İş Kazasında Nasıl Emekli Olunur? İş kazası geçiren emekli olabilir mi? 2024 Malullük Aylığı Ne Kadar?
İş Kazasında Nasıl Emekli Olunur? İş kazalarının sonucunda ne yapmak gerektiğini bilmek oldukça önemlidir.
İş hayatında kasıtlı ya da kasıtsız pek çok kaza yaşanmaktadır. İlgili kanunlarca iş kazalarını önlemek ya da yaşandıysa bile sonraki mağduriyeti gidermek adına iş kazaları ile ilgili temel düzenlemeler yapılmıştır.
İş kazaları ve meslek hastalıkları, çalışanların hayatlarında önemli etkilere sahip olabilir. Bu durumlar, sigortalıların erken emeklilik haklarına ilişkin önemli soruları da beraberinde getirir. İşte bu konuda sıkça sorulan sorulara dair özgün yanıtlar:
İş Kazasında Nasıl Emekli Olunur?
İş kazası sonucu malulen emekli olabilmek için bazı şartların yerine getirilmesi gerekir. Öncelikle, sigortalı olma süresi olarak 10 yıl (3600 gün) şartı aranır ve en az 1800 gün prim ödemiş olmak gerekmektedir. Ayrıca, çalışma ve meslekte kazanma gücünün en az yüzde 60 oranında kaybedilmesi ve bu durumun, sigortalılık başlangıç tarihinden sonra meydana gelmiş olması şarttır. Bu koşulların sağlanması durumunda, iş kazası geçiren kişi malulen emeklilik başvurusunda bulunabilir.
İş Kazası Geçiren Emekli Olabilir mi?
Evet, sigortalı olarak çalışırken iş kazası geçiren veya meslek hastalığına yakalanan kişiler, yaşadıkları sağlık problemleri nedeniyle çalışma güçlerinde önemli bir kayıp yaşamaları halinde malulen emeklilik hakkına sahip olabilirler. Bu, kişinin çalışma hayatındaki aktif döneminin, sağlık sebepleri nedeniyle erken bir şekilde sona ermesi ve sosyal güvenlik sistemi tarafından korunması anlamına gelir.
2024 Malullük Aylığı Ne Kadar?
2024 yılında malullük aylığı, engelli oranına göre değişiklik göstermektedir. Yüzde 40-69 arası engelli oranına sahip bireyler için aylık 2.797 TL, yüzde 70 ve üzeri engelli raporuna sahip bireyler için ise 4.196 TL olarak belirlenmiştir. Bu miktarlar, bireylerin yaşam standartlarının korunması ve temel ihtiyaçlarının karşılanması amacıyla devlet tarafından sağlanan destektir.
%40 Raporla Malulen Emekli Olunur mu?
SGK, malulen emeklilik için engellilik derecesinin en az %60 olması gerektiğini belirtir. Bu, Sağlık Kurulu raporu ile belirlenen bir orandır ve kişinin çalışma gücünü kaybetme derecesini gösterir. Dolayısıyla, %40 engellilik raporu ile malulen emeklilik hakkı kazanılamaz. Malulen emeklilik, daha yüksek oranda engellilik gerektiren bir durumdur.
Hangi Hastalıklar Erken Emekli Olabilir?
Bazı ciddi sağlık sorunları, erken emeklilik için geçerli nedenlerdir. Bu hastalıklar arasında kanser, beyin tümörü, Multiple Skleroz (MS), şizofreni, görme kaybı, Parkinson hastalığı, demans, epilepsi, anemi, Behçet hastalığı, diyabet, karaciğer hastalıkları, kalp yetmezliği, organ nakilleri, tüberküloz, AIDS, solunum sistemi hastalıkları ve denge bozuklukları bulunmaktadır. Bu tür durumlar, sigortalının çalışma gücünde önemli oranda kayıplara yol açabilir ve malulen emeklilik hakkı doğurabilir.
İş Kazası Geçiren İşçinin Hakları Nelerdir?
İş kazası geçiren işçilerin hakları arasında geçici iş göremezlik ödeneği, sürekli iş göremezlik geliri, ölen sigortalının hak sahiplerine gelir bağlanması ve evlenme ödeneği verilmesi yer alır. Bu haklar, işçinin ve ailesinin ekonomik güvenliğini sağlamak ve kazanın etkilerini hafifletmek amacıyla düzenlenmiştir.
İş Kazası Olarak Görülen Durumlar
İş kazalarına baktığımızda çoğu çalışanın ve işverenin hangi durumların iş kazası olarak geçtiğini bilmediği görülmektedir. Kısaca bir kazanın iş kazası olarak geçmesi için;
- Kazaya uğrayan kişinin sigortalı bir halde iş yerinde çalışıyor olması,
- Kaza neticesinde bedenen veya psikolojik açılardan zarara uğramış
Olması gerekmektedir. Elbette bu maddeleri genişletecek durumlar olabilir. Ama temelde kasıtlı olarak yapılmadıysa iş yerinde gerçekleşen kazadan işveren gerekli önlemleri almadığı için sorumlu tutulmakta ve bu durumdan kazaya uğrayan belirli sosyal haklar elde etmektedir.
İş Kazası Sonrasında Ne Yapmalı?
İş kazasına uğradıktan sonra işçinin mutlaka bildirimde bulunması gerekmektedir. Bu bildirimi üç (3) iş günü içerisinde Sosyal Güvenlik Kurumu’na bildirmemesi halinde iş kazası resmi olarak kaza olarak görülmemektedir.
Bundan dolayı olası iş kazalarında işverenin olayı ört bas etmeye çalışmasına da karşı çıkılmalı, yakındaki SGK’ya gidilip iş kazası bildirimi yapacak bir durum yoksa e-devlet üzerinden hemen iş kazası bildirimi yapılmalıdır.
Bildirim günü temel alınarak iş kazasıyla ilgili soruşturma başlatılır ve olay yeri görevli kişilerce incelendikten sonra ihmalin işverenden kaynaklandığı anlaşılırsa işverenin işçiye sosyal haklarını gerçekleştirmesi istenir.
Eğer işveren iş kazasından sorumlu değilse yani işçinin kasıtlı olarak kendisine zarar verdiği, alınan tedbirleri hiçe saydığı, işvereni zor duruma düşürmek için bilerek yaptığı hareketler tespit edilirse bu sefer işveren işçiye maddi veya manevi tazminat davası açabilmektedir.
İş Kazasından Sonraki Haklar
İş kazası yargıya intikal ettiğinde işçinin tedavi giderlerinin karşılanması, iş görmezlik raporu neticesinde maddi sorunlarının giderilmesi, manevi hasarın giderilmesi yolunda kararlar alınmaktadır.
İşveren bu kararları geçerli saymaz veya ödemek istemezse hukuki süreç tekrar başlamakta, avukat aracılığı ile kazanın yarattığı sonuçlar ispatlanmakta ve işverene tekrar dava açılmaktadır. Bu durumda dava masrafları da işverene ödetilebilmektedir.
İş Kazası Sonrası Emekli Olunur mu? İş Kazasında Nasıl Emekli Olunur?
İş kazası sonrası emeklilik hakkı için, iş kazası bildiriminde bulunduğunuz SGK tarafından ilgili hastanelere sevk işlemleriniz başlatılır. Sevk edileceğiniz hastaneler; devlet üniversite hastaneleri, Sağlık Bakanlığı’na bağlı araştırma hastaneleri veya askeri hastaneler olabilir.
Bu hastanelerde emeklilik kararı kurum sağlık kurulunca verilebilir. Şayet; Çalışma gücünüzün en az yüzde altmışını (%60) kaza sonucunda yitirmişseniz, emekli olmaya karar verilebilir. Ama çalışma gücünüzün yüzde altmışın altında kalıyorsanız malul sayılamazsınız.
Buradaki emekliliğin “malul” yani iş göremez kimse anlamı taşıdığını da ayrıca belirtmek gerekir. Bunun neticesinde alacağınız emekli aylığı, malul aylığı olacaktır.
