Kamulaştırma davaları, Bir şahsa ait olan bir taşınmazın kamu yararı gözetilerek devletin yetkili organları tarafından satın alınması işlemi kamulaştırma olarak tanımlanabilir.

Hukuki açıdan ortaya çıkan kamulaştırma davaları, özellikle büyük yerleşim merkezlerinde sıklıkla ortaya çıkan dava türleri arasında yer almaktadır. Kamulaştırma davaları hakkında detaylı bilgilere geçmeden önce kamulaştırma kavramın tanımına bakmak gerekmektedir. Kamulaştırma; bir kişinin kendine ait olan taşınmazların, kamu hizmeti kapsamında değerlendirilmesi adına devlet tarafından belirlenen yetkililerce satın alınması durumuna denmektedir.

Ülkemizde en çok bayındırlık faaliyetleriyle gündeme gelen kamulaştırma hizmetleri, çoğu zaman hukuki anlaşmazlık doğurarak kamulaştırma davalarına sebebiyet vermektedir. Bu yazımızda kamulaştırma davaları hakkında birçok faydalı bilgiye ulaşabilirsiniz.

Kamulaştırma Davaları Türleri Nelerdir?

Devlet tarafından, bir vatandaşa ait olan taşınmazın kamulaştırılma sürecinde ortaya çıkan hukuki anlaşmazlıklar birbirinden farklı türde kamulaştırma davalarına sebep olmaktadır. En sık görülen kamulaştırma dava türleri şunlardır:

• Kamulaştırma Bedelinin Tespiti ve Tescili Davası
• Kamulaştırmasız El Atma Davası

Kamulaştırma bedelinin tespiti ve tescili davası, daha çok acele kamulaştırma olarak bilinen kamulaştırma yöntemi sırasında ortaya çıkan hukuki anlaşmazlıklar neticesinde oluşmaktadır. Bu dava türünde idari yetkili konumundaki kamu kuruluşunun, kamulaştırma işlemleri yapılmak istenen taşınmaz mülkü satın alma yoluyla elde edememesiyle ilgilidir. Söz konusu kamulaştırma bedelinin tespiti ve tescili davasıyla kamulaştırılması istenen taşınmaz mülkün sahibine uygun bir kamulaştırma bedeli ödenmektedir. Taşınmaz mülkün sahibi kamulaştırma işlemleri için yapılan bu bedel ödemesini hukuka aykırı bulduğu takdirde “Kamulaştırma İşleminin İptali Davası” açabilme imkânına sahiptir.

Kamulaştırma Davaları Ne Kadar Sürer?

Kamulaştırma davaları konusunda vatandaşların en merak ettiği konular arasında kamulaştırma davaları ne kadar sürer sorusu gelmektedir. Kamulaştırma davalarında davanın seyrini etkileyen birçok faktör ortaya çıkabilmektedir.

Nitekim dava sürecinde sonradan ortaya çıkan söz konusu faktörler davanın normal seyrinden daha uzun sürmesine neden olmaktadır. Fakat bu tür davalarda genel olarak ortalama 1 sene içerisinde kamulaştırma davasının sonuçlanması beklenmektedir.

Kamulaştırma Davalarında Vekâlet Ücreti

Kamulaştırma davalarında birçok kişi vekalet vererek hukuki işlemleri avukatlarına devretmektedir. Söz konusu davalarda vekalet ücreti miktarı, vekalet verilen avukata ve davanın boyutuna göre yapılması gereken işlemlere göre değişiklik göstermektedir. Öte yandan vekalet alan avukat da kendi tecrübesi doğrultusunda kamulaştırma davaları ücretini belirleyebilmektedir.

Kamulaştırma Davaları

Kamuya ait bir malın özel şirketlere veya kişilere satılması işlemi olan özelleştirme sürecinin tersi bir hukuki işlemdir. Yasalarla tanımlanan yetkiler çerçevesinde kamu yararı olan her taşınmaz için kamulaştırma kararı alınabilir.

Örneğin, Kara Yolları Genel Müdürlüğü tarafından inşa edilecek bir yol projesinin sınırları üzerinde bulunan özel mülk için kamulaştırma kararı alınarak, belirlenecek olan ücret mülk sahibine ödenerek arazi, tarla, konut, iş yeri vb. taşınmazlar kamunun mülküne geçirilebilir.

Kamulaştırma Davaları

Araziler üzerinde apartman, konut ya da başka yapının bulunması kamulaştırma kararı alınmasına engel olmamakla beraber bu gibi durumlarda sadece mülkün toplam değeri (arazi ve üzerindeki yapının değerleri) oranında ödenecek olan paranın tutarı değişebilir.

Kamulaştırma süreçlerinde ilgili kamu kuruluşunun, kamulaştırma davası açılması gerekirken, kamulaştırılan bir taşınmazın sahibi tarafından kamulaştırma iptali davaları, kamulaştırılan taşınmazın değerinin belirlenmesi davaları da söz konusu olabilir.

Kamulaştırma kararı, devlet kurumları ya da ilgili kamu kurumlarındaki yetkili kişiler tarafından alınabilir. Örneğin, belediyeler, Milli Eğitim Bakanlığı, Emniyet Genel Müdürlüğü gibi kamu kurumlarının kanunlar tarafından belirlenmiş kamulaştırma yetkileri bulunmaktadır.

Kamulaştırma süreci nasıl işler?

Yetkili kurum tarafından kamu yararı gözetilen taşınmaz için kamulaştırma kararı çıkarılır ve ilgili onay makamınca onaylanarak taşınmazın bulunduğu tapu müdürlüğü tarafından söz konusu taşınmaz üzerine kamulaştırma şerhi konur.

Taşınmazın değerinin belirlenmesi için görevlendirilen kıymet takdir komisyonu bir bedel belirler ve mülk sahibi ile kurulan uzlaşma komisyonu arasında pazarlık süreci başlatılır. Bu sürecin sonunda anlaşma sağlanırsa kamulaştırma davası açılmadan satın alma usulü ile süreç tamamlanmış olur. Eğer malik, taşınmaz bedeli ya da herhangi bir nedenle anlaşmaya yanaşmazsa kamulaştırma davası açılır.

Kamulaştırma davalarında bedeli bilirkişi belirler

Yetkili olan asliye mahkemelerinde açılan kamulaştırma davaları, esasında kamulaştırma bedelinin tespiti ve tescil davasıdır.

Dava neticesinde malike kamulaştırılan mülk için ödenecek ücreti görevlendirilen bilirkişi tarafından belirlenir. Belirlenen bedel üzerinde düzeltme, yeniden belirlenmesi gibi süreçler için de ayrı ayrı davalar açılabilir.

Makalemizde Kamulaştırma Davaları konusu yer almıştır. Diğer bilgilendirici makaleler için Ankara Avukat ve Kamulaştırma zamanaşım sayfalarını ziyaret edebilirsiniz.