İş Kanunu Kıdem Tazminatı

İş Kanunu Kıdem Tazminatı Nedir nasıl alınır? İş kanunu’nda düzenlenen kıdem tazminatı, iş akdinin haksız yere feshedilmesi sonrasında ya da işçinin emekli olmak için gereken şartları yerine getirmesi sonrasında alınır. Her iki durumda da kıdem tazminatı zaman aşımı süresi 10 yıldan 5 yıla düşürülmüştür. İş Kanunu kıdem tazminatı almak için gereken emredici kurallar;

• İşçinin tazminat talep edeceği işyerinde 1 yıl kıdeminin olması,
• İşçinin iş akdinin süresiz olması

Şeklinde ele alınır.

İş Akdinin Haksız Feshi Nedir?

İşçi, işveren tarafından haksız sebeplerden dolayı işten çıkarılmışsa, İş Kanunu’nda düzenlenmiş çeşitli hakları bulunur. Bunlar;

• Kıdem tazminatı,
• İhbar tazminatı,
• İşe iade davası

Şeklindedir. İş akdinin haksız feshi olarak tanımlanabilecek durumlar şunlardır;

• Genel hükümlere göre fesih;

İşçinin temel hak hürriyetlerinin ihlal edilmesi durumu ile işten çıkarılmasıdır.

• Usulsüz fesih;

Herhangi makul bir sebep gösterilmesine rağmen, iş akdinin feshi esnasında ihbar süresine uyulmamış olması durumudur. İşçi bu noktada da kıdem tazmşnatı alabilecektir.

• Kötü niyetli fesih;

İşçinin herhangi bir sebep göstermeden kimi zaman işçileri işten çıkarma hakkı saklıdır. Ancak bu hakkın kullanılması için yine belli şartlar aranır. Bu hakkın işveren tarafından kötüye kullanılması durumuna kötü niyetli fesih adı verilir.

Kıdem Tazminatı Başvurusu Nasıl Yapılır?

Kıdem tazminatı başvuru, SGK’ya dilekçe ile başvuru yapılması sonrasında alınacaktır. Başvuru yapıldıktan sonra, SGK kıdem tazminatı belgesi verir. Bu belge ile, işverene başvuran kişi, kıdem tazmşnatını alabilecektir. Tazminat verme durumunu seçme hakkı, SGK’nın belge vermesiyle yoktur.

Kıdem Tazminatı Hangi Sıklıklarla Alınır?

Kıdem tazminatı alabilmek için, kişilere belirtilmiş yasal bir miktar yoktur. Bu konu ile ilgili herhangi bir tanım yapılmamıştır. Kişi, kıdem tazminatı aldıktan sonra, başka bir işe girer ve bu işte de 1 yıl kıdem sahibi olursa, tekrar SGK’ya başvurarak kıdem tazminatı alma hakkı kazanabilir.

Kıdem Tazminatı Şartları Nelerdir? İş Kanunu Kıdem Tazminatı

Kıdem tazminatı alabilmek için kişilerin emeklilik şartlarını yerine getirmesi gerekir. Kıdem tazminatı şartları;

• 3600 gün boyunca primleri ödemiş olmak,
• 15 yıl sigortalı olma süresini tamamlamış olmak,
• 1 yıl kıdemli olmak

Şeklinde açıklanır. İş Kanunu Kıdem Tazminatı, İşveren işçiyi her zaman haklı nedenlere dayanarak işten çıkarmaz. Hatta işçi çoğu zaman işverenin gazabına uğrar ve bu nedenle mağdur olur. Kanun koyucu İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku kapsamında koruma altına almaya çalıştığı işçinin menfaatine ilişkin hükümler oluşturmaya gayret etmiştir. İşçinin korunması için meydana getirdiği durumlardan biri de kıdem tazminatıdır.

Kıdem Tazminatı Nedir? İş Kanunu Kıdem Tazminatı

Kıdem tazminatı, işverenin işçiyi haklı sebeplere dayanmadan, hukuka aykırı olarak işten çıkarması nedeni ile veya işçinin hukuka aykırılık teşkil etmeyecek nedenlerden birine dayanarak işten çıkması nedeni ile 4857 sayılı İş Kanunundaki ilgili madde gereğince işverenin işçiye ödemek zorunda olduğu tazminat bedelidir. Kanun koyucu kıdem tazminatı ile işçinin bir andaki ekonomik durumunun değişmemesi ve bir süre aynı şekilde yoksulluğa düşmeden hayatına devam etmesi ve yeniden düzen kurması amacı ile bu tazminatın ödenmesini gerekli görmüştür.

Kıdem Tazminatı Şartları Nelerdir? - İş Kanunu Kıdem Tazminatı

4857 sayılı İş Kanundaki ilgili madde de kıdem tazminatı için gerekli şartları şu şekilde izah edilmiştir:

• İşçi kendi isteği ile işten çıkmamış olmalı veyahut vefat etmemiş olmalı
• İşveren işçiyi işten çıkarırken ahlak ve iyi niyet kuralları kapsamında haklı bir nedene dayanmamalı. Örneğin Yargıtay giden bir davada işçi iş yerindeki bayanlara taciz etmesi nedeni ile işveren tarafından işten çıkartılmıştır. Burada işverenin ahlak kurallarına dayanarak işten çıkardığını görürüz. Bu her somut olayda ayrıca değerlendirilmesi gereken bir şattır.
• İşçinin kendi isteği ile işten çıkması durumunda hukuka dayanan haklı nedenlerinin olması. Örneğin erkekler için askerlik nedeni ile işten çıkma; bayanlar için ise evlenme nedeni ile işten çıkma kanun koyucunun kıdem tazminatı almasına engel teşkil etmeyeceğini kanun hükmünde bildirdiği hususlardır.
• İşçi aynı işverene bağlı olarak farklı iş yerlerinde veya aynı işyerinde en az 1 yıl çalışmış olmalıdır.

Kıdem Tazminatının Amacı Nedir?

Kanun koyucu İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku kapsamında güçlü olan işverene karşı daha güçsüz olan işçinin korunması gerektiğini düşünmüştür. Kıdem tazminatı da haksız bir şekilde işverenin işçiyi işten çıkarması sonucu işçinin bir süre ekonomik anlamda kendisini idare edebilmesini, alışıyormuşçasına bütçesinin zorlanmaması için işverenin işçiye tazminat ödemesini zorunlu kılarak işçiyi korumayı amaçlamıştır. Kanun koyucu işinin ölmesi sonucunda kıdem tazminatının işçinin yasal mirasçılarına geçmesini öngörerek işçinin hayatındaki diğer bireyleri de korumayı amaçlamıştır. Kıdem tazminatı hakkında şunu da ifade edebiliriz: kıdem tazminatı her sene yeniden düzenlenmekte olup kanun koyucu ülkenin ekonomik durumuna ve kalkınma seviyesi gibi etkenlere bakarak kıdem tazminatı üzerinde değişiklikler yapabilmektedir. Makalemizde İş Kanunu Kıdem Tazminatı konusu yer almıştır. Diğer bilgilendirici makaleler için Ankara Avukat ve İş Hukuku Avukatı sayfalarını ziyaret edebilirsiniz.