İşçi hakları mesailer, fazladan maaşlar, tazminatlar derken oldukça karmaşık bir hal alabilmektedir. Bu hakların tümü İş Kanunu tarafından düzenlenmektedir.

İşçiler genellikle işten çıkarıldıkları zaman ya da kendi istekleri ile işi bıraktıkları zaman, yasa gereği sahip oldukları hakları elde edememektedirler.

Bu durumda işten çıkarılan işçinin hakları hakkında bilgi sahibi olmak ve mahkemeler aracılığı ile kişilerin haklarını araması önem taşımaktadır.

İşçinin Sahip Olduğu Temel Haklar Nelerdir?

İşçi, hizmet sözleşmesi çerçevesinde hizmet veren, belirli bir ücret alan kişiye denmektedir. İşçilerin kanun önünde çeşitli hakları ve bu haklarla beraber sorumluluklar vardır. Maaş bu haklar arasında en temel olanıdır. İşçiler maaşlarını tam ve zamanında almak zorundadır.

Herhangi bir terslik olması halinde işçiler dava açabilir. Diğer hak ise, sosyal sigorta hakkıdır. İşçi çalışmaya başladığı günden itibaren sigortalı olmak zorundadır. İşçilerin sigorta pirimlerinin ödenmemesi kanuna aykırı bir durumdur.

Askerlik ve Kadın İşçiler için Evlilik Kıdem Tazminatı Almak için Geçerli Sebepler Arasında Yer Alır.

Kıdem tazminatı işçilerin keyfi sebebe dayanılarak çıkarılması halinde almaları gereken paraya verilen isimdir. İşçi eğer, iş yerinde hakaret, küfür ve haksızlığa uğruyorsa, haklı nedenler ile işi bırakmak isteyebilir.

Bu durumlarda da işçinin kıdem tazminatı alma hakkı doğar. Askerlik ve kadın işçiler için evlilik, kıdem tazminatı almak için geçerli sebepler arasında yer alır. İşten çıkarılan işçinin hakları ne zaman ödenir sorusunun net bir cevabı yoktur.

Sorunun cevabı söz konusu hak ya da hakların ne olduğu, maddi olarak meblağnın büyüklüğü ve benzeri unsurlara göre değişiklik gösterir.

İhbar Tazminatı Hakkı İşten Ayrılma ya da İş Süresine Bağlanmıştır.

İşten çıkarılan işçinin hakları hesaplama yaparken ihbar tazminatları da göz önünde bulundurulmalıdır. Bu hak, işçinin işi bırakmadan, işçinin de işçiyi bırakmadan önce birbirine haber verme sorumluluğundan doğar.

Bu haber verilmediği zaman karşı taraf zarara uğratılmış sayılacağından ihbar tazminatı alma hakkı doğmuş olur. Bu hak işin yapılma süresi ve işten ayrılma süresi ile yakından ilgilidir.

İşten Çıkarılınca İşçi Hangi Haklara Sahip Olur?

İşten Çıkarılan İşçinin Hakları, İş yerlerinin üretim ve hizmet alanında yaptıkları çalışmalar sonucunda verim oranları ile ilgili olarak beklenmedik düşüşlerin yaşanması halinde işverenler doğrudan sorunları işçi çıkartarak çözmeye çalışmaktadır.

Bu iş yerlerinin hayatta kalabilmesi ve tekrar çalışmalarına devam edebilmesi açısından olumlu sonuçlar doğuran bir gerekçe gibi gösterilebilecekken işçilerin işten çıkartılmalarının ardından uğradıkları zarar sebebiyle de oldukça olumsuz sonuçlar doğuran bir durum olmaktadır.

İş Kanunu ile sadece iş yerlerinde bulunan faaliyetlerde görevli işveren ve işçilerin arasındaki ilişkilerin düzenlenmesi değil aynı zamanda işçinin lehine sonuçlar doğuran kuralların belirlenmesi de sağlanmıştır.

Bu sayede işten çıkarılan bir işçi kendi haklarına sahip çıkmak adına işten çıkarıldıktan sonra mutlaka hukuki açından yapılması gerekenleri yapmalıdır.

İşten Çıkarılan İşçinin İşsizlik Maaşı Hakları

İşçilerin zaman zaman kendi talepleri doğrultusunda işten çıkmalarını istemeleri karşılık bulurken aynı zamanda kendileri istememesine rağmen işten çıkarılmaları da mümkün olmaktadır.

Bu kişiler kanunda belirtilmiş olan şartları sağladıkları takdirde işsizlik maaşlarını da alabilmektedirler. İşsizlik maaşlarının belirlenmesinde farklı nitelikler dikkate alınarak kişilerin asgari ücretlerin yarısından asgari ücret bedeline kadar geniş bir skalada ücret alması mümkün olabiliyor.

İşten Çıkarılan İşçinin İşe İade Davası Hakları

İşten çıkarılan işçi özellikle bu durum beklenmedik bir zamanda daha önce uyarı yapılmadığı takdirde gerçekleşmişse maddi açıdan büyük bir zorluk çekecektir. Herhangi bir şekilde iş arama fırsatı bulmamış olan işçinin bir anda işsiz kalması onu sadece işten çıkarılmanın dışında ekonomik açıdan çok daha zorlayan bir sürece itecektir.

Bu sebeple işten çıkarılan kişiler tekrar işe dönmelerinin sağlanması adına hukuki yollara başvurmalıdırlar. Bu noktada kanunda belirtilmiş olan şartların yerine gelmiş olması gerekmektedir.

İşe iade davalarının açılabilmesi için işçilerin mutlaka altı ay ya da daha fazla süreyle aynı iş yerine çalışıyor olması gerekiyor. Ancak sadece işçinin sağlaması gereken koşulların dışında iş yerlerinin de bazı niteliklere sahip olması gerekmektedir.

Bu konuda kanunda iş yerinde 30 kişi veya daha fazla kişinin çalıştırılmış olması zorunluluğu bulunmaktadır. Ayrıca kişilerin işe iadelerinin sağlanması adına zamanaşımı sürelerine uygun şekilde hareket ederek davalarını açması da gerekiyor.

Bu konuda belirlenmiş olan kritik süre 30 gün olarak belirlenmiştir. İşe iade davalarının açılmasına giden süreçte ise kişilerin öncelikle bir noter aracılığı ile avukat yardımıyla hazırlanmış olan bir ihtarnameyi hazırlaması gerekiyor. İşveren tarafından bu ihtarnameye cevap gelmediği takdirde kişinin dava açması mümkün olmaktadır.

Sigortasız Çalışan İşçinin Hizmet Tespit Davası Hakları

Pek çok işçi hali hazırda çalışmakta olduğu işyerinde sigortalı olarak çalışmasına rağmen ne kadar sigortalılık prim gün sayısına sahip olduğu konusunda bilgisiz oluyor. Bu noktada birçok işveren tarafından başka hesaplar gözetilerek işçilerin işten çıkarılıp tekrar giriş yapıldığının gösterilmesi gibi durumlar da söz konusu olmaktadır.

İşten çıkarılmasının ardından bu tür bir sorunla karşılaşmış olan kişilerin öncelikle eksik bırakılan prim ödemeleri ile ilgili olarak gerekli düzeltmelerin yapılması adına hizmet tespit davası açması gerekiyor.

Bu sayede sadece gün sayısı olarak sigortalılık süresinin doğru bir şekilde düzeltilmesi değil aynı zamanda eksik yapılan sigorta primi ödemelerinin de karşılanması sağlanmaktadır.

İşten Çıkarılan İşçinin Kıdem Tazminatı Hakları

İşten çıkarılan işçiler arasında en fazla bilinen hakların başında kıdem tazminatının alınabileceğine ilişkin hak gelmektedir. Bu konuda gerekli şartlar ise aynı işveren ya da o işverene bağlı alt işverenler bünyesinde bir yıldan daha fazla sürelerle çalışmak yeterli oluyor.

Kıdem tazminatı alacak olan kişilerin aylık ücretlerinin çalıştıkları yıla karşılık gelen ay miktarı kadar hesaplanarak kişilere verilmesi sağlanmaktadır.

İşten Çıkarılan İşçinin İhbar Tazminat Hakları

İşten çıkarılmaların yasal olarak doğru bir şekilde yapılması için işverenin belirli bir süre öncesinde işçiye bunu bildirmesi gerekmektedir.

Bu bildirimler 2 ile 8 haftalık süreler içinde yapılmadığı takdirde İş Kanunu’na göre kişinin ihbar tazminatı alma hakkı bulunuyor.

İşten Çıkarılan İşçinin Ücret Alacağı Hakları

İşten çıkarılmadan önce işverenden alacağı olan kişilerin bu süreçteki alacaklarını tahsil etmesi mümkün oluyor. Bu gerekçeyle hakkını almak isteyen kişilerin ücret tazmin davası açması gerekmektedir.

Aynı şekilde yıllık izinler ve genel tatil sürelerinde çalışma faaliyeti içinde olunduğu durumlarda da kişilerin ücret tazmin davalarını açarak haklarını almaları mümkün olmaktadır.

Makalemizde İşten Çıkarılan İşçinin Hakları konusu yer almıştır. Diğer bilgilendirici makaleler için Ankara Avukat ve İş Hukuku Avukatı sayfalarını ziyaret edebilirsiniz.