Velayetin değiştirilmesi davası, velayetin değiştirilmesi sebeplerinin olması halinde çocuğun velayeti elinde olmayan anne veya baba tarafında dava açma esnasında merak edilen konular hakkında yaptığı araştırma konusudur.

Çocuğun velayetini alan anne ya da baba bu hakkını kötüye kullandığında ya da çocuktan bir çıkar elde etmeye başladığında, velayetin değiştirilmesi gündeme gelebilir. Değişen şartlar ve durumlar hakimin verdiği karar sonucunda velayetin değişikliğini gerektirebilir.

Velayete sahip olmayan eş, eğer velayete sahip olan anne ya da babanın, velayet hakkını gerektiği gibi kullanmadığına ve değişen durumlara karşı bir tutum yakaladığında, velayetin kendine verilmesi için talepte bulunabilir.

Boşanma esnasında çocuk hakkında verilen kararlar, yaşam koşullarımızın değişebileceği için çocukların velayeti hususunda verilen mahkeme kararları yetersiz ya da velayetin suistimal edildiği durumlar ortaya çıkabilir.

Velayet kararının güncellenmesi veya gerekli şartların oluşması durumunda, özellikle çocukların menfaatine zarar verecek durumlar tespit edildiğinde velayetin kendisinde olmayan eşlerin velayetin değiştirilmesi için aile mahkemelerine dava açma hakları vardır.

4721 sayılı Türk Medeni Kanununun konuya ilişkin 183, 349 ve 351. maddeleri uyarınca değişen durum ve koşullara göre aile hakimi tarafından her zaman velayet düzenlemesi yapılabilir.

Velayet düzenlemesi yapılırken göz önünde tutulması gereken temel ilke çocuğun üstün yararıdır.

Çocuğun üstün yararı belirlenirken, idrak çağındaki çocukların beyanları, yaşı, ihtiyaçları, anne ve babanın sosyal konumları ve çocuk yetiştirme konusundaki bilinçleri hep birlikte değerlendirilmelidir.

Velayetin Değiştirilmesi Nedenleri Nelerdir?

Çocukların velayetinin değiştirilmesi için hangi durumların oluşması gerektiği Türk Medeni Kanununda açıklanmıştır.

TMK’nin 183. maddesinde velayetin değiştirilmesini sağlayacak durumlar tanımlanmış olup, anne ya da babanın başka bir kişi ile evlenmesi, şehir değiştirmesi ya da velayet hakkına sahip olan kişinin hayatını kaybetmesi velayetin değiştirilmesi için başlıca ana konular belirlenmiştir. Saydığımız bu hususların tamamında çocukların menfaatleri düşünülerek, velayetin değiştirilmesi kararı verilebilir.

Velayetin Değiştirilmesi Davası

Velayeti üzerinde olmayan çocuklarının menfaatlerinin zedelendiğini düşünen, karşı tarafın olması gerektiği gibi çocuklarına velayet edemediğini iddia eden anne ya da babalar, velayetin değiştirilmesi davası açabilmek için aile mahkemesine başvurmaları gerekir.

Velayetin Değiştirilmesi Davası Nasıl Açılır?

Türk Medeni Kanun 183. Maddede geçen hüküm şu şekildedir, “Anne yahut baba başkasıyla evlenirse, başka bir yere göç ederse ya da ölürse, hakim resmi sonuçlar çıkararak anne ya da babadan aldığı istekler doğrultusunda önlem alabilir.”

Bu maddede yer alan sebepler açıktır. Bu madde göz önünde bulundurulduğunda, aşağıda yer alan şartların yerine gelmesi gerekir.

Boşanan ebeveynlerden birini başka biriyle evlenmesi, Velayeti üzerinde taşıyan anne ya da babanın başka bir yere göç etmesi.

Anne ya da babanın ölmesi, Anne ya da babanın herhangi bir sebepten hapse girmesi ya da alkol gibi kötü alışkanlık bağımlısı olması ve tedavi görmesi ve bazı diğer sebepler sonucunda velayetin değişikliği mümkün hale gelmektedir.

Bu davayı açmak için belirlenen herhangi bir süre mevcut değildir. Ancak velayete sahip olan taraf olmayan tarafın menfaat uğruna çocuğun haklarını ihlal ettiğini kanıtlarsa Velayetin Değiştirilmesi Davası açabilir.

Boşanma ve ayrılma eyleminden sonra düzenlenmekte olan velayet durumlarında velayetin değiştirilmesi tamamen buna bağlıdır.

Velayetin Değiştirilmesi Dava Dilekçesi

Aile mahkemesine taraf, velayetin değiştirilmesi davası açabilmesi için tüm hukuki süreçlerde olduğu gibi dava dilekçesi hazırlamalıdır.

Hazırlanan dava dilekçesi aracılığıyla, velayetin değiştirilmesi için oluşan ve kanunlarca belirtilmiş durumların açıklanması, iddialar ve deliller mahkemeye iletilmelidir.

Dilekçede davacı olarak velayetin sahibi anne ya da baba, davalı olarak da velayetin değiştirilmesini talep eden anne ya da babanın isimleri, kimlik numaraları, iletişim bilgileri ve varsa vekil isimleri ve bilgileri bulunmalıdır.

Ayrıca dava dilekçesine ek olarak, boşanma davası sonrası verilen karar metinlerinin de eklenmesinde fayda vardır.

Velayetin Değiştirilmesi Davasında Tedbir Kararı

Velayetin değiştirilmesi davasında, gecikmesinde sakınca olması yada olağan durumlar halinde velayetin değiştirilmesi davası açılırken hazırlanan dava dilekçesine tedbir istenebilir.

Aile hakiminin bu duruma dikkat etmesi ve tedbiren, velayeti geçici olarak vermesi için, gecikmesindeki sakıncalı haller belirtilir. Dava dilekçesinin üzerine de “Tedbir Talepli” ibaresi düşülmelidir.

Velayetin Değiştirilmesi Davası Kime Açılır?

Velayetin değiştirilmesi davalarında, boşanma kararıyla birlikte çocuğun velayetine hükmedilen anne ya da baba davalı olarak belirtilir.

Yani velayet değiştirme davasında dava açılan taraf velayet hakkının sahibi olan taraftır.

Velayetin Değiştirilmesi Davası Ne Kadar Sürer?

Velayet davalarının süresine ilişkin kanunlarca belirlenmiş bir sınırdan bahsedilemez. Tüm hukuki davalarda olduğu gibi mahkemelerin yoğunluğu süreleri etkilemektedir.

Ayrıca dava süresince iddiaların ispatlanması için delillerin toplanması ve mahkemeye sunulması, varsa tanıkların belirlenmesi ve dinlenmesi gibi gelişmeler davanın süresini doğrudan etkileyecektir.

Velayetin değiştirilmesi davası 2019 yılında davalarda yargıda hedef süresine göre Velayet davalarının 90 gün içerisinde sonuçlandırılması hedeflenmektedir. Bu hedef süreyi tebligatın yapılamaması, bilirkişi raporlarının zamanında gelmemesi dava süresini etkileyen hususlar olarak ortaya çıkacaktır.

Velayet davalarında dava şartları, dava dilekçesinin hazırlanması, dava sürecinin takibi velayet avukatı ve danışmanlığı ile sürdürülmesi davanın olumlu yürütülmesi ve dava süresini kısaltan fayda olarak karşımıza çıkmaktadır.

Velayetin Değiştirilmesi Davası Nerede Açılır?

Velayetin değiştirilmesi davası görevli mahkeme Aile mahkemesidir. Aile mahkemesinin olmadığı yerleşim yerlerinde Asliye Hukuk Mahkemesi Aile mahkemesi vasfı ile davayı sonuca bağlar.

Velayetin değiştirilmesi davası, çocuğun ikamet ettiği yer mahkemesinde açılır.

Velayetin Değiştirilmesi Davası Açma Süresi Nedir?

Velayet değişikliği davası için tam belirlenen bir zaman yoktur. Çocuğun velayetini diğer ebeveynden almak isteyen ebeveyn, boşanma davası sonuçlandıktan sonra dilediği zaman velayetin değiştirilmesi davasını açabilir.

Ancak bilinmesi gereken önemli bir husus vardır. Bu husus ise çocuğun her zaman geleceğinin düşünülmesi ve iyi şartlar altında yetiştirilecek olmasıdır. Velayeti almak isteyen taraf bunu yapabileceğini kanıtlamak zorundadır.

Velayetin Kötüye Kullanılması Sebebiyle Velayetin Değiştirilmesi Davası

Her boşanma davası sonucunda bir tarafa velayet verilir ve burada gözetilen ilk şey çocuğun yararıdır. Bu nedenle velayetin verilmesi için, öncelikle çocuğun hangi anne ya da babada daha iyi şartlar altında büyüyeceği ve bakılacağı göz önünde bulundurulur.

Velayetin verildiği taraf eğer bu velayet hakkını kötüye kullanması durumunda bu kullanım sonucunda velayet değişikliği davası açılabilir ve diğer taraf bu değişikliği arz edebilir.

Bu hususta Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Sözleşmesi gereğince her zaman velayet değişikliği, kötü kullanım sonucunda talep edilebilen bir durumdur.

Anlaşmalı Boşanma Sonrası Velayetin Değiştirilmesi Davası

Eşler anlaşmalı bir şekilde boşanıyorlar ise, tüm konular üzerinde uzlaşma sağlamaları gerekiyor. Uzlaşılması gereken bir konu da hiç şüphesiz velayet konusudur.

Çocuğun velayetini almak isteyen ebeveynlerin ikisi de aynı talepte bulunurlar. Ancak hakimin vereceği karar elbette çocuğun hangi tarafta daha iyi olanaklar altında yaşayacağına dairdir. Hakim bu duruma tamamen çocuğun menfaatini ele alarak karar vermektedir.

Bu sebepten ötürü, eşler arasında anlaşmalı bir şekilde boşanma davası açılıyorsa ve sonuçlanıyorsa, bazen tam tersi durumlar meydana gelebilir.

Bu tamamen hakimin vereceği karara bağlıdır ve bazen olanakları iyi olmasına rağmen diğer tarafa velayet verilebilir. Bu yazımızda sizler için anlaşmalı boşanmalar sonucunda velayet hakkında merak edilen hususları toparladık ve paylaşıyoruz.

Velayet Hakkı Verilen Eşin Şehir Değiştirmesi

Boşanmış eşler için çocukların velayeti konusunda en sık rastlanan durum, eşlerin şehir değiştirmeleridir.

Eşlerin şehir değiştirmeleri durumunda, velayet sahibi olmayan anne ya da baba, çocuğunu görme hakkında mesafe nedeniyle mahrum kalabilir.

Türk Medeni Kanununda yer alan çocuğun velayeti ile ilgili durum değişikliği olarak yorumlanabilecek şehir değişikliklerinde, çocuk ile velayet sahibi olmayan ebeveynin görüşmesini engelleyici bir kasıt tespit edilmesi şartı incelenir.

Bu durumun ispatında hakimler şehir değişikliklerini velayetin değiştirilmesine gerekçe olarak sayabilir.

Ancak tüm velayet davalarında olduğu gibi, hakimler çocuğun menfaatlerine göre bir karar vereceklerdir.

Velayeti Annede Olan Çocuğun Babasının Hakları

Mahkemelerce verilen velayet kararlarında, çocukların geleceğe dönük faydasına ve geleceğinin güvenceye alınması amaçlanır.

Örneğin, velayeti annede olan çocuğun babasının haklarına karşı, (özellikle de babanın çocukla ilişki kurmasının engellenmesi) bir kasıtlı eylem tespit edilmesi durumunda velayetin değiştirilmesi davası açılması gerekir.

Hakimin belirlediği görüşme sürelerine uygun hareket etmeyerek, çocuğunu babasına göstermeyen anne için icra yoluyla işlem yapılabileceği gibi velayetin değiştirilmesi için dava başvurusu da yapılabilir.

Unutulmamalıdır ki; boşanma davasın neticesinde velayeti alamayan anne veya babanın çocuğunu görme hakkı kanunlarca verilmiş bir haktır ve engellenemez.

Çocuğun menfaatleri açısından, velayeti annesinde olan çocuğun babası ile görüşmeleri bir düzene bağlanmalıdır. Bu düzen kurulduktan sonra velayet sahibi tarafın bu düzene aykırı hareket etmemesi çocuğun psikolojisi için çok önemlidir.

Velayeti Annede Olan Çocuğun Okula Kaydı

Çocuklarının velayetlerini alan annenin, çocuğunun eğitim ihtiyaçlarını karşılaması gerekir. Eğitim masrafları için babadan bir iştirak nafakası alınıyorsa, çocuğun okula kaydı annesi tarafından yapılmalıdır.

Bu süreçte velayet sahibi annenin, okul kaydı için çocuğun babasıyla görüşebilir ve çocuğun babasıyla görüşmesini sağlayabilir. Velayet sahibi kişinin çocuğunun menfaatlerini düşünmesi adına kararlar alması beklenir.

Çocuğun Velayeti Babaya Nasıl Verilir?

Yaşının küçük olması nedeniyle anneye verilen çocukların, büyümeleriyle birlikte babaları durumların değiştiğini öne sürerek velayetin değiştirilmesi davası açabilir.

Maddi ve sosyal olanakları velayetin sahibi olan anneye göre daha güçlü olan babalar, yaşı küçük çocuğun annesinin bakımına muhtaçlık durumunun değişmesiyle daha iyi bir gelecek sunabileceği iddiasıyla velayetin değişikliği davası açma yoluna gidebilirler.

Ancak böyle bir taleple dava açıldığında, TMK’da tanımlanan durum değişikliği hususları olan, başka birisiyle evlilik, vefat, sağlık sorunları gibi gerekçeler dışında; hakimler yine çocuğun menfaatlerini gözetecektir.

8 yaşındaki bir çocuk için velayetin değişikliği davası açılmışsa, hakimler çocukları da dinleyerek onların taleplerini de dikkate alır.

Çocukların babalarını istemeleri, annenin çocuğunun menfaati için babasını velayetini kabul etmesi ya da hakimin çocuğun geleceği adına doğru kişinin babası olduğuna karar vermesi durumunda çocuğun velayeti babasına verilebilir.

Anne Evlenirse Velayet Babaya Verilir Mi?

Türk Medeni Kanunu’na göre velayet sahibi anne ya da babanın başka birisiyle evlenmesi, çocuğun velayetinin değiştirilmesi için geçerli bir nedendir.

Hakimlerin, çocuğun geleceği, menfaatleri doğrultusunda velayetin evlenen annede değil de babaya verilmesine hükmedebilir. Ancak annenin evlenmesi, velayeti kaybetmesi için tek gerekçe olamayabilir.

Yani evlenen anne, talep ediyorsa ve hakim yeni eşinin çocuğun menfaatlerine bir zarar verecek durum teşkil etmediğine kanaat getirirse velayet yine annede kalabilir.

Anne Velayeti Babaya Vermek İsterse

Boşanma davası sonrasında çocuğunun velayetine hak kazanan anne, ilerleyen dönemde kendi rızası ile velayeti babaya vermek isteyebilir.

Bu durumda açılacak olan velayetin değiştirilmesi davasında, annenin mahkemede bu konudaki rızasını belirtmesi, velayetin babaya verilmesi için yeterlidir. Ancak baba buna razı olmazsa ya da babanın velayeti alması çocuğun menfaatleri için uygun değilse hakim çocuğun annede kalmaya devam etmesine karar verebilir.

Anlaşmalı Velayetinde Değiştirilmesi Davası

Annenin çocuğunun velayetini babaya vermeye razı olması durumunda, babanın anneye çocuk nedeniyle nafaka ödeme yükümlülüğü de mahkeme tarafından kaldırılacaktır.

Velayetin Değiştirilmesi Davasında Nafaka

Velayeti kabul eden baba, çocuğunun giderlerine annenin de maddi açıdan destek olması talebiyle iştirak nafakası davası açma hakkına sahiptir.

Mahkeme, bu talebe istinaden gereken maddi incelemeleri yaparak çocuğun menfaatleri doğrultusunda annenin nafaka ödemesine karar verebilir.

Velayetin Değiştirilmesi Ankara

Velayet kararı kesin bir karar değildir. Bu nedenle verilen velayet kararlarının değiştirilmesi için her zaman dava açıla bilinir.

Velayetin değiştirilmesi davasında yetkili mahkeme çocuğun ikametgahının olduğu aile mahkemesinde dava açılır.

Velayetin değiştirilmesi davası basit yargılama usulüne göre yapılmakta olup, açılacak velayetin değiştirilmesi davası yargıtay kararları örnek alınarak açılması davanın olumlu sonuçlanmasını etkileyecektir.

Velayetin değiştirilmesi davası dilekçe örneği ile değil de, olayın kendi özgü durumuna göre avukat desteği alınarak hazırlanması önemlidir. Velayetin değiştirilmesi sebepleri iyi incelenerek hazırlanacak dava dilekçesi ile velayetin değiştirilmesi davasında deliller belirtilerek velayetin değiştirilmesi istenir.

Gecikmesinde sakıncanın olması durumunda, velayetin değiştirilmesi davasında tedbir kararı istenerek geçici ve davanın sonuçlanana kadar velayetin kendisine verilmesi istenebilir.

Velayetin değiştirilmesi TMK’nın ilgili maddeleri incelenmeli ve değiştirme sebebi buna göre belirlenmelidir. Çünkü velayetin değiştirilme sebepleri belli şartlar ve kurallara bağlanılmıştır.

Velayetin değiştirilmesi davası ne kadar sürer sorusu ise davanın biran önce sonuçlanması ve velayetin alınması konusunda merak edilen en önemli sorudur. 2019 yılında yargıda hedef süre nedeniyle velayetin değiştirilmesi davası makul sonuçlanma süresi 90 gün olarak belirlenmiştir. Bu süre mahkemenin iş yüküne ve dava sürecinin doğru ilerlemesine bağlıdır.

Velayet hangi durumlarda babaya verilir ya da velayet hangi durumlarda anneden alınır konusu önemlidir. Velayet hangi durumlarda değişir şartları nelerdir konu içinde bahsetmek gerekir.

Hangi durumlarda velayet anneye verilir veya boşanmada velayet hangi durumlarda babaya verilir konusunda, velayetin kime verileceğine ilişkin katı bir kural yoktur; bu tür durumlarda tamamen tarafların kendilerine özgü durumları belirleyici rol oynar. Belirtelim ki, velayeti elde etmeye hak sahibi olacak olan eş, daima çocuk için “en sağlıklı” koşulları temin edecek olan eştir.

Sonuç olarak, velayetin kime verileceği hususu, yargıcın genel bir değerlendirme yapmasının neticesinde karara bağlanacaktır. Ancak, bu yargıç bu karara varmadan önce pek çok aşamayı göz önüne alır.

Örneğin, Çocuğun yaşı gereği çocuğun velayeti kaç yaşında babaya verilir sorusunun cevabı bir pedagog eşliğinde çocuğun kiminle kalmak istediği sorularak öğrenilir. Ya da, yargıç bu kararla bağlı olmasa bile, tarafların kendi aralarında velayetin kimde kalacağını belirlemiş olmaları da önemlidir.

Keza, bazı durumlarda çocuğun velayeti kaç yaşına kadar anneye verilir konusu (özellikle yaşça küçük çocuklarda) çocuğun anneye ihtiyacı ve manevi bağı gereğince velayetin anneye verildiği de görülmektedir.

Velayet kaç yaşında biter sorusu ise, çocuğun 18 yaşına girmesi ile velayet hakkı sona ermektedir.