir anlamı kalmamaktadır.

Alınan bir ev ve araba ile bankada bulunan mevduatlar gibi birikimlerde kimin üstüne olduğunun önemi olmadan iki tarafında hak iddia etmesine olanak sağlamaktadır. Bu mal rejiminde iki farklı mal türü bulunmaktadır. Bunlardan birisi Edinilmiş mallar, diğeri ise kişisel mallardır. Taraflar edinilmiş mallarda hak talep edebilirken kişisel mallar hak talep edemezler ve bu mallar sadece tasarrufu olan tarafın malı olarak kalmaktadır. (Boşanmada Mal Paylaşımı Nasıl Olur?)

Edinilmiş Mallar Nelerdir?

• Eşlerin çalışmaları ile elde ettikleri kazançlar ve gelirleri edinilmiş mal olmaktadır. Daha açık bir ifade ile çalışma ile alınacak maaşlar, primler ve buna benzer kazanımlar edinilmiş mal olmaktadır.
• Emekli olunması durumunda sosyal güvenlik kurumlarında alınacak olan emekli maaşları, emeklilik ikramiyesi ve malul maaşları da edinilmiş mallar olarak belirtilmiştir.
• Çalışma sırasında meydana bir durum ile çalışma kaybının yaşanması ile alınacak olan tazminatlarda edinilmiş mallar içerisinde yer almaktadır.
• Kişisel malların gelirleri de edinilmiş mallar olmaktadır. Miras ile alınan bir evin kira geliri gibi.
• Edinilmiş bir malın satışından elde edilecek tüm gelirde edinilmiş mal olarak değerlendirilmektedir. Alınan ev veya araba ile diğer farklı edinilmiş malların satışı ile elde edilecek gelirler.

Kişisel Mallar Nelerdir?

• Tarafların yalnız kişisel şekilde kullanabildikleri mallardır. Bunlar elbiseler, takılar ve diğer eşyalar olabilmektedir.
• Evlenmeden önce sahip olunan tüm mallar kişisel mal olmaktadır.
• Bir mirasın kalması sonucunda elde edilecek mal ve parada kişisel mal olmaktadır.
• Manevi tazminat davaları sonucunda elde edilecek alacaklarda kişisel mal olmaktadır.
• Diğer kişilerin elde ettikleri mal değerleri de kişisel mal olmaktadır.
• Karşılıksız bir kazanım ile eşe geçen mallarda kişisel mal olarak değerlendirilmektedir.

Anlaşmalı Boşanma Davası Nasıl Açılır başlıklı makalemizde Anlaşmalı Boşanma Davası Nasıl Açılır hakkında bilgiler verilmektedir. (Boşanmada Mal Paylaşımı Nasıl Olur?)

Makalede Boşanmada Mal Paylaşımı Nasıl Olur konusuna yer verilmiştir. Diğer bilgilendirici makaleler için Ankara Avukat ve Boşanma Avukatı ve danışma konularında sayfaları ziyaret edebilirsiniz.