Çekin Karşılıksız Çıkması Halinde Ne Yapılır sorusuna cevap arayacak olursak, çekin karşılıksız çek sayılabilmesi için aşağıdaki koşulların bir arada bulunması gerektiği ileri sürülmektedir.
Çek; TTK m.692’de yer alan unsurların tümünü bünyesinde bulundurmalıdır. Bu unsurları barındırmayan belge çek olarak nitelendirilemeyeceği için, bu belgenin bankaya ibraz edilmesi suretiyle “karşılıksızdır” işlemine tabi tutulması, karşılıksız çek fiilinin işlenmesine yol açmayacaktır.
TTK’da öngörülen ibraz süreleri içinde muhatap bankanın herhangi bir şubesine ibraz edilmiş olmalıdır.
İbraz anında çekle işleyen hesapta yeterli karşılık bulunmamalı ve çek bedeli bu nedenle ödenmemiş bulunmalıdır.
Çekin karşılığının kısmen veya tamamen bulunmadığı, muhatap bankanın herhangi bir şubesi tarafından ibraz tarihi ile birlikte çek üzerine yazılmalıdır.
Bu zorunluluk mülga 3167 sayılı kanunun 3.maddesinin üçüncü fıkrasında yer almaktaydı. Bu tür açık bir hükmün yeni Çek Kanunu’nda düzenlenmediğini görmekteyiz.
Yeni kanun, çeklerde bulunması gereken bir takım unsurlara yer vermiştir. İlk bakışta 5941 sayılı kanunun 1.maddesinin ikinci fıkrası gereğince, bu kanunda hüküm olmayan hallerde genel hükümler uygulanacağından bahisle, çekin unsurlarının 5941 sayılı kanuna göre belirleneceği ve bu kanunda öngörülen unsurları taşımayan çeklerin geçersiz olacağı ve unsur eksiği çeklerin kullanılması halinde karşılıksız çek fiilinin oluşmayacağı düşünülebilir.
Yeni Çek Kanunu’nun m.2/9 aynı olmasa bile “Türk Ticaret Kanunu’ndaki unsurlar taşıması kaydıyla, düzenlenen çekin bu maddedeki koşullara aykırı olması çekin geçerliliğini etkilemez.” demesiyle 3167 sayılı kanunun m.3/3 hükmüne benzer ifadeye yer verildiği görülmektedir. Görüleceği üzere yeni kanun açısından da karşılıksız çek fiilinin işlenebilmesi için TTK m.692 ve m.693’te gösterilen şartların çekte bulunması zorunluluğu aranmaktadır. Çekin Karşılıksız Çıkması Halinde Ne Yapılır?
Çekin Karşılıksız Çıkması Halinde Ne Yapılır? – Haklar
TTK m.810’a göre hamil şu hususlarda müracaat borçlularına başvurabilir;
- Hamil çekin ödenmemiş bedelini isteyebilir. Ancak poliçeden farklı olarak akdi faiz talebi hakkı yoktur.
- Hamil ibraz gününden itibaren işlemeye başlayacak temerrüt faizini talep edebilir. Zira TTK’da para borcu niteliğindeki çek bedelini zamanında tahsil edemeyen hamilin, bu alacağını ve uğradığı zararları karşılamak üzere müracaat borçlularına başvurması düzenlenmiştir.
- Hamil protestonun veya buna denk tespitin ve gönderilen ihbarnamelerin masrafları ile diğer masraflarını da talep edebilir.
- Hamil çek bedelinin binde 3’ünü aşmamak üzere, komisyon ücreti de isteyebilir. Hamil bu ücreti müracaat hakkının kullanılması zahmetine sokulduğu için talep etmektedir.
Ayrıca keşideci 810.madde dolayısıyla ödemek zorunda olduğu meblağın dışında ve ondan tamamen ayrı bir şekilde, çek meblağının ödenmemiş kalan kısmının %10’u oranında bir ödemede daha bulunmak zorundadır.
Hamilin bu talebi uygulamada “çek tazminatı” olarak isimlendirilmektedir ve bu meblağ sadece keşideciden talep edilebilir. Bu tazminatın talep edilebilmesi için çekin ödenmemiş olması yeterlidir.
Keşideci, bir cezai şart niteliği taşıyan bu tutarı, hamilin bir zararı olsun ya da olmasın ödemekle yükümlüdür. Çekin Karşılıksız Çıkması Halinde alacaklı icra müdürlüğüne, müracaat ederek ödenmeye çek için icra takibi başlatılır. Çekin Karşılıksız Çıkması Halinde Ne Yapılır?
Çek İcra Takibi ve Menfi Tespit Davası
6102 sayılı TTK’nın 780, 818/1-(s) madde ve bendi yollamasıyla aynı kanunun 680. madde hükmü uyarınca bir çekin kısmen doldurulmuş ya da sadece imzalanmış olması halinde,
Tedavüle çıkarılması mümkün ve geçerli olup, böyle bir çek için iptalini isteme hakkının sadece hamile ait olduğu, böyle bir iddiaya sahip keşidecinin, elinden rızası hilafına çıkan, bir başka anlatımla imzasını içeren ve fakat kaybettiği çekin bedelinin kendisinden istenmesi halinde borçlu olmadığının tespiti yönünde dava açma olanağına sahip bulunduğu, diğer taraftan daha keşide edilmemiş,
Çek vasfında olmayan tamamiyle boş çek yaprakları tedavüle konmuş sayılamayacağından, sahibi doğrulusunda zayi hasebiyle iptal davası açılamayacağı, ele geçirenlerce imzalanıp doldurulması ardından, çeke dayalı hak iddia edene başka menfi belirleme davası açılabilmektedir.
Çekin Karşılıksız Çıkması Halinde Ne Napılır makale hakkında geniş bilgi için Ankara avukat sayfasını ziyaret edebilirsiniz. Çekin Karşılıksız Çıkması Halinde Ne Yapılır?
Çekin Karşılıksız Çıkması Halinde Ne Yapılır? Sıkça Sorulan Sorular
ÇEKLE İLGİLİ KARŞILIKSIZDIR İŞLEMİ YAPILMASINA SEBEBİYET VERME SUÇU – İCRA CEZA MAHKEMELERİNDE YARGILAMALARIN DURUŞMALI OLARAK YAPILMASININ VE DURUŞMANIN DEVAMI İLE ŞİKAYET HAKKININ SÜRDÜRÜLEBİLMESİ BAKIMINDAN MÜŞTEKİ VEYA VEKİLİNİN DURUŞMAYA KATILIMININ ZORUNLU OLDUĞU – DURUŞMADA KANUNEN MUTLAKA HAZIR BULUNMASI GEREKEN KİŞİLERİN YOKLUĞUNDA DURUŞMA YAPILMASININ HUKUKA KESİN AYKIRILIK HALİ OLARAK DÜZENLENDİĞİ ÖZET: 5941 sayılı Kanunun 5/1 maddesi uyarınca çekle ilgili karşılıksızdır işlemi yapılmasına sebebiyet verme suçuna ilişkin yargılama görevi bulunan icra ceza mahkemelerinin yargılama usulünü düzenleyen 2004 sayılı Kanunun 349. maddesinde, şikayet dilekçesini veya dava beyanını alan icra mahkemesinin duruşma için hemen bir gün tayin edeceğinin ve yapılacak müteakip işlemlerin düzenlendiği,
Aynı Kanunun 350. maddesinde de duruşma usulüne ve tutanağına ilişkin düzenleme yapıldığı; bu düzenlemelere göre: icra ceza mahkemelerinde yargılamaların duruşmalı olarak yapılmasının ve duruşmanın devamı ile şikayet hakkının sürdürülebilmesi bakımından müşteki veya vekilinin duruşmaya katılımının zorunlu olduğu;
CMK’nun 289/1-e maddesine göre de, duruşmada kanunen mutlaka hazır bulunması gereken kişilerin yokluğunda duruşma yapılmasının hukuka kesin aykırılık hali olarak düzenlendiği cihetle, ilk derece Mahkemesince duruşma yapılmasına ilişkin yasal zorunluluğa rağmen duruşma açılmaksızın dosya üzerinden karar verilmesi suretiyle,
Duruşma zorunluluğuna ilişkin emredici Kanun hükmüne aykırı davranılması yanında, duruşma yapılmamasından mütevellit olarak, duruşmada kanunen mutlaka hazır bulunması gereken müştekinin veya vekilinin duruşmaya katılımını zorunlu kılan yasa hükmüne de aykırı olarak dosya üzerinden karar verilmesinden dolayı hükmün bozulmasına karar verilmiştir
AVUKATA İLK SORUYU SİZ SORMAK İSTER MİSİNİZ?